پژوهشی
هیدروژئومورفولوژی
احد حبیب زاده؛ مسعود گودرزی؛ مالک رفیعی
چکیده
بحران کمبود آب و شوری خاک مشکلات کلیدی هستند که توسعه‌ی پایدار کشاورزی در مناطق خشک را محدود می‌کند. ترویج و توسعه استفاده از سیلاب راهکاری مناسب در تأمین آب کشاورزی، مناطق خشک و نیمه‌خشک است. بررسی آمار و اطلاعات مربوط به شرایط اقلیمی شمال دریاچه‌ی ارومیه نشان می‌دهد اقلیم منطقه از نوع نیمه‌خشک سرد بوده، بارش‌های شدید، رگبارهای ...
بیشتر
بحران کمبود آب و شوری خاک مشکلات کلیدی هستند که توسعه‌ی پایدار کشاورزی در مناطق خشک را محدود می‌کند. ترویج و توسعه استفاده از سیلاب راهکاری مناسب در تأمین آب کشاورزی، مناطق خشک و نیمه‌خشک است. بررسی آمار و اطلاعات مربوط به شرایط اقلیمی شمال دریاچه‌ی ارومیه نشان می‌دهد اقلیم منطقه از نوع نیمه‌خشک سرد بوده، بارش‌های شدید، رگبارهای بهاره به همراه دوره‌های خشک چند ماهه در تابستان حکمفرما است. برآورد نیاز آبی منطقه در فصل کشت و برداشت، اهمیت آبیاری سیلابی و تناسب حجم سیلاب‌ها را نشان می‌دهد. از 6300 میلیون مترمکعب بارش منطقه، 5/4 میلیون‌مترمکعب جریان سیلابی بوده، که 5/2 میلیون‌مترمکعب آن مربوط به رودخانه‌های امستجان و انگشتجان است. هدف این پژوهش تحلیل کیفی سیلاب‌ها، کنترل و استفاده از سیلاب در تأمین آب کشاورزی در دشت‌های کشاورزی شمال دریاچه‌ی ارومیه است. جهت اجرای پروژه، نمونه‌بردارهای سیلاب، همراه اشل‌های اندازه‌گیری عمق نصب گردید؛ از سیلاب‌ها نمونه‌برداری شده، آزمایشات هیدروشیمیایی انجام شد، به منظور تحلیل دادههای کیفی از دیاگرام‌های هیدروشیمیایی ویلکوکس، استیف و پایپر استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد بیشترین مقدار هدایت الکتریکی مربوط به نمونه‌های رودخانه‌ی انگشتجان، با 487 و470 میکروموهوس برسانتی‌متر است. تیپ اغلب نمونه‌های سیلابی بیکربنات و رخساره سدیک-کلسیک است. همچنین سیلاب‌ها از سختی موقت و یا کربناته برخوردار بوده، به علت دارا بودن مقدار بالای آنیون کربناته در طبقه‌ی آبهای سخت هستند. براساس طبقه‌بندی ویلکوکس کیفیت آب کشاورزی همه‌ی نمونه‌ها در محدودهی C2S1 قراردارند. آبیاری با این آب برای کلیهی خاک‌ها بدون اشکال بوده، خطری ایجاد نمی‌کند. بنابراین از نظر کشاورزی در محدودهی آبهای خوب هستند.
پژوهشی
هیدروژئولوژی
علیرضا دنیایی
چکیده
بررسی تغییرات آب‌زیرزمینی در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت ویژهای برخوردار است.افت سطح آب در آبخوان‌های استان کرمانشاه به‌قدری شدید بوده به‌طوری که در دهه‌های اخیر به حدود10 متر در برخی نقاط رسیده است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی دادههای ماهواره GRACE جهت برآورد ذخیره ی آب‌زیرزمینی آبخوان روانسر در استان کرمانشاه میباشد. ...
