ژئومورفولوژی
فریبا اسفندیاری؛ قباد رستمی؛ رئوف مصطفیزاده؛ موسی عابدینی
چکیده
در پژوهش حاضر خطر وقوع زمینلغزش در حوضه آبریز زمکان، واقع در استان کرمانشاه، ارزیابی شد. دو مدل ماشینبردار پشتیبان (SVM) و رگرسیون لجستیک برای تهیه نقشه حساسیت زمینلغزش استفاده شد. در راستای اهداف تحقیق، 13 لایه اطلاعاتی شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، عدد ناهمواری ملتون، تحدب سطح زمین، طول دامنه، عمق دره، رطوبت توپوگرافیک، بارش، سازندهای ...
بیشتر
در پژوهش حاضر خطر وقوع زمینلغزش در حوضه آبریز زمکان، واقع در استان کرمانشاه، ارزیابی شد. دو مدل ماشینبردار پشتیبان (SVM) و رگرسیون لجستیک برای تهیه نقشه حساسیت زمینلغزش استفاده شد. در راستای اهداف تحقیق، 13 لایه اطلاعاتی شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، عدد ناهمواری ملتون، تحدب سطح زمین، طول دامنه، عمق دره، رطوبت توپوگرافیک، بارش، سازندهای زمینشناسی، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و پوشش گیاهی بهعنوان متغیرهای مستقل استفاده شد. حدود 70 درصد پیکسلهای لغزشی حوضه بهمنظور آموزش و 30 درصد برای اعتبارسنجی مدل استفاده شدند. اعتبارسنجی مدلها با کاربست منحنی ROC صورت گرفت. نتایج نشاندهنده کارایی و دقت بالاتر تابع پایه شعاعی (RBF) مدل SVM برای تهیه نقشه خطر زمینلغزش منطقه است. مساحت زیر منحنی (AUC) تابع پایه شعاعی حدود 951/0 برای آموزش مدل و 944/0 برای آزمون مدل بهدست آمد. نتایج بیانگر این است که فاکتورهای شیب با ضریب 28/0، بارش با ضریب 27/0، لیتولوژی با ضریب 26/0 و ارتفاع با ضریب 22/0 کنترلکنندههای اصلی وقوع زمینلغزش در سطح حوضه آبریز زمکان هستند. توابع مدل SVM و همچنین رگرسیون لجستیک نیز اثرات قطعی فاکتورهای انتخابی بر وقوع زمینلغزش را تائید کردند. براساس نقشه پهنهبندی زمینلغزش حدود 35 درصد مساحت حوضه مطالعاتی در کلاس خطرپذیری زیاد و بسیار زیاد قرار گرفته است. پهنههای مذکور عمدتاً در نیمه شرقی حوضه توزیع شدهاند. ارتفاع زیاد، غلبه شیبهای تند، دریافت نزولات جوی قابل توجه و رخنمون وسیع سازند کژدمی با تناوبی از لایههای آهکی، رسی، مارنی و شیلی مهمترین دلایل حساسیت بالای این پهنهها نسبت به زمینلغزش هستند.
هیدرولوژی
رئوف مصطفیزاده؛ مصطفی ذبیحی سیلابی؛ محمد کاظمی
چکیده
افزایش نیاز به آب و تغییر الگوهای اقلیمی باعث تشدید ساخت سازههای ذخیره آبی برای تأمین تقاضا در بسیاری از مناطق جهان شده است، لذا رژیمهای هیدرولوژیکی رودخانهها بر اثر فعالیتهای انسانی و احداث سدها تغییر کردهاند. برهمین اساس درک اثرات سدها بر رژیم هیدرولوژیکی رودخانهها بهمنظور مدیریت جریان رودخانه، تامین نیاز آبی و ...
