نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

• برومند صلاحی ¹
• مهدی فروتن ²

¹ استاد آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.

² دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.

چکیده

پایش نوسانات بارش مناطق جغرافیایی مختلف می‌تواند رفتار این پدیده را در سال‌های آینده آشکار کند. هدف این پژوهش، بررسی وضعیت بارش دشت اردبیل شامل ایستگاه‌های اردبیل، بیله‌درق و کلور و پیش‌نگری آن در سال‌های آینده بر اساس برونداد مدل‌های CMIP6 توسط مدل مقیاس‌کاهی CMhyd است. با استفاده از سنجه‌های آماری R2، MAE، MSE، RMSE و دیاگرام تیلور، داده‌های مشاهداتی دوره پایه با داده‌های تاریخی 5 مدل GCM از CMIP6 مقایسه شد. سپس برای هر یک ایستگاه‌های مورد مطالعه، مدل برتر انتخاب گردید. خروجی مدل‌های برتر با روش linier scaling تصحیح اریبی گردیدند. سپس برای هر ایستگاه، بر اساس سناریو‌های SSP126، SSP245 و SSP585، بارش سال‌های 2023-2050 پیش‌نگری و روند آن با آماره من‌-‌کندال ترسیم شد. نتایج نشان داد که در نواحی شرقی و غربی دشت اردبیل (منتهی به ارتفاعات کوه‌های تالش و سبلان)، تغییرات بارش افزایشی است (80/2 میلی‌متر). در ایستگاه اردبیل، مدل MIROC6 با ضریب همبستگی 94/0 درصد و در ایستگاه‌های بیله‌درق و کلور، مدل MPI-ESM1-2-HR با ضریب همبستگی 88/0 و 92/0 درصد، بیش‌ترین دقت را در شبیه‌سازی بارش دشت اردبیل داشته‌اند. نتایج سناریو‌ها همچنین نشان دادند که تغییرات بارش در ایستگاه اردبیل در دوره آینده نسبت به دوره پایه تحت سناریو‌های SSP126، SSP245 و SSP585، به ترتیب 24/0، 36/6- و 2- درصد خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• مدل‌سازی
• GCM
• بارش
• دشت اردبیل

عنوان مقاله [English]

Monitoring and Modeling the Precipitation of Ardabil Plain in the Coming Decades based on the Output of some GCMs

نویسندگان [English]

• Bromand Salahi ¹
• Mahdi Foroutan ²

¹ Professor of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

² Ph.D. Student of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

چکیده [English]

Monitoring the fluctuations of precipitation in different geographical areas can reveal the behavior of this phenomenon in the coming years. This research investigates the precipitation condition of Ardabil Plain including Ardabil, Bileh-Dargh, and Kolour stations, and forecasts it in the coming years based on the output of CMIP6 models by CMhyd downscaling model. Using the statistical measures of R2, MAE, MSE, RMSE, and Taylor diagram, the observational data of the base period were compared with the historical data of 5 GCM models from CMIP6. Then, the best model was selected for each of the studied stations. The output of the top models were corrected for skewness by the linear scaling method. Then, for each station, based on the SSP126, SSP245 and SSP585 scenarios, the precipitation of 2023-2050 was predicted and its trend was drawn with the Mann-Kendall statistic. The results showed that in the eastern and western areas of Ardabil Plain (leading to the heights of Talash and Sablan mountains), the precipitation changes are increasing (2.80 mm). In Ardabil station, the MIROC6 model with a correlation coefficient of 0.94% and in Bileh-Dargh and Kolour stations, the MPI-ESM1-2-HR model with a correlation coefficient of 0.88 and 0.92% have the most accuracy in simulating the precipitation of Ardabil Plain. The results of the scenarios also showed that the precipitation changes in Ardabil station in the future period compared to the base period under the SSP126, SSP245 and SSP585 scenarios will be 0.24, -6.36 and -2%, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• Modeling
• GCMs
• Precipitation
• Ardabil Plain