بیشتر
بررسی تغییرات آب‌زیرزمینی در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت ویژهای برخوردار است.افت سطح آب در آبخوان‌های استان کرمانشاه به‌قدری شدید بوده به‌طوری که در دهه‌های اخیر به حدود10 متر در برخی نقاط رسیده است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی دادههای ماهواره GRACE جهت برآورد ذخیره ی آب‌زیرزمینی آبخوان روانسر در استان کرمانشاه میباشد. لذا در این پژوهش ضمن بررسی سطح ایستابی چاه‌های مشاهداتی آبخوان روانسر و نیز پهنهبندی مکانی این تغییرات با استفاده از روش کریجینگ در نرم افزار GIS وضع موجود منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس به‌منظور ارزیابی دادههای ماهواره GRACE کدنویسی الگوریتم‌های JPL,GFS,CSR,CRI در محیط محاسبات ابری گوگل‌ارث‌اینجین صورت گرفت و پس از آن تغییرات ماهانه و سالانه ی آب معادل مایع (LWE) محاسبه‌گردید. همچنین مقدار رطوبت خاک(SM) از مدل هیدرولوژیکی GLDAS برآورد گردید و با کسر مقدار رطوبت خاک از مقادیر برآوردی ماهواره GRACE میزان تغییرات ذخیره ی آب‌زیرزمینی در مقایسه با مقادیر مشاهداتی آن به‌دست‌آمد. این پژوهش نشان داده است که نه تنها می‌توان از دادههای ماهواره GRACE در برآورد میزان تغییرات ذخیره ی آب‌زیرزمینی در آبخوان‌ها استفاده نمود بلکه دادههای مذکور از دقت قابل قبولی نیز برخوردار مـی‌باشند. مقایسه ی نتایج الگوریتم‌های مختلف نشان داد که الگوریتم JPL با ضریب همبستگی 73/0، بیشترین همبستگی را با دادههای مشاهداتی داراست. ضمناً مقادیر تغییرات ذخیره ی آب‌زیرزمینی برآوردی از ماهواره GRACE در مقایسه با مقادیر مشاهداتی نشان‌دهنده ی کاهش ذخیره ی آب‌زیرزمینی معادل 8/1- سانتیمتر بر اساس الگوریتم JPL بوده است.
کاربردی
ژئومورفولوژی
فریبا اسفندیاری درآبادی؛ هادی رفیعی محمودجق؛ رویا فرزانه
چکیده
امروزه تهیه‌ی نقشههای کاربری اراضی با استفاده از دادههای سنجش از دور به عنوان یکی از مهمترین و پرکاربردترین روشها جهت تولید نقشههای کاربری اراضی و همچنین ارزیابی کاربری با یکدیگر است. نبود زیر ساختهای مناسب، رعایت نکردن قوانین قابلیت توسعه‌ی زمین در انتخاب کردن کاربریها و مدیریت غیر اصولی آن منجر به وقوع پدیده‌ی ...
بیشتر
امروزه تهیه‌ی نقشههای کاربری اراضی با استفاده از دادههای سنجش از دور به عنوان یکی از مهمترین و پرکاربردترین روشها جهت تولید نقشههای کاربری اراضی و همچنین ارزیابی کاربری با یکدیگر است. نبود زیر ساختهای مناسب، رعایت نکردن قوانین قابلیت توسعه‌ی زمین در انتخاب کردن کاربریها و مدیریت غیر اصولی آن منجر به وقوع پدیده‌ی فرسایش خاک میشود هدف از تحقیق حاضر تهیه‌ی نقشههای کاربری اراضی با استفاده از روش شئگرا و همچنین تهیه‌ی نقشههای پهنهبندی فرسایش خاک حوضهی آبریز زرینهرود برای سالهای 2000 و 2018 ماهواره لندست با استفاده از روشWLC که یکی از روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره میباشد صورت گرفت. نتایج بدست آمده از تغییرات کاربری اراضی با استفاده از طبقه‌بندی شئگرا نشان داد که بیشترین مقدار روند افزایشی مساحت برای کاربریهای کشاورزی دیم و کشاورزی آبی میباشد. این افزایش دو کاربری به ترتیب برابر با 28/18 و 4 درصد افزایش از کل حوضه مورد نظر را در بر میگیرد. روند تغییرات کاربریهای بایر، مرتع غنی و متوسط، به مرور زمان به نحوی کاهشی بوده است که به طوری که به ترتیب مساحت 04/14، 66/10و 73/5 درصد کاهش داشته است. کاربری انسان ساخت در طول زمان با روندی تقریبا یکنواخت در حال افزایش است که این نوع افزایش در طول 18 سال برابر با 47/2 درصد رشد داشته است. نتایج بدست آمده از نقشههای تولید شده پهنهبندی فرسایش سال 2000 و 2018 نشان داد که دو طبقه بسیار پر خطر و پر خطر (منظور طبقاتی هستند که به ترتیب دارای بیشترین پتانسیل فرسایش خاک در حوضهی آبریز زرینهرود را دارند) که هر کدام 29/15 و 51/27 درصد از منطقه را در برگرفتهاند. این طبقات بیشتر در کاربریهای کشاورزی دیم، کشاورزی آبی، بایر و مرتع متوسط واقع شده است.
