هیدروژئومورفولوژی
محمد حسین رضایی مقدم؛ داود مختاری؛ توحید رحیم پور؛ وحیده تقی زاده تیمورلویی
چکیده
حوضه آبریز آذرشهرچای واقع در دامنه غربی توده کوهستانی سهند از اتصال شاخابهای متعدد که در درههای عمیقی جاری هستند، تشکیل میشود و همه ساله در فصل بهار با شروع بارشها، شاهد رخداد سیل در این درهها میباشد. هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد تابع شواهد وزنی(WOE) برای تهیه نقشه حساسیت سیل حوضه آبریز آذرشهرچای میباشد. جهت دسترسی به ...
بیشتر
حوضه آبریز آذرشهرچای واقع در دامنه غربی توده کوهستانی سهند از اتصال شاخابهای متعدد که در درههای عمیقی جاری هستند، تشکیل میشود و همه ساله در فصل بهار با شروع بارشها، شاهد رخداد سیل در این درهها میباشد. هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد تابع شواهد وزنی(WOE) برای تهیه نقشه حساسیت سیل حوضه آبریز آذرشهرچای میباشد. جهت دسترسی به هدف مذکور، ابتدا موقعیت 82 نقطه سیلگیر با استفاده از تصاویر ماهوارهای Landsat8 سنجنده OLI بر اساس سیل فروردین ماه 1396 تهیه، به صورت تصادفی به دو گروه 70درصد (57 نقطه سیلگیر) برای دادههای آموزشی و 30 درصدی (25 نقطه سیلگیر) برای دادههای اعتبار سنجی استفاده شد. سپس 14 فاکتور موثر در وقوع سیل ارتفاع، شیب، جهت شیب، انحنای شیب، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، تراکم رودخانه،TWI ( شاخص رطوبت توپوگرافی)، شاخص قدرت آبراهه ، لیتولوژی، جنس خاک، بارش و NDVI در محیط نرم افزاری Arc Map و کاربری اراضی در محیط نرمافزاری ENVI5.3 آنالیز و موقعیت نقاط سیلگیر در هر 14 فاکتور بررسی و جهت اعتبار سنجی و صحت نتایج به دست آمده از منحنی مشخصه عملیاتی ROC استفاده شد. نتایج پژوهش بیانگر قرار گیری 19.56 درصد از حوضه در کلاس حساسیت خیلی بالا، 19.18درصد در حساسیت بالا، 24.61درصد در کلاس متوسط، 21.94درصد در کلاس کم و 14.68 درصد در کلاس خیلی کم از لحاظ آسیبپذیری سیل قرار دارد.
محمد فیاض محمدی؛ امیر اشتری لرکی
چکیده
ابتدای سال 1398 سیل عظیمی، چند استان در جنوب غرب کشور را فراگرفت و مسیر این سیلابها درنهایت استان خوزستان و رودخانههای کارون و اروند بود. هدف از این تحقیق اندازهگیری پارامترهای فیزیکی جریان در رودخانههای کارون و اروندرود در شرایط سیلابی است. در رودخانههای جزرومدی مثل کارون در خرمشهر و اروندرود در مرز ایران و عراق، جزرومد باعث ...
بیشتر
ابتدای سال 1398 سیل عظیمی، چند استان در جنوب غرب کشور را فراگرفت و مسیر این سیلابها درنهایت استان خوزستان و رودخانههای کارون و اروند بود. هدف از این تحقیق اندازهگیری پارامترهای فیزیکی جریان در رودخانههای کارون و اروندرود در شرایط سیلابی است. در رودخانههای جزرومدی مثل کارون در خرمشهر و اروندرود در مرز ایران و عراق، جزرومد باعث تغییرات شدید سرعت و جهت جریان، و تراز سطح آب میشود و برای رسیدن به یک برآورد خالص از حجم سیلاب و آورد رسوب، نیاز به اندازهگیری پیوسته در یک سیکل کامل جزرومدی به مدت 25 ساعت است. اندازهگیریهای میدانی در 5/2/98 در زمان مهکشند در دو ایستگاه کارون و اروند انجام شد. تحلیل و بررسی دادهها نشان میدهند که شرایط سیلابی تغییرات تراز سطح آب را بهشدت کاهش میدهد بهنحویکه رنج جزرومد در خرمشهر در مقایسه با فصل کمآبی در شرایط مشابه مهکشند در 24 مهر1394 از حدود 100 سانتیمتر به 26 سانتیمتر کاهش یافت. میانگین شوری و سرعت جریان در کارون و اروند به ترتیب psu0.62 و psu2.1 و سرعت m/s1.6 و m/s1.9 اندازهگیری شد. جهت جریان نیز پیوسته به سمت دریا بود. بیشینه غلظت بار معلق در ایستگاه کارون و اروند به ترتیب g/m380 و g/m3 67 اندازهگیری شد. با توجه به مقادیر اندازهگیری شده مذکور، میانگین دبی آب در کارون و اروند به ترتیب m3/s 2153 و m3/s 7883 و میانگین شار رسوب به ترتیب kg/s142 و kg/s454 محاسبه شد.
