نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استاد ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران،
2 استاد ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
چکیده
چکیده
جابجایی جانبی کانال و تغییرات مسیر جریان رودخانهها به طرفین، یکی از علل اصلی گسترش دشتهای سیلابی، فرسایش کناری و تخلیه خاکهای دشتهای سیلابی به رودخانهها در اثر برش کناری است. رودخانهی ارس با پیچ و خمهای زیاد دارای جابجایی سالانه قابل ملاحظه است. با عنایت به خط مرزی بودن مسیر جریان این رودخانه بین ایران و کشورهای همسایه شمالی، تثبیت جابجایی و تعیین جهت جابجایی از ضرورتها محسوب میشود. در این مقاله برای بررسی میزان جابجایی عرضی رودخانهی ارس در بازهی زمانی (1985 تا 2015) از تصاویر ماهوارهای لندست 5 و 2 (Mss) لندست 5 (TM( لندست 7 (ETM+)، و لندست 8 ((OLIا1) با قدرت تفکیک 30 و 15 استفاده شد. برای برآورد میزان جابجایی یا پویایی، از شاخص جابجایی یا اندکس حرکت (MI) و Rm و برای محاسبهی سینوزیته از شاخص سینوزیته استفاده شده است. بررسی متوسط شعاع خمیدگی قوسها در طرف ایران نشان میدهد که متوسط شعاع قوس خمیدگیهای ایجاد شده در مسیرجریان 62/509 متر است. این در حالی که متوسط شعاع خمیدگی قوسها در طرف مقابل 71/515 متر است. اگر به نوسانات پهنای دشت سیلابی دقت شود، مشخص میشود که گسترهی جابجاییها در طول مسیر بسیار متفاوت بوده و در جایی که پهنا بیشتر شده، جابجاییها نیز بیشتر شده است. بررسی تغییرات اخیر نیز حاکی از بروز تغییرات در مسیر این رودخانه است اما میزان جابجاییها نسبت گذشته کاهش یافته و تفاوت جابجاییها در طرف مقابل و ایران به حداقل ممکن رسیده است. متوسط میزان جابجایی کانال جریان آب به طرف ایران در سال 2010 به 21/27 و این میزان در طرف مقابل به 32/28 بوده است
تازه های تحقیق
-
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation and Estimation on the Rate of Aras River Displacement in its Floodplain
نویسندگان [English]
- Maryam Bayati Khatibi 1
- Fariba Karami 2
1 Professor of Geomorphology,Faculty of Planning and Environmental Sciences,University of Tabriz, Iran,(Corresponding author),
2 - Professor of Geomorphology, Faculty of Planning and Environmental Sciences,University of Tabriz,Iran
چکیده [English]
Introdution
Alluvial floodplains, and in particular those associated with the world's largest rivers, have a complex relief that is produced by recurring erosional, and depositional events.The magnitude, heterogeneity, spatial distribution, and connectivity of this relief controls river floodwater routing and storage, sediment dispersal, and biogeochemical cyclingChannel Lateral movement and course changes are main causes for floodplain extend ,bank erosion and soil loss due to cut bank .Aras river that located in NW of Iran(from 45°E to 48°E), have many curvatures on course and due to this reason Aras is made high rate movement yearly .Aras is a boarder river and for this reason is very important that direction is determined .
Methodology
In this article for determining the rate of lateral movement is used landsats 5,2 (Mss) landsat5™landsat 7(ETM+) and landsats(OLI) with 30 and 15 resoulation in 1985 to 2015 epoch. In this study is used Rm, R and MI for rate and degree movement and rate of river course curvature .
In order to determining of power flow against instability of mater in this article is used MI idex:
MI=S√Q/D50
And for determining of rate of displacement of channel, is used of Rm index:
Rm=(A/L)/Y
Discusses
Investigation on the curvature radial Aras channel show that average rate of radial is 509.62 m. In other site this rate is 515.71 m. The study also show that changes in Aras river course is vary .When wide is high ,channel migration is excess .In recent time this changes is high ,but rate of migration in Iran site and other site is decrease to compare of past time .The average of channel migration to Iran site is 27,21m in 2010 and other site rate is 28,32 m.
Results
Sum all area that located at other site due to displacement are 1410255 m3 (1985-2015).Area in site of Iran is 2230869 m3 (1985-2015).That is to say ,difference is 820614 m3.This has meaning that our land and soil is placed other site due to channel movement .Yearly average displacement of channel Aras river is 475 m at Iran site and 353 m at other site .So ,displacement at two site is vary .Over the past three decades, the fluvial dynamics of meander bends, including processes related to outer bank erosion, have been the focus of numerous scientific investigations. Despite this effort,a comprehensive understanding of the hydraulic processes of outer bank erosion—especially the role of flow turbulence—remains elusive.Because natural river flows are fully turbulent, the erosive stresses acting on the banks of meandering rivers should be related to turbulent stresses. Current models of outer bank erosion, however, rely on simple parameterization of the flow via excess velocity, excess shear stress at the bank toe, or excess flow depth .
Aras River is very dynamic .This river make curvature in its curse and cut bank .When river make meander in flow curse ,cut power of flow is increase .This high power is energy for bank cut and movement .Soil lost is other result for cut bank .This story is happened in northern border of Iran .
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Lateral movement
- Intensive migration
- Radial curvature
- Border river
- Aras river
)