پژوهشی
ژئومورفولوژی
حجت اله یونسی؛ احمد گودرزی؛ مسعود شاکرمی
چکیده
امروزه مدلهای هیبریدی هوش مصنوعی به عنوان یک روش مناسب برای شبیهسازی پدیدههای هیدرولوژیکی از جمله برآورد کمی جریان رودخانه‌ها مطرح است. بدین منظور جهت برآورد میزان آبدهی رودخانه‌ها رویکردهای متنوعی در هیدرولوژی وجود دارد که مدلهای هوش مصنوعی از مهمترین آنها میباشد. بنابراین در این پژوهش عملکرد مدلهای رگرسیون ...
بیشتر
امروزه مدلهای هیبریدی هوش مصنوعی به عنوان یک روش مناسب برای شبیهسازی پدیدههای هیدرولوژیکی از جمله برآورد کمی جریان رودخانه‌ها مطرح است. بدین منظور جهت برآورد میزان آبدهی رودخانه‌ها رویکردهای متنوعی در هیدرولوژی وجود دارد که مدلهای هوش مصنوعی از مهمترین آنها میباشد. بنابراین در این پژوهش عملکرد مدلهای رگرسیون بردار پشتیبان_ موجک، رگرسیون بردار پشتیبان_گرگ خاکستری و رگرسیون بردار پشتیبان_خفاش جهت شبیهسازی دبی رودخانه کشکان واقع در استان لرستان طی دورهی آماری 1399-1389 در مقیاس زمانی روزانهی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. معیارهای ضریب همبستگی، ریشهی میانگین مربعات خطا و میانگین قدر مطلق خطا و بایاس برای ارزیابی و عملکرد مدلها انتخاب شد. نتایج نشان داد الگوهای ترکیبی نتایج قابل قبولی در شبیهسازی دبی رودخانه دارند. مقایسه‌ی مدلها نیز نشان داد مدل رگرسیون بردار پشتیبان-موجک در مرحلهی صحتسنجی مقادیر 960/0R2=، 045/0RMSE=، 024/0MAE =، 968/0NS= و001/0BIAS= در پیشبینی جریان روزانهی رودخانه از خود نشان داده است. در مجموع نتایج نشان داد استفاده از مدل هیبریدی رگرسیون بردار پشتیبان-موجک میتواند در زمینه‌ی پیشبینی دبی روزانه مفید باشد.
پژوهشی
هیدروژئولوژی
مریم بیاتی خطیبی؛ فائزه رستمی؛ خلیل ولیزاده کامران
چکیده
در این مقاله با استفاده از مدلهای DRASTIC و فازی ،پتانسیل آلودگی آبخوان و همچنین پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی با شاخص GQI دشت تبریز بررسی و مورد ارزیابی قرار گرفت.در این ارزیابی، از نرم افزار Arc map و همپوشانی هفت لایه اطلاعاتی: عمق سطح آب، تغذیه خالص، محیط آبخوان، جنس خاک، توپوگرافی، محیط غیر اشباع، هدایت هیدرولیکی بهره گیری شد.نتایج بررسی ...
