هیدروژئومورفولوژی
محمد حسین رضایی مقدم؛ داود مختاری؛ توحید رحیم پور؛ وحیده تقی زاده تیمورلویی
چکیده
حوضه آبریز آذرشهرچای واقع در دامنه غربی توده کوهستانی سهند از اتصال شاخابهای متعدد که در درههای عمیقی جاری هستند، تشکیل میشود و همه ساله در فصل بهار با شروع بارشها، شاهد رخداد سیل در این درهها میباشد. هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد تابع شواهد وزنی(WOE) برای تهیه نقشه حساسیت سیل حوضه آبریز آذرشهرچای میباشد. جهت دسترسی به ...
بیشتر
حوضه آبریز آذرشهرچای واقع در دامنه غربی توده کوهستانی سهند از اتصال شاخابهای متعدد که در درههای عمیقی جاری هستند، تشکیل میشود و همه ساله در فصل بهار با شروع بارشها، شاهد رخداد سیل در این درهها میباشد. هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد تابع شواهد وزنی(WOE) برای تهیه نقشه حساسیت سیل حوضه آبریز آذرشهرچای میباشد. جهت دسترسی به هدف مذکور، ابتدا موقعیت 82 نقطه سیلگیر با استفاده از تصاویر ماهوارهای Landsat8 سنجنده OLI بر اساس سیل فروردین ماه 1396 تهیه، به صورت تصادفی به دو گروه 70درصد (57 نقطه سیلگیر) برای دادههای آموزشی و 30 درصدی (25 نقطه سیلگیر) برای دادههای اعتبار سنجی استفاده شد. سپس 14 فاکتور موثر در وقوع سیل ارتفاع، شیب، جهت شیب، انحنای شیب، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، تراکم رودخانه،TWI ( شاخص رطوبت توپوگرافی)، شاخص قدرت آبراهه ، لیتولوژی، جنس خاک، بارش و NDVI در محیط نرم افزاری Arc Map و کاربری اراضی در محیط نرمافزاری ENVI5.3 آنالیز و موقعیت نقاط سیلگیر در هر 14 فاکتور بررسی و جهت اعتبار سنجی و صحت نتایج به دست آمده از منحنی مشخصه عملیاتی ROC استفاده شد. نتایج پژوهش بیانگر قرار گیری 19.56 درصد از حوضه در کلاس حساسیت خیلی بالا، 19.18درصد در حساسیت بالا، 24.61درصد در کلاس متوسط، 21.94درصد در کلاس کم و 14.68 درصد در کلاس خیلی کم از لحاظ آسیبپذیری سیل قرار دارد.
ژئومورفولوژی
لیلا آقایاری؛ صیاد اصغری سراسکانرود؛ بتول زینالی
چکیده
یکی از انواع فرآیندهای دامنهای که هرساله موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در بسیاری از نقاط ایران و جهان میشود، پدیده زمینلغزش است. افزایش جمعیت و گسترش سکونتگاههای انسانی در نواحی کوهستانی، مشکل بودن زمان پیشبینی وقوع زمینلغزش و متعدد بودن عوامل موثر در رخداد این پدیده، ضرورت پهنهبندی خطر زمین لغزش را آشکار میسازد. ...
