ژئومورفولوژی
جمشید یاراحمدی؛ محمد خسروشاهی
چکیده
ایران در قلمرو اقلیمی خشک و نیمه خشک واقع شده و در معرض سامانههای متعدد گرد و غبار محلی و فرامحلی است. تداوم خشکسالیها، کاهش پوشش گیاهی و گسترش پلایای نمکی دریاچه ارومیه، ایجاد کانونهای گرد و غبار محلی در حاشیه دریاچه ارومیه در استان آذربایجان شرقی را محتمل ساخته است. تحقیق حاضر با هدف بررسی توزیع مکانی-زمانی فرسایش بادی با ...
بیشتر
ایران در قلمرو اقلیمی خشک و نیمه خشک واقع شده و در معرض سامانههای متعدد گرد و غبار محلی و فرامحلی است. تداوم خشکسالیها، کاهش پوشش گیاهی و گسترش پلایای نمکی دریاچه ارومیه، ایجاد کانونهای گرد و غبار محلی در حاشیه دریاچه ارومیه در استان آذربایجان شرقی را محتمل ساخته است. تحقیق حاضر با هدف بررسی توزیع مکانی-زمانی فرسایش بادی با کاربست شاخص غبارناکی(DSI) در سطح استان آذربایجان شرقی اجرا شده است. برای این منظور، ابتدا سری دادههای غبارناکی که بصورت کدهای اختصاصی در ایستگاههای هواشناسی ثبت شده، در بازه زمانی30 سال اخیر تهیه و سپس، وجود روند در سری دادههای یاد شده با استفاده از آزمون من- کندال بررسی گردید. در ادامه، فراوانی وقوع طوفانهای گرد و غبار براساس شاخص DSI محاسبه شده و توزیع مکانی آنها در محیط GIS بصورت نقشه تهیه گردید. نتایج آزمون من-کندال برای متوسط سالانه پدیده گرد و غبار با منشاء محلی و فرامحلی نشان داد که شیب روند هر دو دسته از طوفانهای گرد و غبار محلی و فرامحلی در سطح استان افزایشی است؛ ولی تنها روند موجود در طوفانهای گرد و غبار فرامحلی در سطح 95% معنیدار میباشد. نتایج این تحقیق نشان داد که قسمت عمده طوفانهای گرد و غبار مشاهداتی در سطح استان آذربایجان شرقی با منشاء فرامحلی هستند؛ با این وجود، فراوانی گرد و غبارهای محلی در سالهای اخیر از افزایش نسبی برخوردار بوده و این مسله در ارتباط با تاثیر تداوم خشکسالیها بر کاهش پوشش گیاهی و گسترش پلایای دریاچه ارومیه قابل توجیه است. در همین ارتباط، بیشترین مقدار شاخص طوفانهای گرد و غبار(DSI) در حوزه دریاچه ارومیه در ایستگاههای هواشناسی تبریز، سهند و مراغه مشاهده شده است.