بیشتر
در این مقاله با استفاده از مدلهای DRASTIC و فازی ،پتانسیل آلودگی آبخوان و همچنین پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی با شاخص GQI دشت تبریز بررسی و مورد ارزیابی قرار گرفت.در این ارزیابی، از نرم افزار Arc map و همپوشانی هفت لایه اطلاعاتی: عمق سطح آب، تغذیه خالص، محیط آبخوان، جنس خاک، توپوگرافی، محیط غیر اشباع، هدایت هیدرولیکی بهره گیری شد.نتایج بررسی ها و ارزیابی ها با استفاده از مدل در استیک نشان داد که، شاخص آسیب پذیری 57 تا 165 است که در تقسیم بندی توصیفی در طبقات بدون خطر آلودگی تا خطر آلودگی زیاد قرار میگیرد. نتایج حاصل از مدلسازی فازی نیز نشان داد که47درصد از مساحت دشت ،دارای آسیب پذیری زیاد است . نقشه های ترسیمی نیز نشان می دهد که در هر دو نقشه حاصل از دور روش مورداستفاده ، قسمت‌های شمال غربی تا جنوب غربی که محل قرار گیری شهر تبریز میباشد، بیشترین پتانسیل و قسمت‌های جنوب غربی کمترین پتانسیل برای آلودگی را دارا میباشد. در نهایت ،با استفاده از شاخص GQI و بر اساس استاندارد شرب WHO و با بهره گیری از ده پارامتر: هدایت هیدرولیکی، کلر، کلسیم، بیکربنات، منیزیم، پتاسیم،کل جامدات محلول، سدیم، سولفات و سختی کل ، شاخص کیفی منطقه مورد مطالعه بررسی شد و نتیجه حاصل نشان داد که کیفیت آب در قسمت‌های پر خطر(شمال غربی و جنوب غربی آبخوان) که بر اساس دو مدل پیشین شناسایی شده ،دارای کمترین شاخص کیفیت نسبت به قسمت‌های جنوب شرقی آبخوان میباشد.
پژوهشی
ژئومورفولوژی
شمس اله عسگری؛ صمد شادفر؛ محمدرضا جعفری؛ کوروش شیرانی
چکیده
رسوب یکی از مسائل مهم در حوضهی آبریز محسوب میشود. با توجه به مشکلات ناشی از رسوب، بررسی ارتباط متغیرهای هیدروژئومورفیکی تأثیرگذار در تولید رسوب و بار رسوب معلق در حوضهی آبریز ضرورت دارد. هدف این تحقیق مدلسازی رابطهی بین میزان بار رسوب معلق با متغیرهای هیدروژئومورفیکی در حوضهی آبریز است. دو حوضه گاوی و حوضهی کنجانچم ...