محمد امیدفر؛ هاشم رستم زاده؛ بهروز ساری صراف
دوره 5، شماره 15 ، شهریور 1397، ، صفحه 135-152
چکیده
چکیده
پدیدهی سیل یکی از مخاطرات جوی است که فراوانی آن در شمالغرب ایران قابل توجه بوده و همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی بر مناطق مختلف وارد میکند. فناوری جدید رادار هواشناسی به دلیل دارا بودن مقیاس مناسب قدرت تفکیک مکانی1000 متر و تفکیک زمانی 15دقیقهای، میتواند به عنوان یک ابزار سودمند سنجش از ...
بیشتر
چکیده
پدیدهی سیل یکی از مخاطرات جوی است که فراوانی آن در شمالغرب ایران قابل توجه بوده و همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی بر مناطق مختلف وارد میکند. فناوری جدید رادار هواشناسی به دلیل دارا بودن مقیاس مناسب قدرت تفکیک مکانی1000 متر و تفکیک زمانی 15دقیقهای، میتواند به عنوان یک ابزار سودمند سنجش از دور در کاهش خسارات وارده بسیار مفید و کارا باشد. هدف از پژوهش حاضر، امکانسنجی استفاده کاربردی از فناوری جدید رادارداپلر برای پیشبینی کوتاهمدت پدیدهی سیل و اعلام هشدار بهموقع به سازمانها و ساکنان مناطق دارای احتمال وقوع سیل است. برای این منظور داده هایاتی از رادار داپلر تبریز که میتواند گسترش سهبعدی، سمت و سرعت حرکت و مقدار بارندگی حاصل از سلولهای ابر بارشی را با دقّت و مقیاس مناسب تشخیص دهد، انتخاب و زمان و مکان تشکیل، سمت و سرعت و ابعاد سلولهای ابر بارشی در رویداد سیل روستای غلّهزار آذرشهر به طور دقیق مورد پایش قرار گرفت. نتایج نشانداد بـرآورد بارندگی شش ساعـته رادار تبـریز هـمبستگی بالایی با دادههای متـناظر ایستگاههای هواشناسی دارد، اما در حالت کلی رادار، مقدار بارندگی را کمتر از ایستگاههای هواشناسی برآورد میکند. همچنین با توجه به قابلیت نفوذ به داخل ابر امواج رادار و دارا بودن قدرت تفکیک مکانی و زمانی مناسب، بسته به محل تشکیل و سرعت توسعهی سلولهای ابر مولد بارشهای شدید، میتوان در محدودهی دید رادار تبریز پدیدهی سیل را چند ساعت قبل تشخیصداده و در صورت هماهنگی سازمانهای مربوطه و اعلام هشدار سریع، خسارات آن را به حداقل رساند.
امیرحسین حلبیان؛ شمس اله عسگری
دوره 4، شماره 12 ، آذر 1396، ، صفحه 153-177
چکیده
چکیده سیل یکی از انواع بلایای طبیعی میباشد که همه ساله خسارات زیانباری را در سراسر جهان و از جمله ایران به وجود میآورد. بنابراین، شناسایی این پدیده و پارامترهای موثر در وقوع سیلخیزی در حوضههای آبریز ضرورتی اجتنابناپذیر است. پژوهش حاضر در صدد ارائه روشی برای پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی در حوضهی آبریز میشخاص در ...