بیشتر
افزایش نیاز به آب و تغییر الگوهای اقلیمی باعث تشدید ساخت سازههای ذخیره آبی برای تأمین تقاضا در بسیاری از مناطق جهان شده است، لذا رژیمهای هیدرولوژیکی رودخانهها بر اثر فعالیتهای انسانی و احداث سدها تغییر کردهاند. برهمین اساس درک اثرات سدها بر رژیم هیدرولوژیکی رودخانهها بهمنظور مدیریت جریان رودخانه، تامین نیاز آبی و حفظ ارزشهای اکولوژیکی رودخانه ضروری است. در پژوهش حاضر، تغییرات سلامت هیدرولوژیک جریان رودخانه شهرچای ارومیه در سه دوره قبل از احداث سد، دوره ساخت سد و دوره بهرهبرداری از سد شهرچای در بازه زمانی 1951 الی 2017 ارزیابی شده است. نتایج پژوهش نشان داد میزان انحراف همه زیرشاخصهای هیدرولوژیک در دوره بعد از احداث سد بیشتر از دوره قبل از احداث سد است. در همین راستا میزان انحراف زیرشاخصهای سلامت هیدرولوژیک جریان از شرایط طبیعی تا سال 1998 غالباً در محدوده خیلی کم تا متوسط و از سال 1998 به بعد در محدوده خیلی کم تا خیلی زیاد بوده است. همچنین، بر اساس نتایج، بیشترین میزان انحراف در زیرشاخصها در دورههای مرجع و بهرهبرداری از سد مربوط به شاخص وقوع جریانهای سیلابی و در دوره ساخت سد مربوط به جریان حداقل ماهانه بود. همچنین نتایچ حاکی از آن بود که سلامت هیدرولوژیک جریان رودخانه شهرچای در دورههای ساخت و بهرهبرداری از سد شهرچای بهترتیب در حدود 16 و 45 درصد در مقایسه با دوره مرجع کاهش داشته است. یافتههای پژوهش حاضر میتواند در درک تغییرات رژیم تنظیمی جریان رودخانه، مدیریت و تنظیم پایدار رژیم جریان رودخانه شهرچای استفاده شود.
ژئومورفولوژی
رئوف مصطفیزاده؛ فریبا اسفندیاری؛ احمد ناصری؛ احمد عبیات؛ مریم ادهمی
چکیده
بعد فرکتال نمایهای قوی و مهم در انعکاس خصوصیات فیزیکی و مورفولوژی رودخانه بوده و ارتباط تنگاتنگی با سایر ویژگیهای فیزیکی و هندسی رودخانهها دارد. در تحقیق حاضر بهمنظور بررسی وضعیت پیچانرودی رودخانه قرهسوی استان اردبیل براساس الگوی فرکتال از روش شمارش جعبهای استفاده شد، سپس با استفاده از روش همبستگی پیرسون، ارتباط میان ...
بیشتر
بعد فرکتال نمایهای قوی و مهم در انعکاس خصوصیات فیزیکی و مورفولوژی رودخانه بوده و ارتباط تنگاتنگی با سایر ویژگیهای فیزیکی و هندسی رودخانهها دارد. در تحقیق حاضر بهمنظور بررسی وضعیت پیچانرودی رودخانه قرهسوی استان اردبیل براساس الگوی فرکتال از روش شمارش جعبهای استفاده شد، سپس با استفاده از روش همبستگی پیرسون، ارتباط میان پارامترهای مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان میدهد، بعد فرکتال رودخانه قرهسو بین 068/2 تا 186/2 متغیر است. حداقل بعد فرکتال در دسته اول و حداکثر در دسته هشتم قرار دارد. بر اساس رابطه معنیداری ضریب تعیین میان تعداد و مساحت دایرههای مماس بر پیچانرود با مقادیر 71/0 تا 84/0 میتوان گفت که پیچانرودهای مورد مطالعه در بازه مورد مطالعه از رودخانه قرهسو از الگوی فرکتالی و خودتشابهی پیروی میکند. مقادیر بعد فرکتالی بازه روستای انزاب- روستای طالبقشلاقی برابر 23/2 محاسبه شد که نشان میدهد این بازه دارای خاصیت خودتشابهی بیشتری است و میتواند دلیلی بر طبیعی بودن بازه مورد نظر باشد و نیز بازه مذکور در یک محدوده دشتی جریان دارد و رودخانه تکامل بیشتری پیدا کرده است. این در حالی است که در بازه روستای طالبقشلاقی-سد سبلان مقدار بعد فرکتالی برابر 85/1 بهدست آمد که میتواند به عبور رودخانه از مسیرهایی با شیب بیشتر مرتبط باشد که توسعه مئاندر را محدود نموده است. باید اشاره شود که برخی دخالتهای انسانی در مسیر رودخانه و نیز عبور رودخانه از مجاورت اراضی کشاورزی در برخی موارد باعث تغییر در عرض و عمق رودخانه و محدودیت در گسترش مئاندرها شده است.