بیشتر
رسوب یکی از مسائل مهم در حوضهی آبریز محسوب میشود. با توجه به مشکلات ناشی از رسوب، بررسی ارتباط متغیرهای هیدروژئومورفیکی تأثیرگذار در تولید رسوب و بار رسوب معلق در حوضهی آبریز ضرورت دارد. هدف این تحقیق مدلسازی رابطهی بین میزان بار رسوب معلق با متغیرهای هیدروژئومورفیکی در حوضهی آبریز است. دو حوضه گاوی و حوضهی کنجانچم در استان ایلام که شامل 8 زیرحوضه مشخص و مجهز به ایستگاه هیدرومتری میباشند انتخاب شدند. مواد این تحقیق دادههای دبی رسوب مشاهده‌ای بعنوان متغیر وابسته ایستگاههای هیدرومتری که با استفاده از منحنیسنجهرسوب تحلیل شد. در مرحلهی بعد همگنی حوضههای آبـریز با اسـتفاده از روش تـحلیل خوشـه‌ای ارزیابی شد. در تـحلیل خوشهای پس از استاندارد کردن داده‌ها به روش Z-SCORE، گروه‌بندی با روش طبقاتی تجمعی و محاسبه فاصلهی اقلیدسی به روش ward انجام شد. بهتدریج زیرحوضه‌های چاویز، سرجوی، اماملکشاهی و آسان درگروه یک و زیرحوضه‌های کنجانچم، رستمآباد، تنگ باجک و گنبد در گروه دوم تحلیل شدهاند. جهت تحلیل ارتباط بین متغیرهای ژئومورفیک با رسوب هر زیرحوضه از روش رگرسیون چندمتغیره آماری استفاده شد. نتایج بررسی ارتباط بین خصوصیات ژئومورفیک با رسوب زیرحوضه‌ها نشان داد که مقدار رسوب با شاخص شیب، ضریب گردی، بافت زهکشی، بارندگی، ناهمواری و مساحت حوضه همبستگی مثبت داشته و در سطح 001/0 معنی‌دار بوده است. جهت تأثیرگذاری متغیرها بر میزان رسوب زیرحوضه‌ها از روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی و تحلیل خوشهای استفاده گردید. نتایج نشان داد که سه عامل ضریب گردی، ضریب شیب و ضریب بافت زهکشی حوضه بهترتیب 62/44، 22/25 و 74/16 درصد از واریانس تمامی متغیرهای تحقیق را تبیین می‌کند. در مجموع سه عامل استخراج شده نهایی توانسته‌اند 87% از واریانس تمامی متغیرهای تحقیق را تبیین نمایند.
علمی
هیدروژئومورفولوژی
عطا الله ندیری؛ فاطمه نوین؛ قدرت برزگری؛ مهدی اوجاقی؛ نصیر نوری
چکیده
حوضهی آبریز حاجیلارچای در قسمت غربی شهرستان ورزقان قرار گرفته است. قرارگیری کارخانهی استحصال طلای شرکت زرین داغ آستارکان در محدودهی این حوضه پتانسیل آلودگی منابع آبی منطقه را افزایش می‌دهد. به‌منظور بررسی منابع آبی حوضهی حاجیلارچای تعداد 12 نمونه از آبهای سطحی و زیرزمینی در اسفندماه 1399 جمع‌آوری گردید و مورد تجزیه شیمیایی ...
بیشتر
حوضهی آبریز حاجیلارچای در قسمت غربی شهرستان ورزقان قرار گرفته است. قرارگیری کارخانهی استحصال طلای شرکت زرین داغ آستارکان در محدودهی این حوضه پتانسیل آلودگی منابع آبی منطقه را افزایش می‌دهد. به‌منظور بررسی منابع آبی حوضهی حاجیلارچای تعداد 12 نمونه از آبهای سطحی و زیرزمینی در اسفندماه 1399 جمع‌آوری گردید و مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفت. نتایج تجزیه شیمیایی نشان داد غلظت برخی از عناصر همچون کبالت، سرب و آرسنیک در برخی از موقعیت‌ها بالاتر از حد مجاز برای آشامیدن است. بررسی‌ا حاکی از این است که منشأ این عناصر مرتبط با سازندهای منطقه و در اثر فرایندهای زمین‌زاد میباشد. هدف این تحقیق ارزیابی ویژگیهای هیدرو شیمیایی منابع آبی با استفاده از روشهای ترسیمی و بررسی و تعیین منشأ عناصر کمیاب به کمک روشهای آماری چندمتغیره مانند تحلیل عاملی و تحلیل خوشهای میباشد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از روشهای ترسیمی، بیشتر نمونه‌های آبی منشأ آهکی داشته و تیپ غالب بیکربنات کلسیم را دارا میباشند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشانگر تأثیر 4 گروه عاملی بر کیفیت منابع آبی حوضهی حاجیلارچای است. عامل‌های اول، سوم و چهارم نشان‌دهنده‌ی تأثیر سازندها بر منابع آبی و فرآیندهای زمین‌زاد هستند. عامل دوم از فعالیت‌های انسانی ناشی میشود. همچنین تحلیل خوشهای، داده‌ها را به سه دسته تقسیم کرد. دادههای دسته‌ی اول دارای روند ژئوشیمیایی مشابه و عناصر کمیاب پایینی هستند. در دسته دوم تعادل هیدرو شیمیایی برقرار نمی‌باشد که به‌احتمال زیاد به دلیل تأثیر فعالیت‌های کارخانه میباشد. در دسته‌ی سوم غلظت عنصر آرسنیک بالا است که از سازندهای منطقه منشأ گرفته است.
