نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• محمد فیاض محمدی ¹
• امیر اشتری لرکی ²

¹ گروه فیزیک دریا-دانشکده علوم دریایی-دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

² گروه فیزیک دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران

چکیده

ابتدای سال 1398 سیل عظیمی، چند استان در جنوب غرب کشور را فراگرفت و مسیر این سیلاب‌ها درنهایت استان خوزستان و رودخانه‌های کارون و اروند بود. هدف از این تحقیق اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی جریان در رودخانه‌های کارون و اروندرود در شرایط سیلابی است. در رودخانه‌های جزرومدی مثل کارون در خرمشهر و اروندرود در مرز ایران و عراق، جزرومد باعث تغییرات شدید سرعت و جهت جریان، و تراز سطح آب می‌شود و برای رسیدن به یک برآورد خالص از حجم سیلاب و آورد رسوب، نیاز به اندازه‌گیری پیوسته در یک سیکل کامل جزرومدی به مدت 25 ساعت است. اندازه‌گیری‌های میدانی در 5/2/98 در زمان مهکشند در دو ایستگاه کارون و اروند انجام شد. تحلیل و بررسی داده‌ها نشان می‌دهند که شرایط سیلابی تغییرات تراز سطح آب را به‌شدت کاهش می‌دهد به‌نحوی‌که رنج جزرومد در خرمشهر در مقایسه با فصل کم‌آبی در شرایط مشابه مهکشند در 24 مهر1394 از حدود 100 سانتی‌متر به 26 سانتی‌متر کاهش یافت. میانگین شوری و سرعت جریان در کارون و اروند به ترتیب psu0.62 و psu2.1 و سرعت m/s1.6 و m/s1.9 اندازه‌گیری شد. جهت جریان نیز پیوسته به سمت دریا بود. بیشینه غلظت بار معلق در ایستگاه کارون و اروند به ترتیب g/m380 و g/m3 67 اندازه‌گیری شد. با توجه به مقادیر اندازه‌گیری شده مذکور، میانگین دبی آب در کارون و اروند به ترتیب m3/s 2153 و m3/s 7883 و میانگین شار رسوب به ترتیب kg/s142 و kg/s454 محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها

• سیل
• اندازه گیری میدانی
• انتقال رسوب
• کارون
• اروند

20.1001.1.23833254.1400.8.28.4.7

عنوان مقاله [English]

Field study of sediment and current of Karoun and Arvandroud rivers, in flood conditions

نویسندگان [English]

• Mohammad Fayaz Mohammadi ¹
• Amir Ashtari Larki ²

¹ Department of physical oceanography-Faculty of ocean sciences- Khorramshahr university of marine sciences and technology

² Department of physical oceanography-Faculty of ocean sciences- Khorramshahr university of marine sciences and technology

چکیده [English]

In the March and April of 2019, a huge flood covered several provinces in the southwest of Iran and the route of these floods was finally Karun and Arvanroud rivers through Khuzestan province. The purpose of this study is to measure the current speed and direction, temperature, salinity, water level, suspended sediment concentration, sediment transportation, discharge of Karun and Arvanroud rivers in flood conditions. In tidal rivers such as Karun River in Khorramshahr and Arvanroud River at the Iran-Iraq border, the tidal wave causes severe changes in flow pattern, and water level, so that requires continuous measurement over a tidal cycle (about 24 hours) to estimate a net flux of water and suspended sediment. Field measurements were performed on 5th April 2019 in spring tide in two stations in Karun and Arvanroud rivers. Analysis of the data shows that in flood conditions, water level fluctuations reduced drastically, so that the tidal range in Khorramshahr has decreased from about 100 cm to 26 cm. The average of salinity and current speed in Karun and Arvanroud stations were 0.62psu and 2.1psu, and 1.6m/s and 1.9m/s respectively. The direction of the flow, against the usual, was continuously towards the sea. The maximum suspended sediment concentration were 380g/m3 and 67g/m3 at Karun and Arvanroud stations, respectively. According to the above data, the average water discharge in Karun and Arvanroud were 2153m3/s and 7883m3/s, and the average sediment flux were 142 kg/s and 454 kg/s, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• Flood
• sediment transport
• River Discharge
• Karoun
• Arvanroud