ژئومورفولوژی
امیرحسین قربانی؛ رئوف مصطفیزاده؛ محسن ذبیحی؛ مسعود جعفری رودسری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تجزیه و تحلیل و شناسایی نقاط داغ وقوع زمینلغزش با استفاده از آمار مکانی و الگوریتم Getis-Ord در حوزه آبریز قرناوه استان گلستان برنامهریزی شده است. در این راستا، فراوانی وقوع زمینلغزش براساس طبقات شیب، جهت جغرافیایی، کاربری اراضی، نوع خاک و انواع ویژگیهای پهنههای لغزشی مورد تحلیل قرار گرفته است. در تعیین نقاط ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تجزیه و تحلیل و شناسایی نقاط داغ وقوع زمینلغزش با استفاده از آمار مکانی و الگوریتم Getis-Ord در حوزه آبریز قرناوه استان گلستان برنامهریزی شده است. در این راستا، فراوانی وقوع زمینلغزش براساس طبقات شیب، جهت جغرافیایی، کاربری اراضی، نوع خاک و انواع ویژگیهای پهنههای لغزشی مورد تحلیل قرار گرفته است. در تعیین نقاط داغ و مناطق بحرانی، معیارهای مساحت، طول، عرض، عمق و ارتفاع پرتگاه مبنای تحلیلهای مکانی در نظر گرفته شده است. نتایج نشان داد که نقاط داغ وقوع زمینلغزش در محدوده شرقی منطقه مطالعاتی قرار گرفتهاند که در طبقات ارتفاعی بالا، کاربری اراضی مرتعی و شیب بالا واقع شده است. براساس یافتههای پژوهش، اراضی مرتعی و جنگلی، خاکهای بادی-یخچالی لسی و طبقه شیب 50 تا 75 درصد و جهت جغرافیایی شمالی بیشترین تعداد وقوع زمینلغزش را به خود اختصاص دادهاند. همچنین، نقاط وقوع زمینلغزش غیرمعنیدار از نظر آماری با استفاده از روش Getis-Ord و براساس معیار مساحت زمینلغزش در مناطق میانی و پاییندست حوزه آبریز مورد مطالعه قرار دارد. تعیین نقاط بحرانی وقوع زمینلغزش و نیز تعیین عوامل مؤثر بر آن از طریق تحلیل نقشههای مکانی در بستر GIS امکان تعیین آستانههای موثر بر وقوع زمینلغزش را فراهم مینماید. تجزیه و تحلیل نقاط بحرانی وقوع زمینلغزش میتواند بهعنوان مبنای برنامهریزی مکانی، شناسایی مناطق بحرانی و کاهش خطر مدنظر قرار گیرد. رویکرد مورد استفاده در ارزیابی خودهمبستگی مکانی مخاطرات طبیعی کاربرد دارد و در تلفیق با پهنههای مستعد خطرات چندگانه محیطی میتواند مبنای پیشبینی شدت خطر و خسارت در آینده قرار گیرد.
