نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• آرزو چراغی ¹
• شهرام بهرامی ²
• سمیه خالقی ³
• کاظم نصرتی ⁴

¹ داشجوی دکتری گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

³ استادیارگروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴ استادگروه جغرافیای طبیعی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

دولین‌ها به عنوان لندفرم‌های کارستی نقش مهمی در تشکیل خاک دارند. در مطالعه حاضر، مورفومتری دولین‌ها و ارتباط آن­ها با ویژگی‌های فیزیکو شیمیایی خاک در تاقدیس نواکوه در استان کرمانشاه مورد ارزیابی قرار گرفت. ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی 36 نمونه خاک کف دولین‌ها جمع آوری و  در آزمایشگاه اندازه‌گیری گردید. همچنین ازDEM  13 سانتی‌متری حاصل از تصاویر پهپاد برای اندازه‌گیری پارامترهای مورفومتری دولین‌ها استفاده شد. آنالیزهای آماری همبستگی پیرسون و آزمون تی بر روی داده‌ها توسط نرم افزارSPSS  صورت گرفت. نتایج نشان داد که دولین‌های بزرگ، دارای شیب و عمق و ضریب گردواری بیشتر، و همچنین دارای خاک‌های ماسه‌ای، میزان EC، pH، پتاسیم، فسفر، ظرفیت نگهداری آب و کربن آلی خاک بالاتری هستند. دولین‌های کم ارتفاع دارای مساحت، شیب، عمق، و گردواری بیشتر و دارای خاک‌های رسی، و میزان EC، pH، پتاسیم، ظرفیت نگهداری آب، کربن آلی و رطوبت اشباع بیشتری نسبت به دولین‌های مرتفع هستند. دولین‌های واقع در فرود محوری تاقدیس دارای مساحت، شیب، عمق، ضریب گردواری بیشتر و دارای خاک‌های رسی، و میزان EC، pH، پتاسیم، ظرفیت نگهداری آب، کربن آلی و رطوبت اشباع بالاتری نسبت به دولین‌های بخش مرکزی هستند. میانگین اغلب پارامترهای مورفومتری و ویژگی‌های فیزیکو شیمیایی خاک در دولین‌های پرشیب بیشتر از دولین‌های کم شیب است. در مجموع، تفاوت‌های مورفومتریکی و پدولوژیکی دولین‌ها نشان می‌دهد که تشکیل و تکامل آن‌ها در ارتفاعات پائین‌تر، فرود محوری و شیب‌های تند بیشتر است. به طور کلی، پوشش گیاهی، سطوح ارتفاعی، شیب و نوع بارش نقش مهمی در تفاوت‌های مورفومتریکی و خاک‌های تشکیل شده در دولین‌ها دارند.

کلیدواژه‌ها

• دولین
• شیب
• ارتفاع
• پوشش گیاهی
• فرود محوری
• تاقدیس نواکوه
• غرب ایران

موضوعات

• ژئومورفولوژی

عنوان مقاله [English]

Morphometric Assessment of dolines and their relationship with soil physicochemical properties in Noakoh anticline Kermanshah province

نویسندگان [English]

• Arezou Cheraghi ¹
• Shahram Bahrami ²
• Somayeh Khaleghi ³
• Kazem Nosrati ⁴

¹ Ph.D Student, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

² .Associate Professor, Department of Physical Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University

³ Assistant Professor, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

⁴ Professor, Faculty of Physical Geography Faculty of Earth Sciences Shahid Beheshti University (SBU)

چکیده [English]

Dolines as karst landforms play an important role in soil formation. In this study, the morphometry of dolines and their relationship with the physicochemical characteristics of soil in Noakoh Anticline in Kermanshah province were evaluated. Chemical and physical characteristics of 36 soil samples of dolines were collected and measured in the laboratory. Also, digital elevation model (DEM; 13 cm) obtaining from UAV images, was used to measure the morphometric parameters of dolines. Pearson’s correlation and T-tests were performed on data using SPSS software. Results showed that large dolines have higher slope, depth and roundness, as well as sandy soils, and higher EC, pH, potassium, phosphorus, water holding capacity and soil organic carbon. Also, low- elevation dolines have higher values of area, slope, depth, roundness, and host soils wih higher EC, PH, potassium, water holding capacity, organic carbon, and saturation percentage than high elevation dolines. The dolines located in the plunge of the anticline have higher values of area, slope, depth, roundness and cntain soils with higher values of clay%, EC, PH, potassium, water holding capacity, organic carbon and saturation percentage than the dolines in the central part. The mean of the most morphometric parameters and physicochemical characteristics of the soil in steeper-slope dolines is higher than in low-slope dolines. Therefore, the morphometric and pedological differences of dolines show that their formation and evolution are more at lower altitudes, plunged areas and steeper slopes. In general, vegetation, elevation, slope and type of precipitation play an important role in morphometric differences and soils in dolines.

کلیدواژه‌ها [English]

• Doline. Slope
• Elevation
• Vegetation
• Plunge
• Noakoh Anticline
• Western Iran