بیشتر
یکی از انواع فرآیندهای دامنهای که هرساله موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در بسیاری از نقاط ایران و جهان میشود، پدیده زمینلغزش است. افزایش جمعیت و گسترش سکونتگاههای انسانی در نواحی کوهستانی، مشکل بودن زمان پیشبینی وقوع زمینلغزش و متعدد بودن عوامل موثر در رخداد این پدیده، ضرورت پهنهبندی خطر زمین لغزش را آشکار میسازد. شناسایی عوامل موثر در وقوع این پدیده و پهنهبندی خطر آن، یکی از روشهای اساسی و کاربردی جهت دستیابی به راهکارهای پشبینی، کنترل و پایش آن میباشد. با استفاده از مطالعات میدانی، نقشه های زمینشناسی و توپوگرافی و با مرور پژوهشها و مطالعات صورت گرفته در این زمینه و همچنین بررسی شرایط موجود در منطقه مورد مطالعه 9 عامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، زمینشناسی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از راههای ارتباطی ،کاربری اراضی و بارش به عنوان عوامل موثر بر وقوع زمینلغزش بررسی شد. لذا، هدف این پژوهش بررسی و تحلیل مهمترین عوامل دخیل در ایجاد خطر زمینلغزش در شهرستان گرمی و مشخص کردن سطوح مستعد که احتمالاً در آینده نزدیک درگیر زمینلغزش خواهند شد. در این پژوهش نسبت به پهنه بندی مناطق مستعد با الگوریتم چند معیاره Aras درمحیط نرم افزار Edrisiاقدام گردید و با توجه به نتایج حاصل از پهنهبندی خطر زمینلغزش؛ معیارهای کاربری اراضی، شیب، زمینشناسی به ترتیب با ضریب وزنی 187/0، 152/0، 152/0 و 142/0، مهم ترین عوامل دخیل در ایجاد خطرزمینلغزش محدوده مطالعاتی بوده و به ترتیب 99/361 و 32/450 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیارزیاد و زیاد می باشد. در نهایت می توان گفت مهمترین عامل اصلی دخیل در افزایش مقدار و پتانسیل زمینلغزش در شهرستان گرمی، تغییر کاربریاراضی و افزایش زمینهای کشاورزی و چراگاههای دامی میباشد.
آب های زیرزمینی
صیاد اصغری سراسکانرود؛ مریم ریاحی نیا
چکیده
امروزه بهدلیل افزایش جمعیت، توسعه صنعتی، بهرهبرداری بیرویه، خشکسالیها بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی چندین برابرشده است. بنابراین تشخیص مناطق دارای آب زیرزمینی بهعنوان یکی از منابع مهم برای تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی، صنایع مختلف بهخصوص از موارد مهم و ضروری در مدیریت منابع آب محسوب میشود. ...
بیشتر
امروزه بهدلیل افزایش جمعیت، توسعه صنعتی، بهرهبرداری بیرویه، خشکسالیها بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی چندین برابرشده است. بنابراین تشخیص مناطق دارای آب زیرزمینی بهعنوان یکی از منابع مهم برای تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی، صنایع مختلف بهخصوص از موارد مهم و ضروری در مدیریت منابع آب محسوب میشود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی و پهنهبندی مناطق دارای آب زیرزمینی در دشت خرمآباد واقع در استان لرستان با استفاده از روش شبکه عصبی کانولوشن است. بدین منظور ابتدا از طریق بازدیدهای میدانی، نقشههای زمینشناسی و توپوگرافی و با مرور منابع قبلی و بررسی شرایط منطقه، نه عامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، بارش، لیتولوژی و کاربریاراضی، خاک بهعنوان عوامل مؤثر بررسی و انتخاب شدند و نقشه آنها در محیط ArcGisتهیه شدند. درروش کانولوشن تعداد نمونهها بهعنوان نسبت بین مجموعه آموزشی و مجموعه آزمایشی70:30 تعیین شد و چارچوب شبکه عصبی کانولوشن بهعنوان 2 لایه کانولوشن و 2 لایه ادغام، 2 اتصال کامل استفاده شد. لایهها و در نهایت لایه sigmoid برای در طبقهبندی از هسته کانولوشن 3 3، تابع Relu بهعنوان تابع فعالسازی و تابع آنتروپی متقاطع بهعنوان تابع زیان استفاده شد. نقشههای بهدست آمده در 5 کلاس طبقهبندی شد. همچنین برای اعتبارسنجی نتایج مدل از ماتریس کانفیوزن استفاده شد.30 درصد از دادههای واقعی برای ارزیابی استفاده شد که منجر بهدقت کلی92 درصد شد، یعنی مدل توانسته 92درصد دادهها را آب زیرزمینی و93درصد عدم آب زیرزمینی رو بهدرستی تشخیص دهد. تجزیه و تحلیل نقشه پتانسیل آب زیرزمینی مدل شبکه عصبی کانولوشن نشان میدهد که حدود 57 درصد منطقه در شرایط کم آب زیرزمینی و43درصد منطقه در شرایط خوب آب زیرزمینی قرار دارد.
