محمد حسین رضایی مقدم؛ داود مختاری؛ نسرین سمندر
چکیده
تغییرات کاربری اراضی یکی از عامل های مهم در تغییر جریان هیدرولوژیک، فرسایش حوضه و انهدام تنوع زیستی است. به همین دلیل آگاهی ازمیزان اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی دبی و بار معلق یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. هدف اصلی این پژوهش،آزمون کارایی مدل و قابلیت استفاده از آن به عنوان شبیه سازی روند تغییرات کاربری اراضی بر دبی و رسوب از مدل ارزیابی ...
بیشتر
تغییرات کاربری اراضی یکی از عامل های مهم در تغییر جریان هیدرولوژیک، فرسایش حوضه و انهدام تنوع زیستی است. به همین دلیل آگاهی ازمیزان اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی دبی و بار معلق یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. هدف اصلی این پژوهش،آزمون کارایی مدل و قابلیت استفاده از آن به عنوان شبیه سازی روند تغییرات کاربری اراضی بر دبی و رسوب از مدل ارزیابی آب و خاک (SWAT) و برنامه SUFI2 میباشد. شبیه سازی مدل برای مدت 29 سال از سال 1987الی 2015 انجام شد که 5 سال اول آن برای واسنجی مدل و پنج سال آخر برای صحت سنجی نتایج مدل انتخاب شد. چهار شاخص آماری ،ر r_factor ،P_factor نش-ساتکلیف (NS) و ضریب تبیین (R2)، نسبت خطای مجذور ریشه مربعات به انحراف معیار (RSR) و درصد اریبی (PBIAS) به صورت ماهانه برای ارزیابی مدل انتخاب شدند. دقت شبیه سازی ماهانه با استفاده شاخص ارزیابی NSدر مرحله واسنجی و اعتبارسنجی برای دبی و بار معلق به ترتیب معادل 65/0 و 49/0 میباشد. نتایج حاصل از تحقیق با توجه به دامنه های تفسیری مورد استفاده در تحقیقات گذشته، قابل قبول ارزیابی شد و حاکی از کارایی رضایت بخش مدلSWAT در شبیه سازی مولفه های تاثیر تغییرات کاربری بر رسوب و دبی در حوضه ی آبخیر اوجان چای بستان آباد است. و نتایج نشان داد که ارتفاع رواناب سطحی به میزان 1.15 میلیمتر و غلظت رسوب به میزان 1.5 تن در هکتار در سال افزایش یافته است.
ژئومورفولوژی
فریبا اسفندیاری درآبادی؛ هادی رفیعی محمودجق؛ رویا فرزانه
چکیده
امروزه تهیه‌ی نقشههای کاربری اراضی با استفاده از دادههای سنجش از دور به عنوان یکی از مهمترین و پرکاربردترین روشها جهت تولید نقشههای کاربری اراضی و همچنین ارزیابی کاربری با یکدیگر است. نبود زیر ساختهای مناسب، رعایت نکردن قوانین قابلیت توسعه‌ی زمین در انتخاب کردن کاربریها و مدیریت غیر اصولی آن منجر به وقوع پدیده‌ی ...
بیشتر
امروزه تهیه‌ی نقشههای کاربری اراضی با استفاده از دادههای سنجش از دور به عنوان یکی از مهمترین و پرکاربردترین روشها جهت تولید نقشههای کاربری اراضی و همچنین ارزیابی کاربری با یکدیگر است. نبود زیر ساختهای مناسب، رعایت نکردن قوانین قابلیت توسعه‌ی زمین در انتخاب کردن کاربریها و مدیریت غیر اصولی آن منجر به وقوع پدیده‌ی فرسایش خاک میشود هدف از تحقیق حاضر تهیه‌ی نقشههای کاربری اراضی با استفاده از روش شئگرا و همچنین تهیه‌ی نقشههای پهنهبندی فرسایش خاک حوضهی آبریز زرینهرود برای سالهای 2000 و 2018 ماهواره لندست با استفاده از روشWLC که یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره میباشد صورت گرفت. نتایج بدست آمده از تغییرات کاربری اراضی با استفاده از طبقه‌بندی شئگرا نشان داد که بیشترین مقدار روند افزایشی مساحت برای کاربریهای کشاورزی دیم و کشاورزی آبی میباشد. این افزایش دو کاربری به ترتیب برابر با 28/18 و 4 درصد افزایش از کل حوضه مورد نظر را در بر میگیرد. روند تغییرات کاربریهای بایر، مرتع غنی و متوسط، به مرور زمان به نحوی کاهشی بوده است که به طوری که به ترتیب مساحت 04/14، 66/10و 73/5 درصد کاهش داشته است. کاربری انسان ساخت در طول زمان با روندی تقریبا یکنواخت در حال افزایش است که این نوع افزایش در طول 18 سال برابر با 47/2 درصد رشد داشته است. نتایج بدست آمده از نقشههای تولید شده پهنهبندی فرسایش سال 2000 و 2018 نشان داد که دو طبقه بسیار پر خطر و پر خطر (منظور طبقاتی هستند که به ترتیب دارای بیشترین پتانسیل فرسایش خاک در حوضهی آبریز زرینهرود را دارند) که هر کدام 29/15 و 51/27 درصد از منطقه را در برگرفتهاند. این طبقات بیشتر در کاربریهای کشاورزی دیم، کشاورزی آبی، بایر و مرتع متوسط واقع شده است.
