علیرضا ایلدرمی؛ مهران محمدپناه مقدم
چکیده
مدل های ریاضی با استفاده از معادلات حاکم بر انتقال، توزیع و انباشت رسوب، یکی از روش‌های کارآمد برای پیش‌بینی و برآورد بار معلق رودخانه ها محسوب می‌شوند. در این بررسی بار معلق رودخانه سد آبشینه همدان با استفاده از مدل های USBR، منحنی حد وسط دسته ها، منحنی سنجه فصلی و FAO برآورد و ضمن نمونه برداری مستقیم از بار معلق، مدل‌ها ...
بیشتر
مدل های ریاضی با استفاده از معادلات حاکم بر انتقال، توزیع و انباشت رسوب، یکی از روش‌های کارآمد برای پیش‌بینی و برآورد بار معلق رودخانه ها محسوب می‌شوند. در این بررسی بار معلق رودخانه سد آبشینه همدان با استفاده از مدل های USBR، منحنی حد وسط دسته ها، منحنی سنجه فصلی و FAO برآورد و ضمن نمونه برداری مستقیم از بار معلق، مدل‌ها با روش اصلاحی تبدیل لگاریتمی (CF1, CF2) و مدل آماری GS+ ارزیابی و مناسب‌ترین مدل برآورد بار معلق رودخانه انتخاب شد. نتایج نشان داد که مدل فائو به دلیل بررسی پارامترهای بیشتر در شرایط مرزی و کمترین مقدار ضرایب تصحیح CF1 وCF2 و خطای کمتر میزان رسوبات بار معلق را با دقت و کارایی قابل‌قبول‌تری محاسبه نموده و از برازش و تطابق بیشتری با مقادیر رسوب مشاهداتی برخوردار است. بررسی ها نشان می دهد که مدل‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ هیدرولوژیکی ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺩﺍشته و تقسیم بندی داده ها برحسب زمان وقوع، تأثیر فراوانی در کاهش خطا دارد، به طوری که مدل فائو با کمترین درصد خطای نسبی و میانگین توان دوم خطابه ترتیب به میزان 58/99 درصد و 0001/0 به‌عنوان روش بهینه و مدل دوره ی مشابه هیدرولوژیکی با بیشترین درصد خطای نسبی به میزان 34/100و ضریب همبستگی پایین به‌عنوان نامناسب ترین مدل برآورد رسوب معلق رودخانه ی آبشینه انتخاب شدند. نتایج نشان داد که مدل فائو در برآورد میزان رسوب معلق رودخانه با ضرایب تصحیح CF1=1.24و CF2=1.46 وکمترین میزان خطا نسبت به مدل USBR خطی باCF1=1.87 و CF2=1.97 و حد وسط باCF1=2.43 و CF2=3.01از دقت بیشتری برخوردار است. پیشنهاد میشود در مدل‌های برآورد بار معلق رودخانه‌ها بازنگری و از مدل‌های با کمترین خطا استفاده گردد.