ژئومورفولوژی
لیلا آقایاری؛ موسی عابدینی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی و تحلیل مهمترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست دشت اردبیل و مشخص کردن سطوح مستعد که احتمالاً در آینده نزدیک درگیر فرونشست خواهند شد. هدف از این پژوهش در مرحله اول ارزیابی فرونشست با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری در محیط نرم افزار Sarscape، با بهره از قابلیت تصاویر-A1 Sentinel در بازه زمانی 2016 و 2021 و همچنین در ادامه، ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی و تحلیل مهمترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست دشت اردبیل و مشخص کردن سطوح مستعد که احتمالاً در آینده نزدیک درگیر فرونشست خواهند شد. هدف از این پژوهش در مرحله اول ارزیابی فرونشست با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری در محیط نرم افزار Sarscape، با بهره از قابلیت تصاویر-A1 Sentinel در بازه زمانی 2016 و 2021 و همچنین در ادامه، نسبت به پهنه بندی مناطق مستعد با الگوریتم چند معیاره Aras درمحیط نرم افزار Edrisiاقدام گردید .نتایج مطالعه حاضر نشان داد مقدار بین صفر تا 22 میلی متر فرونشست در محدوده مورد مطالعه ایجاد شده است که بیشترین میزان فرونشست در بخش مرکزی و سپس در بخش شرقی و شمالشرقی متمرکز است. با توجه به نتایج حاصل از پهنهبندی خطر فرونشست؛ معیارهای افت سطح آب، فاصله از رودخانه، زمین شناسی،کاربری اراضی به ترتیب با ضریب وزنی 221/0، 166/0، 152/0 و 147/0، مهم ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست محدوده مطالعاتی بوده و به ترتیب 41/267 و 21/403 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد می باشد. در نهایت می توان گفت مهمترین عامل اصلی دخیل در افزایش مقدار و پتانسیل فرونشت دشت اردبیل، بهره ی بی رویه از آب های زیرزمینی و افت سطح آب است.
محمدحسین رضائی مقدم؛ داود مختاری؛ مجید شفیعی مهر
چکیده
سیلاب یکی از رایجترین مخاطرات طبیعی است که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سراسر جهان میگردد. پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی یکی از روشهایی است که جهت کاهش خطرات ناشی از سیل میتوان اتخاذ نمود. در این منطقه مطالعه ی جامعی در این زمینه صورت نگرفته است و هرسال وقوع سیلاب خسارات زیادی به بار میآورد بنابراین هدف از این ...
بیشتر
سیلاب یکی از رایجترین مخاطرات طبیعی است که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سراسر جهان میگردد. پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی یکی از روشهایی است که جهت کاهش خطرات ناشی از سیل میتوان اتخاذ نمود. در این منطقه مطالعه ی جامعی در این زمینه صورت نگرفته است و هرسال وقوع سیلاب خسارات زیادی به بار میآورد بنابراین هدف از این پژوهش، تعیین پهنههای خطر سیلاب در حوضهی آبریز شهرچای میانه (بستان آباد - میانه) واقع در شمال غرب ایران میباشد. جهت اجرای این مدل از لایههای مختلفی همچون شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، لیتولوژی، بارندگی و خاک استفاده گردید. استانداردسازی با استفاده از روش فازی در محیط نرمافزار Arc Map صورت گرفت. تحلیل و مدلسازی نهایی با استفاده از مدل ویکور انجام گردید. نتایج نشان داد که شیب، بارندگی و جهت شیب بیشترین تأثیر را در وقوع سیلاب، در این حوضه دارند. همچنین با توجه به نتایج بهدستآمده به ترتیب 02/6 و 45/10 درصد از محدوده ی موردمطالعه در طبقه بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارند.
