ژئومورفولوژی
رئوف مصطفیزاده؛ فریبا اسفندیاری؛ احمد ناصری؛ احمد عبیات؛ مریم ادهمی
چکیده
بعد فرکتال نمایهای قوی و مهم در انعکاس خصوصیات فیزیکی و مورفولوژی رودخانه بوده و ارتباط تنگاتنگی با سایر ویژگیهای فیزیکی و هندسی رودخانهها دارد. در تحقیق حاضر بهمنظور بررسی وضعیت پیچانرودی رودخانه قرهسوی استان اردبیل براساس الگوی فرکتال از روش شمارش جعبهای استفاده شد، سپس با استفاده از روش همبستگی پیرسون، ارتباط میان ...
بیشتر
بعد فرکتال نمایهای قوی و مهم در انعکاس خصوصیات فیزیکی و مورفولوژی رودخانه بوده و ارتباط تنگاتنگی با سایر ویژگیهای فیزیکی و هندسی رودخانهها دارد. در تحقیق حاضر بهمنظور بررسی وضعیت پیچانرودی رودخانه قرهسوی استان اردبیل براساس الگوی فرکتال از روش شمارش جعبهای استفاده شد، سپس با استفاده از روش همبستگی پیرسون، ارتباط میان پارامترهای مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان میدهد، بعد فرکتال رودخانه قرهسو بین 068/2 تا 186/2 متغیر است. حداقل بعد فرکتال در دسته اول و حداکثر در دسته هشتم قرار دارد. بر اساس رابطه معنیداری ضریب تعیین میان تعداد و مساحت دایرههای مماس بر پیچانرود با مقادیر 71/0 تا 84/0 میتوان گفت که پیچانرودهای مورد مطالعه در بازه مورد مطالعه از رودخانه قرهسو از الگوی فرکتالی و خودتشابهی پیروی میکند. مقادیر بعد فرکتالی بازه روستای انزاب- روستای طالبقشلاقی برابر 23/2 محاسبه شد که نشان میدهد این بازه دارای خاصیت خودتشابهی بیشتری است و میتواند دلیلی بر طبیعی بودن بازه مورد نظر باشد و نیز بازه مذکور در یک محدوده دشتی جریان دارد و رودخانه تکامل بیشتری پیدا کرده است. این در حالی است که در بازه روستای طالبقشلاقی-سد سبلان مقدار بعد فرکتالی برابر 85/1 بهدست آمد که میتواند به عبور رودخانه از مسیرهایی با شیب بیشتر مرتبط باشد که توسعه مئاندر را محدود نموده است. باید اشاره شود که برخی دخالتهای انسانی در مسیر رودخانه و نیز عبور رودخانه از مجاورت اراضی کشاورزی در برخی موارد باعث تغییر در عرض و عمق رودخانه و محدودیت در گسترش مئاندرها شده است.
عذرا خسروی؛ عادل سپهر؛ زهرا عبداللهزاده
دوره 3، شماره 9 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-20
چکیده
در این پژوهش، روابط بین ابعاد فرکتال با خصوصیات مورفومتری حوضههای آبریز دامنهی شمالی بینالود مطالعه شده است. هدف مقاله، محاسبهی ابعاد فرکتال حوضههای مورد مطالعه و مقایسهی نتایج آن با خصوصیات مورفومتری آنها و تحلیل رفتار فرکتالی این حوضهها بوده است. در ابتدا رودخانههای طرق، گلستان، اسجیل، گلمکان، فریزی و اخلمد ...
بیشتر
در این پژوهش، روابط بین ابعاد فرکتال با خصوصیات مورفومتری حوضههای آبریز دامنهی شمالی بینالود مطالعه شده است. هدف مقاله، محاسبهی ابعاد فرکتال حوضههای مورد مطالعه و مقایسهی نتایج آن با خصوصیات مورفومتری آنها و تحلیل رفتار فرکتالی این حوضهها بوده است. در ابتدا رودخانههای طرق، گلستان، اسجیل، گلمکان، فریزی و اخلمد در دامنههای شمالی بینالود انتخاب و مرز حوضههای آبریز آنها با استفاده از عکسهای هوایی، تصاویر ماهوارهای و نقشههای توپوگرافی مشخص شد. سپس شاخصهای مورفومتری و هیدرولوژی حوضه مانند نسبت انشعاب، طول شبکههای رودخانه، تعداد شبکهها، مساحت حوضهها و طول آبراههی اصلی هر یک از حوضهها اندازهگیری و در نهایت بعد فرکتال برای هر حوضه محاسبه گردید. بر اساس محاسبات صورت گرفته، حوضهی آبریز رودخانهی اسجیل دارای بیشترین مقدار بعد فرکتال، و حوضهی آبریز رودخانهی طرق حداقل مقدار عددی بعد فرکتال را دارا میباشد. نتایج حاصل از این پژوهش مشخصکنندهی روابط معناداری بین ابعاد فرکتال حوضهها، شبکههای زهکشی، فرمها، الگوهای نهایی و خصوصیات مورفومتری آنها میباشد. بررسی رابطهی بین بعد فرکتال نسبت انشعاب با مساحت حوضههای مورد مطالعه، یک رابطهی معکوس و منفی را نشان میدهد، بهطوری که در بین حوضههای مورد مطالعه، حوضهی آبریز اسجیل با کمترین مساحت، دارای بیشترین بعد فرکتال انشعاب رودخانهای و حوضهی آبریز طرق با بیشترین مساحت، حداقل بعد فرکتال انشعاب روخانهای را نشان میدهد. همچنین نتایج ضریب همبستگی در سطح اطمینان 95% بین پارامترهای مورفومتری و ابعاد فرکتال انشعاب رودخانهای و تراکم زهکشی، نشان داد که بعد فرکتال انشعاب رودخانهای و شکل حوضه، بیشترین ضریب همبستگی را داراست.
