نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• فائزه نائب ¹
• عبدالرضا واعظی هیر ²
• مریم حسن پور ¹

¹ گروه علوم زمین- دانشکده علوم طبیعی- دانشگاه تبریز- تبریز

² هیات علمی گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی

چکیده

دشت عسلویه، به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق صنعتی ایران، در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی در زمینه کیفیت آب‌های زیرزمینی مواجه شده است. این مطالعه به منظور تحلیل هیدروشیمیایی و ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی این دشت، با تمرکز بر تأثیرات فعالیت‌های صنعتی و نفوذ آب‌های شور دریایی انجام شده است. برای این منظور، داده‌های کیفی مربوط به ۸ چاه و ۲ چشمه در منطقه جمع‌آوری و با استفاده از روش‌های گرافیکی نظیر نمودارهای پایپر و دوروف و تحلیل‌های آماری چندمتغیره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نفوذ آب شور دریایی و فعالیت‌های صنعتی منجر به افزایش غلظت یون‌های کلراید، سدیم و سولفات شده و کیفیت آب زیرزمینی به‌ویژه در نواحی جنوبی و غربی منطقه به شدت کاهش یافته است، به طوری که غلظت سولفات به 1711 mg/l و درصد سدیم به 60% در این مناطق رسیده که نشان‌دهنده تأثیر شدید منابع آلاینده طبیعی و انسانی است. علاوه بر این، پدیده تعویض یونی معکوس و انحلال سنگ‌های دولومیتی و کربناته به عنوان فرآیندهای غالب هیدروژئوشیمیایی شناسایی شدند. تحلیل‌های کیفی نشان داد که آب‌های زیرزمینی در بخش‌های مختلف منطقه برای مصارف کشاورزی عمدتاً نامناسب هستند، در حالی که برخی از چشمه‌ها کیفیت بهتری دارند. همچنین، آب‌های زیرزمینی دارای خاصیت رسوب‌گذاری بالا برای مصارف صنعتی هستند.

کلیدواژه‌ها

• دشت عسلویه
• هیدروژئوشیمی
• روش گرافیکی
• آب زیرزمینی

موضوعات

• آب های زیرزمینی

عنوان مقاله [English]

Hydrogeochemical Characteristics and Groundwater Quality Assessment in the Asalouyeh Plain

نویسندگان [English]

• Faezeh Naaeb ¹
• Abdorreza Vaezihir ²
• maryam hasanpour ¹

¹ Dept. of Earth Sciences- Faculty of Natural Sciences- University of Tabriz- Tabriz

² Dept. of Earth Sciences, Faculty of Natural Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran

چکیده [English]

As one of Iran's pivotal industrial zones, Asalouyeh has encountered significant challenges concerning the quality of its groundwater resources in recent years. This study aims to conduct a comprehensive hydrochemical analysis and assess the groundwater quality within this plain, with particular emphasis on the impacts of industrial activities and the intrusion of saline water. To achieve this, qualitative data from eight wells and two springs were systematically collected and subjected to rigorous analysis utilizing graphical methods, including Piper and Durov diagrams, along with multivariate statistical techniques. The findings indicate that the intrusion of saline water, coupled with industrial activities, has resulted in elevated concentrations of chloride, sodium, and sulfate ions, thereby severely degrading groundwater quality, particularly in the southern and western regions of the study area. Specifically, sulfate concentrations reached up to 1711 mg/l, while sodium levels escalated to 60%, underscoring the profound influence of both natural and anthropogenic pollutants. Furthermore, the processes of reverse ion exchange and the dissolution of dolomitic and carbonate rocks were identified as predominant hydrogeochemical phenomena influencing the groundwater system. Qualitative assessments reveal that the groundwater across various sectors of the region is largely unsuitable for agricultural applications, although certain springs demonstrate relatively better quality. Additionally, the groundwater exhibits a high sedimentation potential, rendering it less suitable for industrial uses.

کلیدواژه‌ها [English]

• Asalouyeh Plain
• Hydrogeochemistry
• Graphical Methods
• Groundwater