نوع مقاله : کاربردی
نویسندگان
1 استاد آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
2 دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
چکیده
پایش تغییرات و نوسانات بارش مناطق جغرافیایی میتواند دید بهتری از رفتار این پدیده در سالهای آینده داشته باشد. هدف این پژوهش، بررسی وضعیت بارش دشت اردبیل (ایستگاههای اردبیل، بیلهدرق و کلور) و پیشنگری آن در سالهای آینده بر اساس برونداد مدلهای CMIP6 توسط مدل مقیاسکاهی CMhyd میباشد. سپس با استفاده از سنجههای آماری R2، MAE، MSE، RMSE و دیاگرام تیلور، به مقایسه دادههای مشاهداتی دوره پایه با دادههای تاریخی 5 مدل GCM از CMIP6 پرداخته شد و برای هر ایستگاه مورد مطالعه، مدل برتر انتخاب گردید. خروجی مدلهای برتر با روش linier scaling تصحیح اریبی گردیدند و بر اساس سناریوهای SSP126، SSP245 و SSP585، بارش سالهای 2023-2050 برای هر ایستگاه، پیشنگری و روند آن با آماره من-کندال ترسیم شد. نتایج نشان داد در نواحی شرقی و غربی دشت اردبیل (منتهی به ارتفاعات کوههای تالش و سبلان)، تغییرات بارش افزایشی بوده است (80/2 میلیمتر). در ایستگاه اردبیل، مدل MIROC6 با ضریب همبستگی 94/0 درصد و در ایستگاههای بیلهدرق و کلور، مدل MPI-ESM1-2-HR با ضریب همبستگی به ترتیب 88/0 و 92/0 درصد، بیشترین دقت را در شبیهسازی بارش داشتهاند. همچنین نتایج سناریوها نشان دادند که تغییرات بارش در ایستگاه اردبیل در دوره آینده نسبت به دوره پایه تحت سناریوهای SSP126، SSP245 و SSP585، به ترتیب 24/0، 36/6- و 2- درصد خواهد بود.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Monitoring and Modeling the Precipitation of Ardabil Plain in the Coming Decades based on the Output of some GCMs
نویسندگان [English]
- Bromand Salahi 1
- Mahdi Foroutan 2
1 Professor of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
2 Ph.D. Student of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
چکیده [English]
Monitoring the changes and fluctuations of precipitation in geographical areas can give a better view of the behavior of this phenomenon in the coming years. The purpose of this research is to investigate the precipitation situation in Ardabil Plain (Ardabil, Bileh-Daragh, and Kolour stations) and forecast it in the coming years based on the output of CMIP6 models by the CMhyd downscaling model. Then, using R2, MAE, MSE, RMSE, and Taylor diagram, the observational data of the base period were compared with the historical data of 5 GCM models from CMIP6, and the best model was selected for each studied station. The output of the top models was corrected for skewness by linear scaling method and based on SSP126, SSP245, and SSP585 scenarios, the precipitation of 2050-2023 for each station, forecast, and its trend were drawn with the Mann-Kendall statistic. The results showed that in the eastern and western areas of Ardabil Plain (leading to the heights of Talesh and Sablan mountains), the rainfall changes were increasing (2.80 mm). In the Ardabil station, the MIROC6 model with a correlation coefficient of 0.94%, and in Bileh-Daragh and Kolour stations, the MPI-ESM1-2-HR model with a correlation coefficient of 0.88% and 0.92%, respectively, have the highest accuracy in simulating the precipitation. Also, the results of the scenarios showed that the precipitation changes in Ardabil station in the future period compared to the base period under the SSP126, SSP245, and SSP585 scenarios will be 0.24, -6.36, and -2%, respectively.
کلیدواژهها [English]
- Modeling
- GCMs
- Precipitation
- Ardabil Plain