زهرا شریفی؛ رئوف مصطفیزاده؛ اباذر اسمعلی؛ زینب حزباوی؛ محمد گلشن
چکیده
دادههای دبی روزانه جریان از پیشنیازهای مدیریت منابع آب هستند، اما امکان اندازهگیری آن در بسیاری از آبخیزهای بالادست وجود ندارد. بر این اساس، مدلسازی هیدرولوژیکی یکی از ابزارهای مهم در برآورد خصوصیات جریان در آبخیزهای بدون آمار است. تخمین پارامترهای ورودی مدلهای هیدرولوژیکی در اغلب موارد نیازمند بهینهسازی است. هدف این ...
بیشتر
دادههای دبی روزانه جریان از پیشنیازهای مدیریت منابع آب هستند، اما امکان اندازهگیری آن در بسیاری از آبخیزهای بالادست وجود ندارد. بر این اساس، مدلسازی هیدرولوژیکی یکی از ابزارهای مهم در برآورد خصوصیات جریان در آبخیزهای بدون آمار است. تخمین پارامترهای ورودی مدلهای هیدرولوژیکی در اغلب موارد نیازمند بهینهسازی است. هدف این پژوهش، ارزیابی روشهای بهینهسازی و واسنجی خودکار مدل بارش-رواناب SIMHYD در حوزه آبخیز کوزهتپراقی با مساحت 805 کیلومترمربع در استان اردبیل است. دادههای دبی، بارش روزانه، تبخیر و تعرق بهعنوان ورودیهای مدل از سال 2002-2011 برای واسنجی و از سال 2009-2011 برای صحتسنجی در امر شبیهسازی استفاده شدند. روشهای واسنجی شامل الگوریتم ژنتیک، تکامل رقابتی جامع، الگوی جستجو، الگوی جستجوی چندشروعه، نمونهگیری تصادفی یکنواخت، روزنبروک، بهینهسازی روزنبروک چندشروعه براساس معیارهای کارایی آماری ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که تغییر الگوریتمهای بهینهسازی در دقت واسنجی مدل تاثیر قابلتوجهی دارد. بهطوری که مقدار تابع نش-ساتکلیف برای الگوریتمهای مورداستفاده بهترتیب 42/0، 31/0، 55/8-، 38/0، 56/0، 23/0، 24/0 بهدست آمد. الگوریتم روزنبروک در مقایسه با سایر الگوریتمهای مورد استفاده، از دقت بالایی در واسنجی مدل هیدرولوژیک SIMHYD برخوردار است.
ناهیده پرچمی؛ رئوف مصطفیزاده؛ اباذر اسمعلی؛ رسول ایمانی
چکیده
در حین وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی، ضمن عدم نیاز آبی بهرهبرداران، جریان رودخانه کاهش یافته و کیفیت اکوسیستم رودخانه تخریب خواهد شد. تعیین تغییرات زمانی و مکانی شاخص خشکسالی هیدرولوژیک، امکان برنامهریزی بهمنظور استفاده بهینه از آب رودخانهها فراهم میکند. در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی شاخص خشکسالی جریان رودخانهای (SDI) ...
