نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• مریم بیاتی خطیبی ¹
• فائزه رستمی ²
• خلیل ولیزاده کامران ³

¹ استاد ژئومورفولوژی، گروه GIS&RST، دانشکده برنامه ریزی وعلوم محیطی، دانشگاه تبریز

² دانش آموخته ی GIS & RS، دانشکده ی برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³ دانشیار گروه RS&GIS، دانشکده‌‌ی برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در این مقاله با استفاده از مدل‌های DRASTIC و فازی ،پتانسیل آلودگی آبخوان و همچنین پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی با شاخص GQI دشت تبریز بررسی و مورد ارزیابی قرار گرفت.در این ارزیابی، از نرم افزار Arc map و همپوشانی هفت لایه اطلاعاتی: عمق سطح آب، تغذیه خالص، محیط آبخوان، جنس خاک، توپوگرافی، محیط غیر اشباع، هدایت هیدرولیکی بهره گیری شد.نتایج بررسی ها و ارزیابی ها با استفاده از مدل در استیک نشان داد که، شاخص آسیب پذیری 57 تا 165 است که در تقسیم بندی توصیفی در طبقات بدون خطر آلودگی تا خطر آلودگی زیاد قرار می‌گیرد. نتایج حاصل از مدلسازی فازی نیز نشان داد که47درصد از مساحت دشت ،دارای آسیب پذیری زیاد است . نقشه های ترسیمی نیز نشان می دهد که در هر دو نقشه حاصل از دور روش مورداستفاده ، قسمت‌های شمال غربی تا جنوب غربی که محل قرار گیری شهر تبریز می‌باشد، بیشترین پتانسیل و قسمت‌های جنوب غربی کمترین پتانسیل برای آلودگی را دارا می‌باشد. در نهایت ،با استفاده از شاخص GQI و بر اساس استاندارد شرب WHO و با بهره گیری از ده پارامتر: هدایت هیدرولیکی، کلر، کلسیم، بیکربنات، منیزیم، پتاسیم،کل جامدات محلول، سدیم، سولفات و سختی کل ، شاخص کیفی منطقه مورد مطالعه بررسی شد و نتیجه حاصل نشان داد که کیفیت آب در قسمت‌های پر خطر(شمال غربی و جنوب غربی آبخوان) که بر اساس دو مدل پیشین شناسایی شده ،دارای کمترین شاخص کیفیت نسبت به قسمت‌های جنوب شرقی آبخوان می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• مدل DRASTIC
• منطق فازی
• شاخص کیفیت آب GQI
• استاندارد جهانیWHO
• دشت تبریز

20.1001.1.23833254.1400.8.29.5.0

موضوعات

• هیدروژئولوژی

عنوان مقاله [English]

Investigation and Assessment of Groundwater Vulnerability to Pollution using DRASTIC Model and Fuzzy Logic

نویسندگان [English]

• maryam bayatikhatibi ¹
• Faeze Rostami ²
• Khalil Valizadeh Kamran ³

¹ Professor of Geomorphology, Department of GIS & Remote Sensing Faculty of Geography & Planning science

² M.Sc. Gis and RS Student, Department planning and environmental science, University of Tabriz,Tabriz, Iran.

³ Associate Professor, Department of GIS & Remote Sensing , Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz,Tabriz, Iran.

چکیده [English]

In the Drastic model, the vulnerability index was obtained from 57 to 165, which is in the descriptive division into classes without risk to high risk of pollution, which if we consider three classes without risk of pollution to low pollution, we can say 44% of the total area of the plain is located on these three classes. Also, three classes of low to high, occupy 46% of the plain area. In fuzzy modeling, after scaling and overlapping seven input layers, we prepared the final map, which according to the index of this modeling, 47% of the total area of the plain has high vulnerability, that the result obtained is very similar to the result of DRASTIC method, but by comparing the two methods, it becomes clear that the fuzzy model is more accurate than the drastic method. In both maps, the northwestern to southwestern parts where the city of Tabriz is located, have the highest potential for pollution and the southwestern parts, which include the Sahand Mountains, have the lowest potential for pollution. Finally, using GQI index and according to drinking standard WHO and using ten parameters: hydraulic conductivity, chlorine, calcium, bicarbonate, magnesium, potassium, total soluble solids, sodium, sulfate and total hardness which are taken from wells in the plain, In high-risk areas, due to the high percentage of total soluble solids, total hardness and high hydraulic conductivity, water quality has also decreased and descriptively, the water quality of Tabriz plain is in the acceptable to appropriate range.

کلیدواژه‌ها [English]

• DRASTIC model
• Fuzzy logic
• GQI water quality index
• Tabriz plain