داود مختاری؛ محمدحسین رضایی مقدم؛ سمیه معزز
چکیده
جریانهای آواری از جمله حرکات تودهای هستند که همیشه فعالیتهای انسانی را تهدید کرده و باعث وارد آمدن خسارت-های فراوانی میشوند. تحقیق حاضر با هدف پهنهبندی خطر وقوع جریان آواری در حوضه آبریز لیلان چای واقع در استان آذربایجان شرقی و تأثیر این مخاطره بر روی مخروطافکنه لیلان انجام شده است. به همین منظور از 10 معیار مؤثر شامل شیب، ...
بیشتر
جریانهای آواری از جمله حرکات تودهای هستند که همیشه فعالیتهای انسانی را تهدید کرده و باعث وارد آمدن خسارت-های فراوانی میشوند. تحقیق حاضر با هدف پهنهبندی خطر وقوع جریان آواری در حوضه آبریز لیلان چای واقع در استان آذربایجان شرقی و تأثیر این مخاطره بر روی مخروطافکنه لیلان انجام شده است. به همین منظور از 10 معیار مؤثر شامل شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، کاربری اراضی، لیتولوژی، بارش، فاصله از گسل، تراکم آبراهه، فاصله از آبراهه و فاصله از جاده جهت پهنهبندی خطر وقوع جریان آواری استفاده شده است. از روش تصمیمگیری چند معیاره و مدل فازی جهت تعیین وزن و اهمیت معیارها استفاده گردید. نتایج وزندهی معیارها با روش SAW نشان داد که سه معیار لیتولوژی، شیب و بارش به ترتیب با وزن 260/0، 211/0 و 190/0 نقش مهمی در وقوع جریان آواری در منطقه دارند. نقشه نهایی خطر وقوع جریان آواری با همپوشانی و ضرب وزن نهایی معیارها در لایههای فازی شده در محیط GIS تهیه شد. نتایج تحقیق نشان داد که حدود 16 درصد مساحت منطقه در طبقه خطر زیاد و خیلی زیاد از نظر وقوع جریان آواری قرار دارد. این مناطق بیشتر ارتفاعات بالا، شیبهای زیاد و دامنههای شمالی و غربی را شامل میشوند. بنابراین با توجه به وقوع این پدیده در مناطق بالادست حوضه، امکان انتقال این مواد به مناطق پاییندست و حتی سطح مخروط افکنه به دلیل مسافت خیلی طولانی و همچنین وجود سیلبندهای متعدد بر روی آبراهههای منطقه بسیار پایین است و این مخاطره خطری برای مخروط افکنه لیلان نمیتواند داشته باشد.
صیاد اصغری سراسکانرود؛ رسول حسن زاده؛ سهیل رئوفی
چکیده
ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاری داﻣﻨﻪﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﻜﻲ از ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎی زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ و رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﺷـﻜﻞ ﺳـﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﻧﻘﺶ ﻣؤﺛﺮی دارد و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗأﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ، ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑـﻪ ﭘﺪﻳـﺪهای ﺧﻄـﺮﻧـﺎک ﺗﺒﺪﻳﻞ شود؛ لذا مطالعهی حرکات تودهای حوضهی آبریز علیآباد هوراند در ...
