هیدروژئولوژی
میرعلی محمدی؛ مهسا مهتدی
چکیده
رودخانه‌ها یکی از منابع مهم آب‌های سطحی هستند که با توجه به نقش مهم آنها در زندگی بشر باید مورد توجه قرار گیرند. هدف این تحقیق، مطالعه ویژگی‌های هیدرولیکی سیمینه‌رود و فرآیندهای حاکم بر آن با استفاده از تلفیق مدل HEC-RAS، در بستر نرم‌افزار ArcGISاز طریق الحاقیه HEC-GeoRAS بهمنظور شبیهسازی پارامترهای هیدرولیکی آن رودخانه با مساحت ...
بیشتر
رودخانه‌ها یکی از منابع مهم آب‌های سطحی هستند که با توجه به نقش مهم آنها در زندگی بشر باید مورد توجه قرار گیرند. هدف این تحقیق، مطالعه ویژگی‌های هیدرولیکی سیمینه‌رود و فرآیندهای حاکم بر آن با استفاده از تلفیق مدل HEC-RAS، در بستر نرم‌افزار ArcGISاز طریق الحاقیه HEC-GeoRAS بهمنظور شبیهسازی پارامترهای هیدرولیکی آن رودخانه با مساحت حوضهی آبریز 3726 کیلومترمربع می‌باشد. نظر به اینکه مدل‌های چندبعدی نیاز به زمان و هزینه‌ی بالایی دارند، در قوس رودخانه با استفاده از تلفیق تصاویر ماهواره‌ای و مدل تک‌بعدی HEC-RAS شبیهسازی چند بعدی انجام پذیرفت. در این میان، 58 مقطع عرضی در مسیر رودخانه در نظر گرفته شده است که داده‌های اصلی مورد نیاز در این پژوهش شامل: نقشه‌های ارتفاعی، تصاویر ماهواره‌ای، شرایط مرزی و داده‌های هیدرومتری سیمینه‌رود می‌باشند. نتایج حاصل نشان داد، در بالادست رودخانه مقدار دبی برابر با 3/316 مترمکعب بر ثانیه و تراز سطح آب 85/12 متر و در پایین دست مقادیر دبی جریان و تراز سطح آب به ترتیب 6/313 مترمکعب بر ثانیه و 52/11 متر محاسبه شد. در دو طرف قوس رودخانه نیز تغییرات سطح آب نزدیک به 50 سانتی‌متر بوده و سرعت جریان با مقدار فاصله از ساحل رودخانه نسبت مستقیم دارد؛ به طوری‌که بیشینه سرعت جریان با مقدار 20/2 متر بر ثانیه در فاصله‌ی حدود 50/1 متر اتفاق افتاده است. در صحت‌سنجی مدل، پارامتر آماری NSE در سطح آب و عمق جریان دارای مقادیر به ترتیب 805/0 و 845/0 بدست آمد که دقت بالای مدل‌سازی را نشان می‌دهد. این نتایج حاکی از دقت بالای مدل هیدرولیکی HEC-RAS در شبیهسازی هیدرولیک جریان سیمینه‌رود را دارد. در نتیجه ملاحظه میشود تلفیق نرم‌افزارهای HEC-RAS و ArcGIS قابلیت بالایی در مدیریت دشت سیلابی داشته و باعث افزایش دقت، سرعت و کاهش هزینه‌های مطالعاتی مهندسی رودخانه میشود.
مرتضی صمدیان؛ بهزاد حصاری؛ میرعلی محمدی؛ محمد حسین تقی اعلمی
چکیده
رودخانه‌ها سیستمی کاملاً پویا بوده و الگوی مورفولوژیک آنها بهطور پیوسته در طول زمان تغییر می‌کند. ازاین‌رو با بررسی رفتار هیدرولوژیکی و هیدرولیکی آن اهمیت طرح‌های ساماندهی، کنترل سیلاب و هرگونه تغییر در هندسه و مورفولوژیک رودخانه، که منجر به تغییر مشخصه‌های هیدرولیک جریان میشود باید همواره مورد توجه باشد. در این تحقیق ...
