آبخیزداری
سپیده صیوتی؛ علیرضا ایلدرمی؛ بهنوش فرخزاده
چکیده
در این پژوهش گرههای سیلگیر شبکه زهکشی در حوضه شهری خاکو (فقیره – خضر) همدان با استفاده از مدل SWMM واسنجی و ارزیابی شد. نتایج نشان داد مقادیر نفوذ و ارتفاع رواناب بارش طرح در روش SCS به ترتیب برابر 86/50 و 14/16 میلیمتر میباشد و بیانگر این است که روش SCS مقادیر نفوذ و رواناب را برای آبخیز شهری همدان دقیقتر ارزیابی نموده واز کارایی ...
بیشتر
در این پژوهش گرههای سیلگیر شبکه زهکشی در حوضه شهری خاکو (فقیره – خضر) همدان با استفاده از مدل SWMM واسنجی و ارزیابی شد. نتایج نشان داد مقادیر نفوذ و ارتفاع رواناب بارش طرح در روش SCS به ترتیب برابر 86/50 و 14/16 میلیمتر میباشد و بیانگر این است که روش SCS مقادیر نفوذ و رواناب را برای آبخیز شهری همدان دقیقتر ارزیابی نموده واز کارایی قابل قبولی برخوردار است. نتایج نشان میدهد که از کل بارش120 میلیمتری، مقدار 33 میلیمتر مربوط به تلفات نفوذ و 87 میلیمتر مربوط به رواناب سطحی بوده و حجم جریان معادل 41/2 میلیون مترمکعب می باشد که 98/1 میلیون مترمکعب مربوط به زیرحوضه فقیره و 43/0 میلیون مترمکعب مربوط به زیرحوضه خضر است. با توجه به ضریب کارایی NSکه برای دبی اوج 66/0و برای حجم سیلاب 73/0محاسبه شده و اعداد قابل قبولی است. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار حجم رواناب بارش طرح با 28/1 میلیون متر مکعب مربوط به زیرحوضه فقیره به دلیل توسعه فیزیکی شهر همدان در سالهای اخیر در این زیرحوضه و کمترین مقدار با 46/0میلیون مترمکعب مربوط به زیر حوضه خضرخاکو است. نتایج این پژوهش نشان داد که کاربریهای مسکونی بیشترین سهم را در پتانسیل سیل خیزی محدوده مطالعاتی دارد.
هیدروژئولوژی
فریبا اسفندیاری؛ زینب پورگنجی؛ رئوف مصطفیزاده؛ مریم آقایی
چکیده
سیلاب از جمله مخاطرات طبیعی است که پیشبینی آن نیازمند ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به مقادیر بارش است. با توجه به تنوع مدلهای بارش-رواناب، انتخاب مدل مناسب شبیهسازی رفتار هیدرولوژیکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مطالعه در حوضه ننهکران در استان اردبیل با هدف ارزیابی انواع روشهای تبدیل بارش به رواناب سطحی، شامل هیدروگراف ...
بیشتر
سیلاب از جمله مخاطرات طبیعی است که پیشبینی آن نیازمند ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به مقادیر بارش است. با توجه به تنوع مدلهای بارش-رواناب، انتخاب مدل مناسب شبیهسازی رفتار هیدرولوژیکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مطالعه در حوضه ننهکران در استان اردبیل با هدف ارزیابی انواع روشهای تبدیل بارش به رواناب سطحی، شامل هیدروگراف واحد مثلثی، مثلثی شکسته، مثلثی متغیر و SCS با مدل هیدرولوژیکی Wildcat5 پرداخته شده است. مقادیر بارش در دوره بازگشت 25 ساله با استفاده از نرمافزار Cumfreq محاسبه شد. پس از استخراج نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای، مساحت هر کاربری در حوضه با نرمافزارArcGIS محاسبه شده است. در همه روشهای تبدیل بارش به رواناب مقادیر بارش، زمان تمرکز ثابت بوده تا بهتر میزان تغییرات در مولفههای هیدروگراف نمایان شود. نتایج نشان داد که روش SCS بیشترین دبی به مقدار 50/44 مترمکعب بر ثانیه، حداقل زمان تا اوج به مقدار 19/2 ساعت داشته و روش مثلثی متغیر هم از کمترین میزان دبی اوج برخوردار بوده است. همچنین روش مثلثی ساده حداکثر زمان تا اوج به مقدار 51/4 ساعت را به خود اختصاص داده که حاکی از تفاوت بسیار زیاد هیدروگراف روش SCS با سه روش دیگر بود. در مجموع روش SCS برای تخمین مولفههای هیدروگراف توصیه میشود، چون از پارامترهای مورفومتریک مانند شیب حوضه و شماره منحنی که تابعی از ویژگیهای خاک و پوشش گیاهی حوضه استفاده میکند. در انتخاب روش تبدیل بارش موثر به رواناب باید دقت بیشتری در تخمین شماره منحنی و زمان تمرکز مدنظر قرار گیرد.