بیشتر
ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاری داﻣﻨﻪﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﻜﻲ از ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎی زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ و رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﺷـﻜﻞ ﺳـﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﻧﻘﺶ ﻣؤﺛﺮی دارد و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗأﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ، ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑـﻪ ﭘﺪﻳـﺪهای ﺧﻄـﺮﻧـﺎک ﺗﺒﺪﻳﻞ شود؛ لذا مطالعهی حرکات تودهای حوضهی آبریز علیآباد هوراند در این تحقیق مورد عمل قرار گرفت. دادههای مورد استفاده شامل نقشههای توپوگرافی 1:50000 و زمینشناسی 1:100000 و لایه ی Dem 30 متر و تصویر ماهوارهای لندست8 سنجنده Oli است و از ابزارهای رایانهای Arc Map10.1 و SPSS16 بهره گرفته شد. مراحل تحقیق بدین شرح میباشدکه ابتدا 9 متغیر مستقل مؤثر بر ریزش توسط متخصصین امر وزندهی شد و با پیمایش منطقه نیز ریزشهای سنگی که 90 مورد مشاهده گردید, ثبت شده و تبدیل به لایهی ریزش سنگی به عنوان متغیر وابسته شد. با تحلیل رگرسیونی تأثیر متغیرهای مستقل با وزنهای داده شده بر متغیر وابسته مورد آزمون قرار گرفته و بعد از تأیید تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته, پهنهبندی خطر ریزشسنگی تهیه شد و دوباره با ریزشهای ثبت شده از حوضه همپوشانی گردید و نتایج نشان داد که 3/33 درصد از ریزشهای سنگی در محدوده خطر خیلیزیاد, 7/27درصد در محدوه خطر زیاد, 7/27درصد در محدوده خطر متوسط و ۷/۷ درصد در محدوده خطر کم و ۳/۳ درصد در محدوده خطر خیلیکم اتفاق افتاده است.
مهدی دینی؛ ابراهیم محمدیآیدینلو
دوره 5، شماره 15 ، شهریور 1397، ، صفحه 17-35
چکیده
چکیده
سطح و کیفیت آبهای زیر زمینی در ارتباط با متغیرهای مختلف تغییر میکند. هدف از این تحقیق، تخمین تغییرات زمانی و مکانی تراز آب زیرزمینی دشت مرند میباشد. برای این منظور، محاسبات بیـلان آبی در نرمافزار Excel و پهنهبـندی مکانی تغییرات در ArcGIS انجام شد. نتایج بررسیها در وضعیت موجود نشان میدهد که در دورهی ...
بیشتر
چکیده
سطح و کیفیت آبهای زیر زمینی در ارتباط با متغیرهای مختلف تغییر میکند. هدف از این تحقیق، تخمین تغییرات زمانی و مکانی تراز آب زیرزمینی دشت مرند میباشد. برای این منظور، محاسبات بیـلان آبی در نرمافزار Excel و پهنهبـندی مکانی تغییرات در ArcGIS انجام شد. نتایج بررسیها در وضعیت موجود نشان میدهد که در دورهی آماری 32 ساله تراز آب زیرزمینی دشت به طور متوسط با افتی معادل 52 سانتیمتر در سال و در 10 سال اخیر بـه طور متوسط با افتی معادل 48 سانتیمتر در سال روبـرو شده است. برای بررسی روند تغییرات تراز آب زیرزمینی دشت در سالهای آتی، ابتدا آبخوان دشت مرند به چهار پهنهی مختلف تقسیم و سپس سه سناریو به صورت، 1) تأمین همهی مصارف از منابع آب زیرزمینی، 2) تأمین مصارف شرب و صنعت از رودخانهی ارس، 3) تأمین مصارف شرب و صنعت از رودخانهی ارس و اعمال مدیریت مصرف بهینه تعریف شد و در نهایت برای هر یک از سناریوها، تراز آب زیرزمینی دشت در شهریور 1393 و 1398 پهنهبندی گردید. نتایج بررسیها نشان میدهد که در سناریوی اول، با تشدید افت سطح آب زیرزمینی در تمامی پهنهها، وضعیت آبخوان بحرانیتر شده و افت تراز آب زیرزمینی در برخی نواحی به 6/2 متر میرسد. با اعمال سناریوی دوم، تراز آب زیرزمینی دشت حداقل 67/1 و حداکثر 93/1 متر افزایش مییابد و با ادامه این روند بعد از 14 سال آبخوان به وضعیت سال 1384 برمیگردد. همچنین با اعمال سناریوی سوم تراز آب دشت، حداقل 78/4 متر و حداکثر 29/5 متر افزایش مییابد که با ادامه این روند بعد از 5 سال آبخوان به وضعیت سال 1384 برمیگردد.