بیشتر
در حین وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی، ضمن عدم نیاز آبی بهرهبرداران، جریان رودخانه کاهش یافته و کیفیت اکوسیستم رودخانه تخریب خواهد شد. تعیین تغییرات زمانی و مکانی شاخص خشکسالی هیدرولوژیک، امکان برنامهریزی بهمنظور استفاده بهینه از آب رودخانهها فراهم میکند. در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی شاخص خشکسالی جریان رودخانهای (SDI) در 28 ایستگاه هیدرومتری استان اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر SDI با نرمافزار DrinC محاسبه و ویژگیهای خشکسالی هیدرولوژیک تحلیل و تغییرات مکانی SDI در مقیاسهای زمانی 1 ماهه، 3 ماهه، 6 ماهه و سالانه در نرمافزار GIS تعیین شد. مقادیر SDI یک ماهه (خشکسالیهای کوتاهمدت) نشان داد که خشکسالی در رودخانههای کمآب بیشتر اتفاق افتاده است. این در حالی است که اکثر ایستگاههای پر آب و کم آب، دورههای ترسالی شدید داشتهاند. مقادیر SDI سالانه (بلندمدت) در اکثر ایستگاههای در بین بازه 1-≥SDI≥5/1، قرار داشته که نشان از وقوع خشکسالی ملایم هستند. تغییرات مکانی مقادیر SDI نشان داد که تغییرات مکانی در مقیاس یکماهه کاملاً متفاوت از مقیاس سالانه است. کمترین وقوع SDI در ایستگاههای بالادست و رودخانههای جاری در دامنههای سبلان بود. خشکسالیهای شدید و خیلیشدید در رودخانههایی اتفاق میافتد که آبدهی آن کم است. هر اندازه آبدهی رودخانه بیشتر باشد وقوع خشکسالیهای شدید کاهش مییابد و ثبات جریان آن از رودخانههایی با آبدهی کم بیشتر است.
هیدروژئولوژی
فریبا اسفندیاری؛ زینب پورگنجی؛ رئوف مصطفیزاده؛ مریم آقایی
چکیده
سیلاب از جمله مخاطرات طبیعی است که پیشبینی آن نیازمند ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به مقادیر بارش است. با توجه به تنوع مدلهای بارش-رواناب، انتخاب مدل مناسب شبیهسازی رفتار هیدرولوژیکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مطالعه در حوضه ننهکران در استان اردبیل با هدف ارزیابی انواع روشهای تبدیل بارش به رواناب سطحی، شامل هیدروگراف ...
بیشتر
سیلاب از جمله مخاطرات طبیعی است که پیشبینی آن نیازمند ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به مقادیر بارش است. با توجه به تنوع مدلهای بارش-رواناب، انتخاب مدل مناسب شبیهسازی رفتار هیدرولوژیکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مطالعه در حوضه ننهکران در استان اردبیل با هدف ارزیابی انواع روشهای تبدیل بارش به رواناب سطحی، شامل هیدروگراف واحد مثلثی، مثلثی شکسته، مثلثی متغیر و SCS با مدل هیدرولوژیکی Wildcat5 پرداخته شده است. مقادیر بارش در دوره بازگشت 25 ساله با استفاده از نرمافزار Cumfreq محاسبه شد. پس از استخراج نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای، مساحت هر کاربری در حوضه با نرمافزارArcGIS محاسبه شده است. در همه روشهای تبدیل بارش به رواناب مقادیر بارش، زمان تمرکز ثابت بوده تا بهتر میزان تغییرات در مولفههای هیدروگراف نمایان شود. نتایج نشان داد که روش SCS بیشترین دبی به مقدار 50/44 مترمکعب بر ثانیه، حداقل زمان تا اوج به مقدار 19/2 ساعت داشته و روش مثلثی متغیر هم از کمترین میزان دبی اوج برخوردار بوده است. همچنین روش مثلثی ساده حداکثر زمان تا اوج به مقدار 51/4 ساعت را به خود اختصاص داده که حاکی از تفاوت بسیار زیاد هیدروگراف روش SCS با سه روش دیگر بود. در مجموع روش SCS برای تخمین مولفههای هیدروگراف توصیه میشود، چون از پارامترهای مورفومتریک مانند شیب حوضه و شماره منحنی که تابعی از ویژگیهای خاک و پوشش گیاهی حوضه استفاده میکند. در انتخاب روش تبدیل بارش موثر به رواناب باید دقت بیشتری در تخمین شماره منحنی و زمان تمرکز مدنظر قرار گیرد.