هیدروژئولوژی
رسول حسن زاده؛ فریبا اسفندیاری درآباد؛ صیاد اصغری سراسکانرود؛ زهرا میری
چکیده
در این پژوهش نقشه کاربری اراضی حوضه آبریز درهرود با روش شیءگرا و با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 5 و 8 در بازه زمانی 30 ساله، سالهای 1990 و 2019 بهره گرفته شده است تا تاثیرات آن بر تغییرات دبی رودخانه درهرود مورد بررسی قرار بگیرد. تصاویر در چهارده کلاس طبقه بندی شد و تغییرات مساحتی کلاس ها مشخص شد که کلاس های کشت آبی، زراعت دیم، ...
بیشتر
در این پژوهش نقشه کاربری اراضی حوضه آبریز درهرود با روش شیءگرا و با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 5 و 8 در بازه زمانی 30 ساله، سالهای 1990 و 2019 بهره گرفته شده است تا تاثیرات آن بر تغییرات دبی رودخانه درهرود مورد بررسی قرار بگیرد. تصاویر در چهارده کلاس طبقه بندی شد و تغییرات مساحتی کلاس ها مشخص شد که کلاس های کشت آبی، زراعت دیم، مناطق سنگی، مناطق مسکونی، باغات و دریاچه دارای افزایش مساحت و زمین های بایر، مراتع، اراضی جنگلی و بستر رودخانه دارای کاهش مساحت بودند. جهت مشاهده در تغییرات روند جریانی رودخانه، از روش SCS استفاده شد. این روش در مدل SWAT اجرا گردید. 2019 در مدل SWAT بر اساس لایه رقومی ارتفاع مرزبندی حوضه تعیین شد. پارامترهای لازم به مدل مذکور، شامل لایههای خاک و تغییرات کاربری اراضی و دادههای اقلیمی به مدل فراخوانی شد. جهت نیل به نتیجه صحیح و قابل قبول، دو سناریوی مجزا برای سال 1990 و 2019 اجرا و استخراج شد. نتایج نشان داد که با تغییر کاربری اراضی مقدار CN در سناریو دوم نسبت به سناریوی اول، 5 درصد افزایش داشته و از70/02 به 73/5 افزایش یافته که به دلیل تغییر در روند کاربری اراضی به نفع غیر قابل نفوذتر شدن حوضه در برابر بارش نسبت به سال 1990 می باشد. همچنین بدلیل افزایش تغییر در نوع پوشش گیاهی میزان نفوذ عمقی نیز از سناریو اول به سناریو دوم از 09/257 به 9/97 کاهش داشته است.
ناصر احمدی ثانی؛ کریم سلیمانی؛ لیدا رزاق نیا؛ رئوف مصطفیزاده؛ جلال زندی
دوره 5، شماره 16 ، آذر 1397، ، صفحه 139-158
چکیده
چکیده با افزایش جمعیت و فعالیتهای بشری و در نتیجه افزایش تقاضای آب، دسترسی به آب بحرانی شده و ارزیابی و برنامهریزی منابع آب برای استفاده پایدار پیچیده میگردد. بررسی قوانین دینامیکی و طولانی مدت رواناب اهمیت و ارزش عملی برای توسعهی پایدار و برنامهریزی منابع آب دارد. از سوی دیگر در رابطه با رواناب، روشهای مرسوم اندازهگیری ...
