ژئومورفولوژی
مریم بیاتی خطیبی؛ عماد علی
چکیده
حوضه فرعی کویته بخشی از حوضه رودخانه پیشین است که در منطقه جنوب غربی پاکستان واقع شده است. این مطالعه با هدف تعیین توزیع مکانی فرسایش سالانه خاک با استفاده از مدل معادله جهانی تلفات خاک (RUSLE) انجام شد. برای انجام این کار، تکنیک‌های داده کاوی متعدد، همراه با الگوریتم‌های یادگیری ماشین، برای تولید لایه‌های موضوعی (K، R، LS، C، و P) که به‌عنوان ...
بیشتر
حوضه فرعی کویته بخشی از حوضه رودخانه پیشین است که در منطقه جنوب غربی پاکستان واقع شده است. این مطالعه با هدف تعیین توزیع مکانی فرسایش سالانه خاک با استفاده از مدل معادله جهانی تلفات خاک (RUSLE) انجام شد. برای انجام این کار، تکنیک‌های داده کاوی متعدد، همراه با الگوریتم‌های یادگیری ماشین، برای تولید لایه‌های موضوعی (K، R، LS، C، و P) که به‌عنوان پارامترهای ورودی برای مدل RUSLE عمل میکردند، استفاده شد. بر اساس مدل حاصل، فرسایش خاک در منطقه مورد مطالعه از 00/0 تا 866 تن در هکتار در سال متغیر بود. مقادیر برآورد شده برای فرسایش بارندگی-رواناب (R)، خاک. فرسایش پذیری (K)، توپوگرافی (LS) و مدیریت پوشش (C)، عوامل از 147 تا 191 (MJ.mm.ha-1.h-1year-1)، 0.0229 تا 0.0259 (t.ha.MJ-1mm) متغیر بودند. ⁻1)، 0.002 تا 360.77 و 0.001 تا 1 به ترتیب. آمارها نشان داد که 58 درصد از اراضی منطقه مورد مطالعه درجه بسیار پایینی از فرسایش خاک را با نرخ فرسایش کمتر از 13.58 تن در هکتار در سال تجربه میکنند. حدود 24 درصد از منطقه مورد مطالعه با فرسایش کم مواجه است که نرخ فرسایش بین 13.58-44.16 تن در هکتار در سال است. 13 درصد از منطقه با شدت فرسایش متوسط خاک، با نرخ فرسایش 44.16-81.53.14 تن در هکتار در سال مشخص شده است.
هیدروژئومورفولوژی
عقیل مددی؛ صیاد اصغری سراسکانرود؛ حسین حاجت پورقلعه رودخانی
چکیده
هدف این تحقیق آشکارسازی تغییرات کاربری و تخریب پوشش جنگلی و اثرات آن بر فرسایش خاک، در حوضۀ آبریز قلعه‌رودخان می‌باشد. بدین منظور ابتدا تغییر کاربری‌های صورت گرفته بین سال‌های 1371 تا 1402 با استفاده از تصاویر لندست و تکنیک طبقه‌بندی شی‌گرا استخراج شد و به کلاس‌های (کشاورزی، جنگل، مرتع، عوارض آبی و مسکونی) طبقه‌بندی شدند. در مرحله ...
بیشتر
هدف این تحقیق آشکارسازی تغییرات کاربری و تخریب پوشش جنگلی و اثرات آن بر فرسایش خاک، در حوضۀ آبریز قلعه‌رودخان می‌باشد. بدین منظور ابتدا تغییر کاربری‌های صورت گرفته بین سال‌های 1371 تا 1402 با استفاده از تصاویر لندست و تکنیک طبقه‌بندی شی‌گرا استخراج شد و به کلاس‌های (کشاورزی، جنگل، مرتع، عوارض آبی و مسکونی) طبقه‌بندی شدند. در مرحله بعد، با شناسایی عوامل مؤثر در فرسایش منطقه و تهیۀ لایه‌های اطّلاعاتی هر معیار در GIS، استانداردسازی لایه‌ها با استفاده از تابع عضویت فازی، وزن‌دهی معیارها با استفاده از روش کرتیک و مدل‌سازی نهایی با استفاده از روش تحلیل چندمعیارۀ مارکوس انجام شد. بررسی تغییرات کاربری حوضه نشان می‌دهد که پوشش جنگلی در سال 1371، با وسعت 17/222 کیلومترمربع ، بیشترین مساحت را در بین کاربری‌ها داشته که در سال 1402 وسعت آن به 03/205 کیلومترمربع کاهش یافته است. همچنین با نظر به نتایج حاصله؛ کاربری مسکونی با افزایش 17/27 کیلومترمربعی، بیشترین تغییر را در طول بازۀ زمانی 30 سالۀ مورد مطالعه داشته است. با توجه به نقشة پهنهبندی فرسایش نیز به ترتیب؛ مساحت طبقۀ با پتانسیل فرسایش بسیار زیاد و زیاد از 04/18 و 05/31 درصد در سال 1371 به 52/22 و 34/32 درصد در سال 1402، افزایش پیدا کرده است. با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان، کاهش پوشش جنگلی و تبدیل آن به مناطق مسکونی، اراضی کشاورزی و مراتع، همچنین؛ تبدیل اراضی کشاورزی به مناطق مسکونی و افزایش کاربری مسکونی و زراعی در حریم و بستر رودخانه‌ها، را مهّم‌ترین عوامل دخیل در افزایش پتانسیل فرسایش خاک حوضه، دانست.