بیشتر
چکیده سیل یکی از انواع بلایای طبیعی میباشد که همه ساله خسارات زیانباری را در سراسر جهان و از جمله ایران به وجود میآورد. بنابراین، شناسایی این پدیده و پارامترهای موثر در وقوع سیلخیزی در حوضههای آبریز ضرورتی اجتنابناپذیر است. پژوهش حاضر در صدد ارائه روشی برای پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی در حوضهی آبریز میشخاص در ایلام میباشد. در این تحقیق حوضهی آبریز میشخاص در استان ایلام به 12 زیرحوضه تقسیم و برای هر زیرحوضه 28 پارامتر ژئومتری، اقلیمی، نفوذپذیری و فیزیوگرافی مانند؛ مساحت، محیط، طول و شیب آبراههی اصلی، طول و شیب حوضه، زمان تمرکز، ضریب شکل و متغیر بارش، تاج پوشش گیاهی ،CN و دبی با استفاده از نرمافزار ArcGIS محاسبه شد. برای تعیین شدت سیلخیزی زیرحوضهها از روش آماری تحلیل عاملی- خوشهای استفاده و دادههای 28 متغیر زیرحوضهها توسط نرمافزار SPSS پردازش و در قالب 5 عامل اصلی (شکل، آبراهه، شیب، زهکشی و رواناب) خلاصه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که عامل شکل با مقدار ویژه 64/7 مهمترین عامل در سیلخیزی حوضهی مورد مطالعه است، عوامل آبراهه، شیب، زهکشی و رواناب بـه ترتیب با مـقدار ویژه 65/4، 56/2،75/1 و 61/1 در رتبههای بعدی قرار دارند. در ادامه، حوضهی مورد مطالعه بر اساس امتیاز عاملی به 3 طبقهی سیلخیزی زیاد، متوسط و کم تقسیم و نقشهی پهنهبندی شدت سیلخیزی زیرحوضهها ترسیم شد. زیرحوضههای (9،8،5،3) در عامل شکل، زیرحوضههای (1،6،11) در عامل شیب، زیرحوضههای (2، 7) در عامل زهکشی و در عامل رواناب نیز زیرحوضههای (4،10،12) دارای شدت سیلخیزی زیادی هستند. زیرحوضهها از نظر مشابهت پتانسیل سیلخیزی، فرسایش، پوشش گیاهی و تأثیرات عملکرد انسانی نیز به 3 گروه با شدت سیلخیزی زیاد، متوسط و کم تفکیک شدهاند.
موسی عابدینی؛ روقیه فتحی جوکدان
دوره 3، شماره 7 ، شهریور 1395، ، صفحه 1-17
چکیده
امروزه پدیدهی سیل یکی از پیچیدهترین رخدادهای مخاطرهآمیز است که بیش از سایر بلایای طبیعی دیگر، همه ساله در نقاط مختلف دنیا منجر به ایجاد خسارتهای جانی و مالی و تخریب اراضی کشاورزی میشود. به دلیل سیلخیز بودن حوضهی کرگانرود، بررسی و پهنهبندی خطر وقوع سیل در این حوضه ضروری به نظر میرسد. لذا در این تحقیق ابتدا ...
بیشتر
امروزه پدیدهی سیل یکی از پیچیدهترین رخدادهای مخاطرهآمیز است که بیش از سایر بلایای طبیعی دیگر، همه ساله در نقاط مختلف دنیا منجر به ایجاد خسارتهای جانی و مالی و تخریب اراضی کشاورزی میشود. به دلیل سیلخیز بودن حوضهی کرگانرود، بررسی و پهنهبندی خطر وقوع سیل در این حوضه ضروری به نظر میرسد. لذا در این تحقیق ابتدا متغیرهای تأثیرگذار در وقوع سیل نظیر: شیب، زمینشناسی، پوشش گیاهی، خاک، میزان بارندگی و رتبهبندی آبراههها، مورد بررسی قرار گرفته و به صورت لایههای اطلاعاتی وارد نرمافزار جی آی اس شدهاند. سپس به هر یک از متغیرها براساس درجهی اهمیت آنها طبق نظر کارشناسان مرتبط، امتیازاتی داده شده است. نهایتاً با تلفیق لایههای مذکور و تجزیه و تحلیل آنها نقشهی پهنهبندی خطر وقوع سیل با چهار پهنهی خطر تهیه شده است که شامل: 1- احتمال وقوع زیاد، نسبتاً زیاد، متوسط و کم میباشد. با توجه به نقشهی پهنهبندی وقوع سیل، پهنهی با احتمال وقوعزیاد، 86/18 درصد (53/113 کیلومترمربع)، پهنههایی با احتمال وقوع نسبتاً زیاد، 68/35 درصد (90/215 کیلومترمربع)، پهنههایی با احتمال وقوع متوسط، 66/29 درصد (29/179 کیلومترمربع) و پهنههایی با احتمال وقوع کم، 80/15 درصد (58/94) از سطح حوضه را شامل میشوند. نتایج تحقیق نشان میدهد که حوضهی مورد مطالعه به دلیل برخورداری از متوسط بارندگی سالانهی 7/1058 میلیمتر، شیب زیاد، سازندهای نسبتاً نفوذناپذیر و همچنین به دلیل داشتن شکلی دایرهوار از قابلیت سیلخیزی نسبتاً زیادی برخوردار میباشد.