بیشتر
چکیده با افزایش جمعیت و فعالیتهای بشری و در نتیجه افزایش تقاضای آب، دسترسی به آب بحرانی شده و ارزیابی و برنامهریزی منابع آب برای استفاده پایدار پیچیده میگردد. بررسی قوانین دینامیکی و طولانی مدت رواناب اهمیت و ارزش عملی برای توسعهی پایدار و برنامهریزی منابع آب دارد. از سوی دیگر در رابطه با رواناب، روشهای مرسوم اندازهگیری آن بسیار پرهزینه، وقتگیر و مشکل هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی صحت ابزار ArcCN-Runoff برای تهیهی نقشهی حجم و ارتفاع رواناب در حوضهی آبخیز هراز میباشد. برای تهیهی نقشهی کاربری اراضی، تصاویر ماهوارهلندست سالهای 1375 و 1390 مورد پردازش و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نقشهی گروههای هیدرولوژیک خاک تهیه و مـحاسبات بارش سالانه با استفاده از دادههای روزانه بارش ایستگاههای محدودهی حوضه برای سالهای مختلف انجام شد. جهت تهیهی نقشهی شمارهی منحنی (CN) و برآورد حجم و ارتفاع رواناب از روش SCS و ابزار ArcCN-Runoff در محیط GIS استفاده شد. سپس رواناب مشاهداتی با استفاده از دادههای روزانه دبی ایستگاه کرهسنگ محاسبه و جداسازی جریان پایه انجام گرفت. در نهایت صحت رواناب برآوردی با برآورد درصد خطای نسبی ارزیابی گردید. براساس نتایج خطای نسبی برآورد رواناب در هر دو دوره 1375 و 1390 بههم نزدیک و نسبتاً کم (10 درصد) میباشد و ابزار بهکار رفته، رواناب را با صحت حدود 90 درصد در هر دو دوره برآورد کرده است و میتواند برای ارزیابی و برآورد رواناب بهکار برده شود.
عطا غفاری گیلانده؛ بهروز سبحانی؛ الناز استادی باباکندی
دوره 3، شماره 9 ، اسفند 1395، ، صفحه 159-175
چکیده
سیل از جمله مخاطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی در اکثر نقاط دنیاست که سالانه خسارات بسیار زیادی بر جوامع تحمیل میکند. برای مدیریت و پیشبینی سیل خیزی یک منطقه، تخمین پتانسیل ارتفاع رواناب نقش مهمی دارد؛ در این راستا سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) یکی از مؤثرترین روش ها را ارائه داده است که برای حوضه های فاقد آمار ...
بیشتر
سیل از جمله مخاطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی در اکثر نقاط دنیاست که سالانه خسارات بسیار زیادی بر جوامع تحمیل میکند. برای مدیریت و پیشبینی سیل خیزی یک منطقه، تخمین پتانسیل ارتفاع رواناب نقش مهمی دارد؛ در این راستا سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) یکی از مؤثرترین روش ها را ارائه داده است که برای حوضه های فاقد آمار بسیار مناسب میباشد. مطالعه ی حاضر نیز با هدف محاسبه و تحلیل پتانسیل سیل خیزی در داخل شهر مشکین شهر و حوضهی پیرامونی با استفاده از روش (SCS) انجام شد. با توجه به اینکه محدوده ی مورد مطالعه شامل داخل شهر و حوضه ی پیرامون است و تنوع کاربری بالایی دارد؛ تخمین ضریب رواناب با روشهای دستی به سختی امکان پذیر است. بنابراین به منظور سرعت و دقت در انجام کار، از نرمافزار ArcGIS و الحاقیه های Arc-Hydro و ArcCN-Runoff استفاده گردید. در گام اول نقشهی کاربری اراضی منطقه با جدول شاخص مقایسه و با اطلاعات گروه هیدرولوژیکی خاک تلفیق شد، سپس شماره ی منحنی (CN) که یک عامل مهم در روش SCS است به دست آمد. در گام بعد با لحاظ میانگین بارش و CN، پتانسیل رواناب محدوده محاسبه گردید و نتایج به صورت دو نقشه CN و ارتفاع رواناب، پهنه بندی شد؛ که CN از شمارهی منحنی 32 تا 98 (میانگین 88/76) در 5 کلاس و ارتفاع رواناب نیز از صفر تا 99/0 (با میانگین 28/0 برای کل منطقه و 31/0 برای محدودهی داخل شهر)، در 5 کلاس طبقه بندی گردید.