حافظ میرزاپور؛ علی حقی زاده؛ ناصر طهماسبی پور؛ حسین زینی وند
دوره 6، شماره 20 ، آذر 1398، ، صفحه 79-99
چکیده
آشکارسازی دقیق تغییرات کاربری اراضی، پایه‌ای برای فهم بهتر روابط و تعاملات انسان و پدیده‌های طبیعی برای مدیریت و استفاده بهتر از منابع را فراهم می‌آورد. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات کاربری اراضی در سالهای گذشته و امکان پیش‌بینی این تغییرات در سالهای آینده در حوضهی آبخیز بادآور نورآباد واقع در لرستان به مساحت 71600 هکتار است. ...
بیشتر
آشکارسازی دقیق تغییرات کاربری اراضی، پایه‌ای برای فهم بهتر روابط و تعاملات انسان و پدیده‌های طبیعی برای مدیریت و استفاده بهتر از منابع را فراهم می‌آورد. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات کاربری اراضی در سالهای گذشته و امکان پیش‌بینی این تغییرات در سالهای آینده در حوضهی آبخیز بادآور نورآباد واقع در لرستان به مساحت 71600 هکتار است. به‌منظور آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی از تصاویر سنجندههای TM، + ETMو OLI ماهواره لندست در سالهای 1370، 1383 و 1395 برای تهیه ی نقشه ی کاربری اراضی منطقه ی موردمطالعه استفاده شد. سپس با استفاده از مدل مارکف، کاربری اراضی سال 1395 شبیه‌سازی و ماتریس احتمال برای 12سال پیش‌بینی تهیه شد. نتایج مدل مارکف و نقشه ی کاربری اراضی سال 1395 به‌عنوان ورودی به مدل سلول‌های خودکار معرفی و کاربری اراضی سال 1407 پیش‌بینی شد. ارزیابی میزان تطابق نقشه ی شبیه‌سازی‌شده و نقشه ی واقعی با ضریب کاپای 97/. نشان داد مدل سلول‌های خودکار- مارکف، مدلی مناسب جهت پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی میباشد. نتایج حاصل از تغییرات کاربری اراضی بین سالهای 1370 تا 1395 نشان داد به وسعت مناطق مسکونی، اراضی دیم، باغ و اراضی کشاورزی آبی افزوده شده است. همچنین نتایج حاصل از پیش‌بینی نشان داد از وسعت مراتع به مقدار 89/659 هکتار کاسته و به اراضی کشاورزی آبی به وسعت 47/395 هکتار افزوده خواهد شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده تغییرات کاربری اراضی در جهت تخریب عرصه‌های منابع طبیعی بوده است، ازاین‌رو پیشنهاد میشود اقدامات حفاظتی و اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب جهت کنترل تغییرات غیراصولی بیش از پیش ادامه اعمال گردد.
محمود خسروی؛ تقی طاوسی؛ کوهزاد رئیس‌پور؛ محبوبه امیدی قلعه محمدی
دوره 4، شماره 12 ، آذر 1396، ، صفحه 25-44
چکیده
چکیده استان چهارمحال و بختیاری یکی از مناطق برفگیر کشور بوده و نزولات برفی آن نقش بسیار زیادی در وضعیت منابع آبی تأمینکنندهی آب منطقه مرکزی و جنوبی کشور دارد. در این پژوهش سعی شده است تا تغییرات سطوح پوشش برف در ارتفاعات زردکوه بررسی گردد. بدین منظور از تصاویر ماهوارهای لندست TM و ETM+ در ماههای آوریل و سپتامبر در سالهای ...
بیشتر
چکیده استان چهارمحال و بختیاری یکی از مناطق برفگیر کشور بوده و نزولات برفی آن نقش بسیار زیادی در وضعیت منابع آبی تأمینکنندهی آب منطقه مرکزی و جنوبی کشور دارد. در این پژوهش سعی شده است تا تغییرات سطوح پوشش برف در ارتفاعات زردکوه بررسی گردد. بدین منظور از تصاویر ماهوارهای لندست TM و ETM+ در ماههای آوریل و سپتامبر در سالهای 1991،2003 و 2011 استفاده گردید. نتایج نشان میدهد که سطوح پوشش برف در ارتفاعات زردکوه بختیاری طی دورهی آماری (2011 نسبت به 1991) روندی کاهشی داشته است. برای بررسی روند تغییرات سال 1991 را سال مبنا قرار داده، که مقدار سطوح پوشش برف در ماه آوریل 1991 میلادی، 07/1758 کیلو متر مربع بوده، این مقدار پوشش در ماه آوریل در سال 2003 میلادی، به 43/1128 کیلومتر مربع رسیده، مساحت سطوح برف در آوریل 2011 میلادی 83/979 کیلومتر مربع بوده که نسبت به سال 1991 میلادی 24/778 کیلومتر مربع کاهش پیدا کرده است. مقدار سطوح پوشش برف در ماه سپتامبر 1991میلادی برابر با 86/802 کیلومترمربع بوده، مقدار این سطوح در ماه سپتامبر 2003 به 83/615 کیلومترمربع رسیده که از ماه سپتامبر سال 1191 تا سپتامبر 2003 میلادی 06/187 کیلومترمربع کاهش پیدا کرده، مساحت پوشش برف در ماه سپتامبر 2011 میلادی برابر با 83/601 کیلومتر مربع بوده که نسبت به ماه سپتامبر 2011 میلادی به 03/201 کیلومتر مربع کاهش پیدا کرده است.