بیشتر
رودخانه‌ها سیستمی کاملاً پویا بوده و الگوی مورفولوژیک آنها بهطور پیوسته در طول زمان تغییر می‌کند. ازاین‌رو با بررسی رفتار هیدرولوژیکی و هیدرولیکی آن اهمیت طرح‌های ساماندهی، کنترل سیلاب و هرگونه تغییر در هندسه و مورفولوژیک رودخانه، که منجر به تغییر مشخصه‌های هیدرولیک جریان میشود باید همواره مورد توجه باشد. در این تحقیق شرایط هیدرودینامیکی بازهی بالادست و پائین‌دست سازه پل وحدت در شهر شاهیندژ آذربایجانغربی به طول یک کیلومتر با نرم‌افزار MIKE11 در شرایط موجود و سناریوهای مختلف متأثر از عملیات ساماندهی شبیهسازی گردید. در شرایط موجود (پل با دهنه 120 متری)، به ازای دورهی بازگشت 25 سال رودخانه (دبی 1200مترمکعب بر ثانیه)، سطح آب بالاتر آمده و سواحل اطراف در معرض خطر سیل قرار می‌گیرد. با عملیات ساماندهی و تعریض پل به دهنهی 300 متری، علاوه بر آزادسازی حدود 90 هکتار از اراضی مجاور در دو سمت رودخانه، مقادیر سطح جریان و به تبع آن تراز سطح آب در حدود 65 سانتی‌متر کاهش داشته که باعث افزایش ظرفیت میزان آبگذری رودخانه (در حدود 115 هزار مترمکعب) در محدودهی مورد نظر خواهد شد. ضمناً میزان خطای برآورد حجم جریان (REV) و میزان خطای نسبی در دبی اوج (REQP) برای شرایط ساماندهی به ترتیب برابر 197/0 و 792/1 درصد بوده که در حدود 068/0 و 82/2 درصد نسبت به شرایط موجود کاهش داشته که بر اساس دامنهی شاخص‌های آماری، تناسب کاملی بین داده‌های مشاهداتی و شبیه‌سازی‌شده وجود داشته است. این مقادیر نشانگر تأثیر بالقوه عملیات ساماندهی رودخانه در آبگذری و روندیابی جریان است.
میرعلی محمدی؛ فرناز محمدی؛ احمد فاخری فرد؛ سجاد بیژنوند
چکیده
مقاله با جریان سیل بهطور عمده ناشی از رواناب سطحی است که حاصل خصوصیات بارش و حوضهی آبریز است که در این میان، تأثیر پوشش گیاهی در کاهش جریان سیل حوضههای کوچک، کم‌تر از حوضههای با مساحت زیاد می‌باشد. اولین گام در مطالعات اقتصادی طرح‌های مدیریت سیلاب، تهیهی نقشه‌های پهنه‌بندی سیل است. در این مقاله، رودخانهی باراندوزچای ...
