نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• شهرام بهرامی ¹
• آرزو چراغی ²
• سمیه خالقی ³
• کاظم نصرتی ⁴

¹ گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

² گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³ گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴ گروه جغرافیای طبیعی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

دولین‌ها از مهم‌ترین لندفرم‌های کارستی هستند و نقش مهمی در تشکیل خاک دارند. در مطالعه حاضر، مورفومتری دولین‌ها و ارتباط آن‌ها با ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک در تاقدیس نواکوه مورد ارزیابی قرار گرفت. ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی 36 نمونه خاک کف دولین‌ها جمع آوری و در آزمایشگاه اندازه‌گیری گردید. همچنین از DEM 13سانتی متری حاصل از تصاویر پهپاد برای اندازه‌گیری پارامترهای مورفومتری دولین‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که دولین‌های بزرگ، دارای شیب و عمق و ضریب گردواری بیشتر، و همچنین دارای خاک‌های ماسه‌ای، میزان EC، PH، پتاسیم، فسفر، ظرفیت نگهداری آب و کربن آلی خاک بالاتر هستند. دولین‌های کم ارتفاع دارای مساحت، شیب، عمق، و گردواری بیشتر و دارای خاک‌های رسی، و میزان EC، PH، پتاسیم، ظرفیت نگهداری آب، کربن آلی و رطوبت اشباع بیشتری نسبت به دولین‌های مرتفع هستند. دولین‌های واقع در فرود محوری تاقدیس دارای مساحت، شیب، عمق، ضریب گردواری بیشتر و دارای خاک‌های رسی، و میزان EC، PH، پتاسیم، ظرفیت نگهداری آب، ارگانیک کربن و رطوبت اشباع بالاتری نسبت به دولین‌های بخش مرکزی هستند. میانگین بیشتر پارامترهای مورفومتری و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک در دولین‌های پرشیب بیشتر از دولین‌های کم شیب است. در مجموع، تفاوت‌های مورفومتریکی و پدولوژیکی دولین‌ها نشان می‌دهد که تشکیل و تکامل آنها در ارتفاعات پائین‌تر، فرود محوری و شیب‌های تند بیشتر است. به طور کلی، پوشش گیاهی، سطوح ارتفاعی، شیب و نوع بارش نقش مهمی در تفاوت‌های مورفومتریکی و خاک‌های تشکیل شده در دولین‌ها دارند.

کلیدواژه‌ها

• دولین
• شیب
• ارتفاع
• پوشش گیاهی
• فرود محوری

موضوعات

• ژئومورفولوژی

عنوان مقاله [English]

Morphometric Assessment of dolines and their relationship with soil physicochemical properties in Noakoh anticline Kermanshah province

نویسندگان [English]

• Shahram Bahrami ¹
• Arezou Cheraghi ²
• Somayeh Khaleghi ³
• Kazem Nosrati ⁴

¹ Department of Physical Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University

² Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

³ Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

⁴ epartment of Physical Geography Faculty of Earth Sciences Shahid Beheshti University (SBU)

چکیده [English]

Dolines are one of the most important karst landforms and play an important role in soil formation. In this study, the morphometry of dolines and their relationship with the physicochemical characteristics of soil in Noakoh anticline were evaluated. Chemical and physical characteristics of 36 soil samples of dolines were collected and measured in the laboratory. Also, digital elevation model (DEM; 13 cm cell size) obtaining from UAV images, was used to measure the morphometric parameters of dolines. The results showed that large dolines have higher slope, depth and roundness, as well as sandy soils, and higher EC, pH, potassium, phosphorus, water holding capacity and soil organic carbon. Also, low- elevation dolines have large area, slope, depth, roundness and clay soils, and higher EC, PH, potassium, water holding capacity, organic carbon, and saturation percentage than high elevation dolines. The dolines located in the plunge of the anticline have large area, slope, depth, roundness and clay soils, as well as more EC, PH, potassium, water holding capacity, organic carbon and saturation percentage than the dolines in the central part. The mean of the most morphometric parameters and physicochemical characteristics of the soil in high-slope dolines is higher than in low-slope dolines. Therefore, the morphometric and pedological differences of dolines show that their formation and evolution are more at lower altitudes, plunge and steep slopes. In general, vegetation, elevation, slope and type of precipitation play an important role in morphometric differences and soils in dolines.

کلیدواژه‌ها [English]

• Doline. Slope
• Elevation
• Vegetation
• Plunge