پژوهشی
هیدروژئولوژی
اعظم حیدری؛ ایرج جباری
چکیده
برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی در کشور سبب افت شدید سطح ایستابی آبخوان و از بین رفتن لایه‌های آبدار زمین گردیده است. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت تراز آب زیرزمینی آبخوان مرودشت- خرامه، واقع در استان فارس در رابطه با برداشت بی‌رویه‌ی آبهای زیرزمینی از دادههای 81 حلقه چاه پیزومتری در بازه‌ی زمانی (2008- 2018) با استفاده ...
بیشتر
برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی در کشور سبب افت شدید سطح ایستابی آبخوان و از بین رفتن لایه‌های آبدار زمین گردیده است. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت تراز آب زیرزمینی آبخوان مرودشت- خرامه، واقع در استان فارس در رابطه با برداشت بی‌رویه‌ی آبهای زیرزمینی از دادههای 81 حلقه چاه پیزومتری در بازه‌ی زمانی (2008- 2018) با استفاده از مدل Modflow شبیهسازی انجام گرفت. همچنین نتایج حاصل از محاسبه‌ی بیلان آبی تعداد7500 حلقه چاه بهره‌برداری در حوضه حاکی از آن است که میزان 1100 میلیون مترمکعب آب از ذخیره‌ی ثابت آبخوان در بازه‌ی 10 ساله کاسته شده است. با توجه به نقشههای درون‌یابی تهیه شده بیشترین میزان افت آب زیرزمینی مربوط به مناطق درودزن، رامجرد و شول اتفاق افتاده است. از این رو با آمار سازمان آب منطقه‌ای فارس مبنی بر وجود چاه‌هایی با آبدهی بالا در این مناطق هماهنگی دارد. با استناد به نقشههای تهیه شده از آبخوان مرودشت با توجه به آبرفتی بودن سفره‌ی آب زیرزمینی اثر افت سطح آب را می‌توان با فاصله مکانی کم مشاهده کرد. از سوی دیگر در نقشههای میان‌یابی ضریب پارامتر هدایت هیدرولیکی بیان‌کننده‌ی این است که میزان افت تراز آبخوان در مناطق شمال‌غرب، مرکز و جنوب شرق حوضه دارای بیشترین مقدار میباشد که با 11درصد خطای نسبی مؤید مدلسازی مناسب است. در نهایت با انجام دو سناریوی کاهش 10 و 30 درصدی، میزان تغییرات آب زیرزمینی در طی سالهای 2018- 2028 پیش بینی شد و نتایج نشان داد که در سناریوی اول بیشترین میزان افت با 83/24 متر و کمترین افت نیز به میزان 184/2 متر است. در سناریوی دوم نیز افت به میزان 523/4 متر کاهش یافته و سطح ایستابی به 30/20 متر رسیده است.
پژوهشی
هیدروژئومورفولوژی
عرفان بهرامی؛ مهدی دستورانی
چکیده
برآورد هیدروگراف سیلاب در حوضههای فاقد آمار یک موضوع چالش برانگیز در برنامهریزی و مدیریت سیلاب میباشد. مدلهای مختلفی در این زمینه توسعه داده شده است و ضرورت دارد که کارایی مدلهای توسعه داده شده در مناطق مختلف جهان با ویژگیهای متفاوت اقلیمی، هیدرولوژیکی و فیزوگرافی مورد ارزیابی قرار گیرد تا بتوان در مورد کارایی ...