سیاوش شایان؛ مجتبی یمانی؛ منیژه یادگاری
دوره 3، شماره 9 ، اسفند 1395، ، صفحه 139-158
چکیده
فرونشست زمین به عنوان یکی از مخاطرات ژئومورفیک، از نتایج مصرف بیش از حد و سوء مدیریت منابع آب است. در بخشهایی از حوضهی قرهچای واقع در شمال استان همدان، از سال 1372 در اثر به هم ریختن سیستم هیدرولوژیکی و وجود سایر شرایط لازم بیشتر از 36 مورد فروچاله بوقوع پیوسته است. شبکهی زهکشی منطقه با توجه به میزان و عملکرد فرآیندها، تأثیرات ...
بیشتر
فرونشست زمین به عنوان یکی از مخاطرات ژئومورفیک، از نتایج مصرف بیش از حد و سوء مدیریت منابع آب است. در بخشهایی از حوضهی قرهچای واقع در شمال استان همدان، از سال 1372 در اثر به هم ریختن سیستم هیدرولوژیکی و وجود سایر شرایط لازم بیشتر از 36 مورد فروچاله بوقوع پیوسته است. شبکهی زهکشی منطقه با توجه به میزان و عملکرد فرآیندها، تأثیرات متفاوتی بر محیط پیرامون خود بر جای گذاشته است که فروچالههای حادث شده نیز، در این مسیر واقع شده است. هدف این تحقیق آن است که با بررسی ویژگیهای شبکههای زهکشی و زمینشناسی، نقش آن را در ایجاد فرونشست منطقهی مورد مطالعه قرار دهد. بدین منظور کلیه اطلاعات زمینشناسی، هیدرولوژیکی، هواشناسی و جغرافیایی منطقه جمعآوری و تجزیه و تحلیل گردید و شبکههای زهکشی، لیتولوژی، شیب و طبقات ارتفاعی منطقه با استفاده از نقشههای توپوگرافی (1:50000)، زمینشناسی (1:100000) ، مدل رقومی ارتفاعی (DEM) و تصاویر Google Earth ترسیم شد. جهت پهنهبندی فروچالهها از 5 لایه اطلاعاتی استفاده شده است که در درون هر لایه بر حسب میزان تأثیر هر فاکتور بر وقوع فروچاله، به آن فاکتور امتیازدهی گردید. نتایج نشان میدهد که تغییرات ناهمسان در دادههای مورفومتری شبکهی زهکشی مهمترین فاکتور مؤثر در تشدید افت آبهای زیر زمینی و وقوع فرونشست در منطقه بوده و عوامل لیتولوژیکی و انسانی، به تنهایی نقشی ندارند.
عزت اله قنواتی؛ فریدون بابائی اقدم؛ طاهر همتی؛ مسعود رحیمی
دوره 2، شماره 3 ، شهریور 1394، ، صفحه 121-135
چکیده
چکیده
حوضه خیاوچای در استان اردبیل و از زیرشاخههای رودخانه قرهسو میباشد. رودخانه اصلی این حوضه خیاوچای نام دارد که از ارتفاعات سبلان (هزار میخ، آیی قاری، دلی آلی، جنوار داغی) سرچشمه میگیرد و سرتاسر دره موئیل را طی نموده و به رودخانه قرهسو از زیر حوضههای روخانه ارس میریزد. با توجه به اینکه شهر مشکینشهر در پایین ...
