نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مهدی اسدی

استادیار، گروه آموزش جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران.

چکیده

در پژوهش حاضر با استفاده روش ALARM (مدل تحلیل رادیومتر اتمسفر-زمینی) و مدل‌های UKESM1-0-LL، INM-CM5-0، CanESM5، BCC-ESM1 و ACCESS-CM2 از گزارش CMIP6 و سناریوهای SSP (سناریوهای SSP1.2.6 و SSP3.7.0 و SSP5.8.5) به‌ پیش‌بینی مقدار تبخیر و تعرق در حوضه آبریز اهر چای پرداخته شد. همچنین نتایج حاصل از روش ALARM با روش‌های پنمن ماتیث فائو و تورنت وایت مقایسه گردید. برای این منظور از 72 تصویر سنجنده لندست 8 OLI مربوط به ردیف 168 و گذر 33 استفاده شده است. نتایج نشان داد که روش ALARM بیشترین میزان همبستگی (R^2 915/0) و کمترین میزان خطا (〖RMSE〗^ 493/1 و MSE 232/1 میلی‌متر) را با روش پنمن مانتیث دارا می‌باشد. مقادیر RMSE و MSE مربوط به تبخیر و تعرق در تمامی مدل‌های مورد بررسی زیر 867/2 بوده و کمترین میزان RMSE و MSE مربوط به مدل ACCESS-CM2 به ترتیب با مقادیر عددی 198/0 و 165/0 در سناریوی SSP1.2.6 می‌باشد. همچنین قابل‌ذکر است که مدل‌های مورد بررسی در ارزیابی پارامتر تبخیر و تعرق در سناریوی SSP5.8.5 زیاد خوب عمل نکرده و مقادیر RMSE و MSE در تمامی مدل‌ها بالای 1 بوده که این میزان در SSP5.8.5 در مدل UKESM1-0-LL به ترتیب با مقادیر عددی 867/2 و 735/2 دارای بالاترین میزان تبخیر و تعرق هستند. همچنین میزان شوری خیلی زیاد خاک براساس شاخص های NDSI و 〖SI〗_1 از سال 2013 تا 2024 بترتیب حدود 81/6613 و 81/6296 هکتار افزوده شده است که با روند افزایشی تبخیر و تعرق در سناریوهای اقلیمی نیز همبستگی 987/0 دارد.

کلیدواژه‌ها

• تبخیر و تعرق
• ALARM
• سنجش‌ازدور
• حوضه آبریز
• اهر چای

موضوعات

• هیدروژئومورفولوژی

عنوان مقاله [English]

Assessment of Actual Evapotranspiration (ALARM) under SSP Scenarios and Its Impact on Soil Salinity Case Study: Ahar Chay Watershed

نویسنده [English]

• Mehdi Asadi

Assistant Professor, Department of Geography Education, Farhangian University, P.O. Box 14665-889, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In this study, the ALARM method (Analytical Land Atmosphere Radiometer Model) and UKESM1-0-LL, INM-CM5-0, CanESM5, BCC-ESM1, and ACCESS-CM2 models from the CMIP6 report and SSP scenarios (SSP1.2.6, SSP3.7.0, and SSP5.8.5 scenarios) were used to predict the amount of evapotranspiration in the Ahar Chay watershed. The results of the ALARM method were also compared with the FAO Penman-Monteith and Torrent-White methods. For this purpose, 72 Landsat 8 OLI sensor images related to row 168 and pass 33 were used. The results showed that the ALARM method had the highest correlation (R^20.915) and the lowest error (RMSE 1.493 and MSE 1.232 mm) with the Penman-Monteith method. The RMSE and MSE values for evapotranspiration in all the models studied were below 2.867, and the lowest RMSE and MSE values were for the ACCESS-CM2 model with numerical values of 0.198 and 0.165, respectively, in the SSP1.2.6 scenario. It is also worth noting that the models studied did not perform very well in evaluating the evapotranspiration parameter in the SSP5.8.5 scenario, and the RMSE and MSE values in all models were above 1. This value in SSP5.8.5 in the UKESM1-0-LL model has the highest evapotranspiration rates with numerical values of 2.867 and 2.735, respectively. Also, the amount of very high soil salinity, based on the NDSI and S indices, has increased by about 6,613.81 and 6,296.81 hectares, respectively, from 2013 to 2024, which has a correlation of 0.987 with the increasing trend of evaporation and transpiration in climate scenarios.

کلیدواژه‌ها [English]

• Evapotranspiration
• ALARM
• Remote Sensing
• Watershed
• Ahar Chai