خدایار ضیائی؛ اباذر اسمعلی؛ رئوف مصطفیزاده؛ محمد گلشن
چکیده
تغییرات کاربری اراضی یکی از مهمترین چالشهای زیست محیطی در بیشتر حوضه های آبریز است. در این تحقیق تغییرات روند هیدرولوژیکی جریان با سناریو تغییر کاربری اراضی در حوضه آبریز اهل ایمان با مساحت 7771 هکتار واقع در قسمت غربی استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. برای اینمنظور مدل هیدرولوژیکی SWAT برای منطقه مطالعاتی اجرا و با استفاده ...
بیشتر
تغییرات کاربری اراضی یکی از مهمترین چالشهای زیست محیطی در بیشتر حوضه های آبریز است. در این تحقیق تغییرات روند هیدرولوژیکی جریان با سناریو تغییر کاربری اراضی در حوضه آبریز اهل ایمان با مساحت 7771 هکتار واقع در قسمت غربی استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. برای اینمنظور مدل هیدرولوژیکی SWAT برای منطقه مطالعاتی اجرا و با استفاده از الگوریتم SUFI2 واسنجی و اعتبارسنجی شد. نتایج مدل با استفاده از ضرایب آماری R2، NS و RMSE ارزیابی شد که در دوره واسنجی این ضرایب آماری بهترتیب 75/0، 71/0 و 31/0 و در دوره اعتبارسنجی بهترتیب 71/0، 68/0 و 18/0 بهدست آمدند که ضرایب آماری بهدست آمده در هر دو دوره نشاندهنده بالا بودن عملکرد مدل در منطقه مطالعاتی جهت شبیهسازی رواناب است. بنابراین با توجه به پتانسیل و مشخصات منطقه تأثیر سناریوهای تغییرکاربری اراضی دیم کمبازده به مرتع، تبدیل 50 درصد زراعت آبی به باغ و تبدیل 40 درصد کاربری مرتع به زراعت دیم دبی جریان ماهانه خروجی از حوضه آبریز اهل ایمان مطالعه شد. نتایج نشاندهنده کاهش دبی متوسط (17 درصد) در سناریوی اول و افزایش دبی متوسط (36 درصد) در سناریوی دوم است. افزایش دبی متوسط در سناریو دوم نشاندهنده کاهش ذخیره آب زیرزمینی در منطقه است.
فریبا اسفندیاری درآباد؛ رسول بخشنده؛ مسعود رحیمی؛ خدیجه حاجی؛ رئوف مصطفیزاده
چکیده
مورفولوژی رودخانهها در حفاظت و مقابله با سیلاب به واسطه پیوند و ارتباط آن با زیستگاههای طبیعی و انتقال سیلاب از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین در پژوهش حاضر، رودخانه حمزهخانلو بر اساس سیستم ژئومورفولوژیکی رزگن مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش جمعآوری دادهها در خصوص موضوع مورد مطالعه بهطور کلی به دو روش کتابخانهای ...
بیشتر
مورفولوژی رودخانهها در حفاظت و مقابله با سیلاب به واسطه پیوند و ارتباط آن با زیستگاههای طبیعی و انتقال سیلاب از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین در پژوهش حاضر، رودخانه حمزهخانلو بر اساس سیستم ژئومورفولوژیکی رزگن مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش جمعآوری دادهها در خصوص موضوع مورد مطالعه بهطور کلی به دو روش کتابخانهای و میدانی انجام شد. جهت شبیهسازی رودخانه و استخراج پارامترهای مورد نیاز از دو دسته ابزارهای فیزیکی شامل نقشههای زمینشناسی، توپوگرافی و کاربریاراضی و ابزارهای مفهومی از جمله نرمافزارهای ArcGIS و HEC-RAS استفاده شد. نتایج بهدست آمده از مدل رزگن نشان داد که رودخانه حمزهخانلو در قسمتهایی که مقاطع در طبقه C قرار گرفتهاند دارای حساسیت به تلاطم و کنترل پوششگیاهی بسیار بالا و پتانسیل بازیابی و تأمین رسوب بالا هستند، در حالیکه قسمتهایی که در طبقه B قرار دارند درجه حساسیت به تلاطم و تأمین رسوب و تأثیر کنترل پوششگیاهی متوسط و پتانسیل احیا عالی است. در نتیجه در انتهای بازه سوم و بیشتر بخشهای بازه چهارم شیب رودخانه بین 2 تا 4/0 درصد قرار گرفته و رسوبات ماسهای در کف رودخانه قابل مشاهده است که منجر به ایجاد درههای باریکی میشود که توسعه یک دشت وسیع سیلابی را محدود میکند. بنابراین الگوهای مجرای موجود در رودخانه و به تبع آن پارامترهای مؤثر در طبقهبندی و تفکیک مجراها با مدل رزگن مطابقت دارند.