بیشتر
چکیده
حوضه خیاوچای در استان اردبیل و از زیرشاخههای رودخانه قرهسو میباشد. رودخانه اصلی این حوضه خیاوچای نام دارد که از ارتفاعات سبلان (هزار میخ، آیی قاری، دلی آلی، جنوار داغی) سرچشمه میگیرد و سرتاسر دره موئیل را طی نموده و به رودخانه قرهسو از زیر حوضههای روخانه ارس میریزد. با توجه به اینکه شهر مشکینشهر در پایین دست این حوضه قرار گرفته است و در هر لحظه با خطر سیلاب این حوضه مواجه است، لزوم توجه به خطر سیلاب این حوضه بیش از پیش امری ضروری میباشد. در این پژوهش به پهنهبندی پتانسیل سیلگیری حوضه خیاوچای مشکینشهر با استفاده از مدل منطق فازی پرداخته شده است. برای این منظور از 8 پارامتر شامل : تراکم پوشش گیاهی – تراکم زهکشی- فاصله از آبراهه- لیتولوژی- کاربری اراضی- بارش- ارتفاع و شیب استفاده شده است. در این مدل ابتدا تمامی لایهها با فرمت رستر وارد نرمافزار Arc GIS گردید، سپس فازی سازی معیارها با توجه به توابع مورد نظر صورت گرفته و در مرحله بعد با استفاده از عملگرهای مختلف مدل فازی، اقدام به پهنهبندی سیلگیری حوضه مورد نظر گردید. نتیجه تحقق نشان داد که درهها، خطالقعرها با دامنههای مقعر و مناطق پایین دست مؤثرترین سطح سیلگیری حوضه میباشند. در پایان استفاده از نتایج این پژوهش میتواند کمک شایانی در کاهش خسارات جانی و مالی ساکنان پایین دست حوضه کرده، همچنین میتواند پیش زمینهای برای انجام مطالعات بعدی در رابطه با مخاطرات طبیعی باشد.
حسن احمدزاده؛ رشید سعیدآبادی؛ الهه نوری
دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-24
چکیده
در میان کل سوانح طبیعی، سیلاب بیشترین خسارت را به بخش کشاورزی، شیلات، مسکن و زیرساختها وارد میسازد و بهشدت روی فعالیتهای اجتماعی و اقتـصادی تأثیر میگذاردو تعداد بیشماری از افراد را تحت تأثیر قرار میدهد. رخداد چندین سیل توأم با خسارتهای جانی و مالی در شهر ماکو نشاندهنده ضرورت مطالعه جامع ...
بیشتر
در میان کل سوانح طبیعی، سیلاب بیشترین خسارت را به بخش کشاورزی، شیلات، مسکن و زیرساختها وارد میسازد و بهشدت روی فعالیتهای اجتماعی و اقتـصادی تأثیر میگذاردو تعداد بیشماری از افراد را تحت تأثیر قرار میدهد. رخداد چندین سیل توأم با خسارتهای جانی و مالی در شهر ماکو نشاندهنده ضرورت مطالعه جامع در این زمینه در حوضههای منتهی به شهر ماکو از جمله زیرحوضههای کوچک کوهستانی شمالی شهر است. در این پژوهش نخست ویژگیهای فیزیوگرافی محدوده مورد مطالعه را با استفاده از تصاویر ماهوارهای، توابع تحلیلی GIS و WMS معین کردیم. سپس پهنههای تولید سیل را در منطقه با تأکید بر شهر ماکو شناسایی و مسیلهای هدایتکننده سیلاب به کالبد شهر را تحلیل کردیم. نتایج نشان داند که توپوگرافی خشن، ضخامت کم عناصر منفصل روی سنگ بستر و ظرفیت ناچیز آنها برای نگهداشت آب، نبود پوشش گیاهی مناسب، تجاوز به حریم سیلابها و تبدیل آنها به سطوح نفوذناپذیر، شرایط را برای جریان سیلهای مخرب بهویژه هنگام وقوع بارشهای رگباری در ماههای خشک سال مهیا میسازد بهگونهای که روانآب حاصل از یک بارش با شدت 120 میلیمتر در ساعت، در حدود 5/2 میلیون مترمکعب برآورد شد. از این میزان 338 هزار متر مکعب از زیرحوضههای کوچک شمالی مشرف به شهر، حاصل میشود.