بیشتر
مقاله با جریان سیل بهطور عمده ناشی از رواناب سطحی است که حاصل خصوصیات بارش و حوضهی آبریز است که در این میان، تأثیر پوشش گیاهی در کاهش جریان سیل حوضههای کوچک، کم‌تر از حوضههای با مساحت زیاد می‌باشد. اولین گام در مطالعات اقتصادی طرح‌های مدیریت سیلاب، تهیهی نقشه‌های پهنه‌بندی سیل است. در این مقاله، رودخانهی باراندوزچای به عنوان رودخانه‌ای دائمی در حوضهی آبریز دریاچهی ارومیه که در معرض بارش‌های با شدت بالا قرار دارد، جهت پهنه‌بندی سیلاب دبی‌های حداکثر لحظه‌ای سالانه بین سالهای آبی 2013-1974 برای بازهی 3 کیلومتری بین دو ایستگاه اندازهگیری در بالادست بی‌بکران و پاییندست دیزج در مسیر رودخانه مورد بررسی قرار گرفت. برای روندیابی هیدرولیکی سیل، ضریب زبری مانینگ مناسب، حاصل از متوسط‌گیری از ضرایب به مقادیر 0325/0 بالادست و 0301/0 پاییندست، در نرم‌افزار HEC-RAS اجرا شده است. نتایج حاصل که شامل استخراج رقوم خطوط پهنه‌ها به کمک روش ماسکینگام-کونژ به ازای سیلاب‌های با دوره‌های بازگشت متفاوت می‌باشد. با تبدیل نتایج به ریسک متناظر هر دورهی بازگشت جهت ترسیم پهنه، از طریق الحاقیه Arc-Map HEC-geo-RAS وارد نرم‌افزار شده است تا پهنه‌های سیل مشخص شوند. خطوط هم‌ریسک به ازای دوره‌های 2 الی 75 سال ترسیم گردید که بیش‌ترین مساحت تحت پوشش سیلاب متعلق به دورهی بازگشت 1000 ساله به مقدار 34/97 هکتار بوده که دارای بیش‌ترین ریسک به مقدار 58/63% با عمر مفید 3 سال است. منحنی فرمان به کمک مساحت‌های تحت پوشش سیلاب در دوره‌های بازگشت متفاوت و عمر مفید متفاوت از فرمول ریسک به دست آمد که منجر به استخراج فرمول کلی مساحت-دوره-ریسک گردید.
مرتضی صمدیان؛ بهزاد حصاری؛ میرعلی محمدی؛ محمدتقی اعلمی
دوره 6، شماره 18 ، خرداد 1398، ، صفحه 161-180
چکیده
چکیدهتغییر در هندسه و مورفولوژیک رودخانه، که منجر به تغییر مشخصه‌های هیدرولیک جریان میشود باید همواره مورد توجه باشد. در این تحقیق شرایط هیدرودینامیکی بازه ی بالادست و پائین‌دست سازهی پل وحدت در شهر شاهیندژ آذربایجان غربی به طول یک کیلومتر با نرم‌افزار MIKE11 در شرایط موجود و سناریوهای مـختلف متأثر از عملیات ساماندهی شبیهسازی ...
بیشتر
چکیدهتغییر در هندسه و مورفولوژیک رودخانه، که منجر به تغییر مشخصه‌های هیدرولیک جریان میشود باید همواره مورد توجه باشد. در این تحقیق شرایط هیدرودینامیکی بازه ی بالادست و پائین‌دست سازهی پل وحدت در شهر شاهیندژ آذربایجان غربی به طول یک کیلومتر با نرم‌افزار MIKE11 در شرایط موجود و سناریوهای مـختلف متأثر از عملیات ساماندهی شبیهسازی شـد. در شـرایط موجود (پل با دهنه ی 120متری)، به ازای دورهی بازگشت 25 سال رودخانه (دبی1200مترمکعب بر ثانیه)، سطح آب بالاتر آمده و سواحل اطراف در معرض خطر سیل قرار می‌گیرد. با عملیات ساماندهی و تعریض پل به دهنه ی 300 متری، علاوه بر آزادسازی حدود 90 هکتار از اراضی مجاور در دو سمت رودخانه، مقادیر سطح جریان و به تبع آن تراز سطح آب در حدود 65 سانتی‌متر کاهش داشته که باعث افزایش ظرفیت میزان آبگذری رودخانه (در حدود 115 هزار مترمکعب) در محدوده ی مورد نظر خواهد شد. ضمناً میزان خطای برآورد حجم جریان (REV) و میزان خطای نسبی در دبی اوج (REQP) برای شرایط ساماندهی به ترتیب برابر 197/0 و 792/1 درصد بوده که در حدود 068/0 و 82/2 درصد نسبت به شرایط موجود کاهش داشته که بر اساس دامنه ی شاخص‌های آماری، تناسب کاملی بین داده‌های مشاهداتی و شبیه‌سازی‌شده وجود داشته است. این مقادیر نشانگر تأثیر بالقوه عملیات ساماندهی رودخانه در آبگذری و روندیابی جریان است.
