ژئومورفولوژی
رئوف مصطفی‌زاده؛ فریبا اسفندیاری؛ احمد ناصری؛ احمد عبیات؛ مریم ادهمی
چکیده
بعد فرکتال نمایه‌ای قوی و مهم در انعکاس خصوصیات فیزیکی و مورفولوژی رودخانه بوده و ارتباط تنگاتنگی با سایر ویژگی‌های فیزیکی و هندسی رودخانه‌ها دارد. در تحقیق حاضر به‌منظور بررسی وضعیت پیچان‌رودی رودخانه قره‌سوی استان اردبیل براساس الگوی فرکتال از روش شمارش جعبه‌ای استفاده شد، سپس با استفاده از روش همبستگی پیرسون، ارتباط میان ...
بیشتر
بعد فرکتال نمایه‌ای قوی و مهم در انعکاس خصوصیات فیزیکی و مورفولوژی رودخانه بوده و ارتباط تنگاتنگی با سایر ویژگی‌های فیزیکی و هندسی رودخانه‌ها دارد. در تحقیق حاضر به‌منظور بررسی وضعیت پیچان‌رودی رودخانه قره‌سوی استان اردبیل براساس الگوی فرکتال از روش شمارش جعبه‌ای استفاده شد، سپس با استفاده از روش همبستگی پیرسون، ارتباط میان پارامترهای مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، بعد فرکتال رودخانه قره‌سو بین 068/2 تا 186/2 متغیر است. حداقل بعد فرکتال در دسته اول و حداکثر در دسته هشتم قرار دارد. بر اساس رابطه معنی‌داری ضریب تعیین میان تعداد و مساحت دایره‌های مماس بر پیچان‌رود با مقادیر 71/0 تا 84/0 می‌توان گفت که پیچان‌رودهای مورد مطالعه در بازه مورد مطالعه از رودخانه قره‌سو از الگوی فرکتالی و خودتشابهی پیروی می‌کند. مقادیر بعد فرکتالی بازه روستای انزاب- روستای طالب‌قشلاقی برابر 23/2 محاسبه شد که نشان می‌دهد این بازه دارای خاصیت خودتشابهی بیش‌تری است و می‌تواند دلیلی بر طبیعی بودن بازه مورد نظر باشد و نیز بازه مذکور در یک محدوده دشتی جریان دارد و رودخانه تکامل بیش‌تری پیدا کرده است. این در حالی است که در بازه روستای طالب‌قشلاقی-سد سبلان مقدار بعد فرکتالی برابر 85/1 به‌دست آمد که می‌تواند به عبور رودخانه از مسیرهایی با شیب بیشتر مرتبط باشد که توسعه مئاندر را محدود نموده است. باید اشاره شود که برخی دخالت‌های انسانی در مسیر رودخانه و نیز عبور رودخانه از مجاورت اراضی کشاورزی در برخی موارد باعث تغییر در عرض و عمق رودخانه و محدودیت در گسترش مئاندرها شده است.
فریبا اسفندیاری؛ رئوف مصطفی‌زاده؛ رضا شاهمرادی؛ علی نصیری خیاوی
دوره 6، شماره 18 ، خرداد 1398، ، صفحه 57-77
چکیده
چکیدهافزایش تعداد احداث سدها در ایران، باعث تغییرات هیدرولوژیکی در اکوسیستم‌های رودخانه‌ای شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییر شاخص‌های هیدرولوژیک جریان تحت تأثیر احداث سد در رودخانه‌های زرینه‌رود و ساروق‌چای در دوره ی آماری 1391-1334 می‌باشد. بنابراین ابتدا تعداد 18 شاخص هیدرولوژیک جریان در چهار گروه اصلی شامل جریان پیک، جریان ...
بیشتر
چکیدهافزایش تعداد احداث سدها در ایران، باعث تغییرات هیدرولوژیکی در اکوسیستم‌های رودخانه‌ای شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییر شاخص‌های هیدرولوژیک جریان تحت تأثیر احداث سد در رودخانه‌های زرینه‌رود و ساروق‌چای در دوره ی آماری 1391-1334 می‌باشد. بنابراین ابتدا تعداد 18 شاخص هیدرولوژیک جریان در چهار گروه اصلی شامل جریان پیک، جریان حداقل، تداوم جریان و تغییرپذیری جریان مورد محاسبه قرار گرفت. پس از محاسبه ی مقادیر شاخص‌ها، درصد اختلاف آن‌ها در دورههای قبل و بعد از احداث سدها در هر ایستگاه هیدرومتری برآورد شد. سپس با استفاده از نمودار سه متغیره در نرم‌افزار Surfer تغییرات زمانی شاخص‌های هیدرولوژیک جریان به ازای مقادیر مختلف دبی ارزیابی شد. براساس نتایج، در ایستگاه ساری‌قامیش، شاخص‌های Min و Q10 با مقادیر عددی 42/287 و 57/45- درصد به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین تغییرات را داشته‌اند. در ایستگاه میاندوآب شاخص Q95 تغییر افزایشی و شاخص Rate of falling سیر نزولی را نشان می‌دهند. با توجه به نتایج کمی مربوط به درصد اختلاف شاخص‌های هیدرولوژیک، سدهای احمدآباد، گوگردچی، نوروزلو و شهید کاظمی در جریان طبیعی رودخانه‌های زرینه‌رود و ساروق‌چای اثرگذار بوده است و باعث تغییر شاخص‌ها در دورههای مورد مطالعه شده است.
