نویسندگان

• حسن فتحی زاد ¹
• حمید علیپور ²
• سیده نگار هاشمی نسب ³
• حاجی کریمی ⁴

¹ دانشجوی دکتری بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد

² دانشجوی دکتری بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد.

³ دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد بیابان‌زدایی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

⁴ دانشیار و عضو هیئت علمی گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام

چکیده

آب­های زیرزمینی به­عنوان بخش مهمی از آب­های تجدیدپذیر جهان به­حساب می­آیند. با افزایش جمعیت، گرایش به زندگی شهرنشینی و غیره، تقاضا برای این منابع روز به روز در حال افزایش است. امروزه استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تبدیل به یکی از ابزارهای قدرتمند و مقرون به صرفه ­جهت شناسایی و اکتشاف منابع آب زیرزمینی قابل دسترس شده است. هدف از این تحقیق نیز مشخص کردن نواحی بالقوه آب­های زیرزمینی در منطقه­ی مهدیشهر واقع در استان سمنان با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی (AHP)، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی می­باشد. پارامترهایی که برای شناسایی نواحی بالقوه آب­های زیرزمینی در نظر گرفته شده است عبارتند از واحدهای سنگ­شناسی، خطواره­ها، شیب، توپوگرافی، تراکم زهکشی، پوشش گیاهی و خطوط همباران که با استفاده از نقشه­های توپوگرافی 1:50000، مدل ارتفاعی رقومی، تصویر ماهواره­ایETM⁺، نقشه زمین­شناسی 1:250000 و آمار باران­سنجی ایستگاه­های هواشناسی از طریق تکنیک­های سنجش از دور و GIS به دست آمده­اند. تمام لایه­ها در کلاس­های مختلف از طریق تحلیل سلسله مراتبی جهت تعیین نواحی بالقوه آب­های زیرزمینی مورد وزن­دهی قرار گرفته و پس از مدل­سازی در محیط GIS، حوضه­ی مهدیشهر از نظر نواحی بالقوه آب­های زیرزمینی تقسیم­بندی گردید. نتایج نشان داد که از بین 7 معیار مورد بررسی توسط نظرات کارشناسی و روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، معیار سنگ­شناسی و خطواره به ترتیب با اهمیت نسبی 33/0 و 22/0 دارای بیشترین اهمیت نسبی و ارجحیت بالا جهت پتانسیل­یابی آب­های زیرزمینی در منطقه می­باشد. همچنین در منطقه مورد مطالعه آبرفت­های کواترنری شامل تراس­های قدیم و جدید و رسوبات رودخانه­ای دارای بیشترین اهمیت نسبی و مطلوبیت و ذخایر تراسی و مخروط افـکنه­های کوهپایه­ای قدیمی مرتفع و جدیـد کم ارتفاع به عـنوان مناطق بالقوه خوب آب­های زیرزمینی محسوب می­شوند.

کلیدواژه‌ها

• : سنجش از دور
• GIS
• آب های زیرزمینی
• AHP. مهدیشهر

20.1001.1.23833254.1395.3.8.1.9

عنوان مقاله [English]

Groundwater Potentiality Assessment Through Analytical Hierarchy Process (AHP), Remote Sensing and GIS in Mahdishahr Area

نویسندگان [English]

• Hasan Fathizan ¹
• Hamid Alipoor ²
• Seideh Negar Hasheminasab ³
• Haji Karimi ⁴

چکیده [English]

Hasan Fathizad[1]*
Hamid Alipoor[2]
Seideh Negar Hasheminasab[3]
Haji Karimi[4]
Abstract
Groundwater  is considered as an important part of  renewable waters of the world. With the increasing population, urbanization trend, etc., the demand for these resources, day by day is increasing. Nowadays, remote sensing and geographic information system (GIS) has become one of the most powerful and affordable tools for assessing and exploration of accessible groundwater resources. The purpose of this study is to identify potential areas of groundwater in the  Mahdishahr area located in Semnan using Analytical Hierarchy Process (AHP), remote sensing, and GIS. The parameters which are considered to identify the areas of potential groundwater are: lithological units, lineaments, slope, topography, drainage density, vegetation, and isoheytal maps which prepared by using the 1:50000 scale topographic maps, digital elevation model, ETM+ satellite images, 1:250000 scale geological map, and precipitation data of meteorology stations by remote sensing and GIS techniques. To determine potential areas of groundwater, all layers in different classes were weighted through hierarchical analysis and after modeling in the GIS medium, Mahdishahr basin was subdivided in the groundwater potential point of view. The results showed that among the 7 examined criteria determined by the expertise and analytic hierarchy process method, the geology and lineaments have relative importance of 0.33 and 0.22 respectively as the highest priority in groundwater potential determination in this area. Quaternary alluviums including old and new terraces and alluvial deposits have the highest relative importance and desirability in the study area. Terrace storages and old elevated and recent low elevation alluvial fans are as fair potential groundwater area.
 





[1]- Ph.D. Student  in Department of management the arid and desert regions, College of Natural Resources and Desert, Yazd University, Iran; hasan.fathizad@gmail.com.


[2]- Ph.D. Student  in Department of management the arid and desert regions, College of Natural Resources and Desert, Yazd University, Iran.


[3]- M.A.of  Management the arid and desert regions.


[4]- Associate  professor of  Pasture and Watershed, Ilam University, Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Remote sensing
• GIS
• Groundwater
• AHP
• Mahdishahr