ژئومورفولوژی
الناز پیروزی؛ عقیل مددی
چکیده
فرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه‌های آبریز کشور ایران می‌باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک می‌شود. هدف تحقیق حاضر، پهنهبندی خطر فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز گیوی‌چای (شمال‌غرب ایران)، می‌باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت فرسایش در منطقه شناسایی شدند و سپس لایه‌های اطلاعاتی هر معیار، در GIS تهیه گردید. ارزش‌گذاری ...
بیشتر
فرسایش خاک یکی از معضلات مهم در حوضه‌های آبریز کشور ایران می‌باشد که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک می‌شود. هدف تحقیق حاضر، پهنهبندی خطر فرسایش خاک در حوضه‌ی آبریز گیوی‌چای (شمال‌غرب ایران)، می‌باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت فرسایش در منطقه شناسایی شدند و سپس لایه‌های اطلاعاتی هر معیار، در GIS تهیه گردید. ارزش‌گذاری و استانداردسازی لایه‌ها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن‌دهی معیارها، با استفاده از روش کرتیک انجام گردید. تحلیل و مدل‌سازی نهایی با استفاده از روش MABAC به عنوان یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM)، انجام شد. با توجه به نتایج مطالعه، به ترتیب عوامل شیب، کاربری‌اراضی، خاک و لیتولوژی بیشترین ضریب وزنی را به خود اختصاص دادند. همچنین، نتایج مطالعه نشان داد؛ به ترتیب 89/283 و 93/414 کیلومترمربع از مساحت محدوده، دارای پتانسیل خطر بسیار زیاد و زیاد، می‌باشد و مناطق بسیار پرخطر و پرخطر در سازندهایی نامقاوم و فرسایش‌پذیر، کاربری‌های زراعی و باغات و شیب‌های 40-15 درصد قرار دارند. می‌توان گفت که نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از توان بالای حوضه‌ی مطالعاتی از لحاظ رخداد فرسایش می‌باشد و لازم است کنترل فرسایش و اقدامات حفاظتی در دستور کار متخصصین و مدیران اراضی قرار گیرد. به علاوه، نتایج حاصل از صحت‌سنجی نتایج، نشان داد که استفاده از روش MABAC، از دقت نسبی بالایی جهت مطالعه‌ی خطر فرسایش خاک برخوردار است.
محمدجواد وحیدی؛ رسول میرعباسی نجف آبادی؛ محسن احمدی
چکیده
شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد فرسایش در خاک و رتبه‌بندی روش‌های جلوگیری از آن در اراضی روستایی اطلاعات با ارزشی در اختیار مدیران و برنامه‌ریزان جهت حفاظت از خاک قرار می‌دهد. شهرستان درمیان از مراکز مهم کشاورزی استان خراسان جنوبی می‌باشد و بیشتر مساحت آن در کلاس شدید بیابان‌زایی قرار گرفته است، لذا در این تحقیق، یک رویکرد ترکیبی ...
بیشتر
شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد فرسایش در خاک و رتبه‌بندی روش‌های جلوگیری از آن در اراضی روستایی اطلاعات با ارزشی در اختیار مدیران و برنامه‌ریزان جهت حفاظت از خاک قرار می‌دهد. شهرستان درمیان از مراکز مهم کشاورزی استان خراسان جنوبی می‌باشد و بیشتر مساحت آن در کلاس شدید بیابان‌زایی قرار گرفته است، لذا در این تحقیق، یک رویکرد ترکیبی مبتنی بر روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره بهترین- بدترین و روش ویکور به منظور تحلیل و رتبه‌بندی روش‌های جلوگیری از فرسایش خاک در مناطق روستایی شهرستان درمیان ارائه شده است. ساختار این روش بدین صورت است که در ابتدا به کمک روش بهترین- بدترین، وزن معیارها و زیرمعیارهای شناسایی شده از ادبیات تحقیق به کمک نظر خبرگان و محاسبات موجود در روش مذکور تعیین شده و سپس به منظور رتبه‌بندی روش‌های جلوگیری از فرسایش، از روش ویکور استفاده می‌شود. نتایج نشان داد که معیار فنی با امتیاز 293/0 دارای بالاترین رتبه و معیار شیمیایی با امتیاز 085/0 دارای کمترین امتیاز است. در اولویت‌بندی نهایی روش‌های جلوگیری از بروز فرسایش نیز بیوچار و تزریق مواد آلی در رتبه‌های اول و دوم و باران مصنوعی در پایین‌ترین رتبه قرار دارد. انتظار می‌رود که استفاده از نتایج این تحقیق بتواند به عنوان یک ابزار مناسب جهت اتخاذ تصمیمات نهایی برای مدیران به کار رود.