حسن خاوریان؛ مریم آقایی؛ رئوف مصطفیزاده
چکیده
هدف از این مطالعه مدلسازی رواناب ماهانه با استفاده از مدل Temez با در نظر گرفتن تاثیرات سناریوهای مختلف تغییر کاربری اراضی بر سیلاب در حوزه آبریز کوزهتپراقی استان اردبیل است. در این مطالعه از تصویر ماهوارهای لندست 8 سنجنده OLI/TIRS، مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، دادههای بارش، دما و دبی روزانه دوره 10 ساله (1381-1391) استفاده شد. طبقهبندی کاربری ...
بیشتر
هدف از این مطالعه مدلسازی رواناب ماهانه با استفاده از مدل Temez با در نظر گرفتن تاثیرات سناریوهای مختلف تغییر کاربری اراضی بر سیلاب در حوزه آبریز کوزهتپراقی استان اردبیل است. در این مطالعه از تصویر ماهوارهای لندست 8 سنجنده OLI/TIRS، مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، دادههای بارش، دما و دبی روزانه دوره 10 ساله (1381-1391) استفاده شد. طبقهبندی کاربری اراضی با استفاده از روش نظارتشده ماشین بردار پشتیبان انجام شد و ضریب کاپای 95/0 و صحت کلی 5/97 درصد بدست آمد. علاوه براین، باتوجه به وضعیت موجود کاربریهای اراضی، مجاورت کاربریهای اراضی و درصد شیب کاربریهای اراضی در حوزه مورد مطالعه 10 سناریوی تغییرکاربری اراضی در حوضه ی مورد مطالعه تعریف و تدوین شد. همچنین، نتایج حاصل از مدلسازی با استفاده از دادههای دبی مشاهداتی ایستگاه هیدرومتری کوزهتپراقی واسنجی و اعتبارسنجی شد. مقدار ضریب تبیین برای مراحل واسنجی و اعتبارسنجی بهترتیب برابر با 77/0 و 65/0 بود. نتایج نشاندهنده این بود که اگر تغییرات کاربریهای اراضی در حوضه یمورد مطالعه در آینده براساس شرایط تدوینشده در سناریوهای احیاء کاربری اراضی3 (احداث باغ در اراضی کشاورزی آبی)، 4 (احداث باغ در اراضی کشاورزی آبی و احیا مراتع شخمخورده) و5 (احداث باغ در مراتع شخمخورده و کمبازده) باشد، حجم رواناب بهمیزان 4/3، 3/3 و 1/4 درصد کاهش خواهد یافت. همچنین، اگر تغییرات کاربری اراضی براساس شرایط تدوینشده در سناریوهای تخریب کاربری اراضی در سناریوی 9 (تبدیل مراتع پرشیب به زراعت دیم) و 10 (تبدیل مراتع کم شیب به اراضی بدون پوشش) باشد، میزان رواناب ماهانه بهمیزان 24/15 و 5/4 درصد افزایش خواهد یافت.