بیشتر
برآورد هیدروگراف سیلاب در حوضههای فاقد آمار یک موضوع چالش برانگیز در برنامهریزی و مدیریت سیلاب میباشد. مدلهای مختلفی در این زمینه توسعه داده شده است و ضرورت دارد که کارایی مدلهای توسعه داده شده در مناطق مختلف جهان با ویژگیهای متفاوت اقلیمی، هیدرولوژیکی و فیزوگرافی مورد ارزیابی قرار گیرد تا بتوان در مورد کارایی آنها در مناطق مختلف اظهار نظر کرد. مدل هیدروگراف واحد مصنوعی گاما یک مدل توسعه داده شده در زمینه‌ی برآورد هیدروگراف سیل آب در حوضههای فاقد آمار است. در این مطالعه مدل هیدروگراف واحد مصنوعی گاما برای برآورد مشخصههای هیدروگراف سیلاب در حوضهی آبریز قرهسو در استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفته است. معیارهای خطای دبی اوج، خطا حجم جریان، میانگین قدرمطلق خطا، میانگین بایاس خطا، ضریب تبیین و کلینگ- گوپتا برای ارزیابی دقت نتایج شبیهسازی برآورد گردید. بر اساس نتایج معیارهای ارزیابی بیان شده نشان داد که مدل هیدروگراف واحد مصنوعی گاما از دقت کاملاً مناسب در برآورد مشخصههای هیدروگراف سیلاب برخوردار بوده است. بعلاوه مقایسه‌ی بصری هیدروگرافهای محاسباتی و مشاهداتی مبین دقت قابل توجه مدل هیدروگراف واحد مصنوعی گاما در برآورد شکل هیدروگراف سیلاب در رویدادهای مورد مطالعه میباشد.
پژوهشی
ژئومورفولوژی
سعید رستمی؛ بابک شاهی نژاد؛ حجت اله یونسی؛ حسن ترابی پوده؛ رضا دهقانی
چکیده
سیل از جمله پدیدههای طبیعی است که هر ساله خسارات جانی و مالی زیادی را در دنیا به بار آورده و مشکلات عدیده‌ای را بر سر راه توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی کشورها ایجاد می‌نماید. از این رو جهت کاهش خسارات، کنترل و هدایت این پدیده، برآورد دبی سیلابی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن بسیار حائز اهمیت میباشد. در این پژوهش، به منظور برآورد دبی سیلابی ...
بیشتر
سیل از جمله پدیدههای طبیعی است که هر ساله خسارات جانی و مالی زیادی را در دنیا به بار آورده و مشکلات عدیده‌ای را بر سر راه توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی کشورها ایجاد می‌نماید. از این رو جهت کاهش خسارات، کنترل و هدایت این پدیده، برآورد دبی سیلابی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن بسیار حائز اهمیت میباشد. در این پژوهش، به منظور برآورد دبی سیلابی حوضهی آبریز کشکان واقع در استان لرستان از مدلهای هوش مصنوعی هیبریدی نوین شامل شبکه عصبی مصنوعی- تفنگدار خلاق، شبکه عصبی مصنوعی-عنکبوت بیوه سیاه و شبکه عصبی مصنوعی- ازدحام مرغ در طی دورهی زمانی 1400-1390 استفاده شد. برای ارزیابی عملکرد شبیهسازی از شاخصهای آماری ضریب تعیین (R2)، میانگین مطلق خطا (MAE)، ضریب کارایی نش- ساتکلیف (NSE) و درصد بایاس (PBIAS) استفاده گردید. نتایج نشان داد که بطور کلی مدلهای هوش مصنوعی هیبریدی عملکرد بهتری نسبت به مدل منفرد در برآورد دبی سیلابی دارند. نتایج نشان داد مدل شبکه عصبی مصنوعی- تفنگدار خلاق نسبت به سایر مدلها از دقت بیشتر و خطای کمتری برخوردار است. در مجموع نتایج نشان داد استفاده از مدلهای هوش مصنوعی هیبریدی در برآورد دبی سیلابی موثر بوده و میتواند به عنوان راهکاری مناسب و سریع در مدیریت منابع آب مطرح شود.
