نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی مرند، دانشگاه تبریز، تبریز
2 استاد گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه تبریز
3 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز
چکیده
هدف از این بررسی، تحلیل روند تغییرات تدریجی و سریع دبی جریان و بار رسوب رودخانه‌ی مردق‌چای واقع در استان آذربایجان‌شرقی می‌باشد. در این راستا با استفاده از روش‌های ناپارامتری، داده‌های دبی و رسوب ایستگاه هیدرومتری قشلاق امیر در سه مقیاس زمانی سالانه، فصلی و ماهانه بررسی شده است. آزمون من-کندال اصلاح شده جهت تحلیل روند تغییرات تدریجی دبی و رسوب و آزمون تخمین‌گر شیب سِن برای تخمین شیب خط روند مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین از آزمون ناپارامتری پتیت برای بررسی تغییرات ناگهانی (سریع) سری زمانی دبی و رسوب رودخانه استفاده شده است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد دبی سالانه، ماهانه و دبی فصل بهار، تابستان و زمستان دارای روند کاهشی معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشد. داده‌های بار رسوب سالیانه و تمام فصول در ایستگاه مردق چای نیز دارای روند کاهشی معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشد. همچنین روند کاهشی معنی‌دار رسوب در تمام ماه‌ها به جز ما‌ه‌های March، April و October وجود دارد. نتایج آزمون پتیت نشان می‌دهد. میانگین دبی سالانه در بازهی زمانی بعد از نقطه شکست (1998) به اندازه‌ی 45 درصد نسبت به بازهی زمانی قبل از نقطه شکست کاهش داشته است. همچنین میانگین رسوب سالانه در بازهی زمانی بعد از نقطه شکست (1996) حدود 52 درصد نسبت به بازهی زمانی قبل از آن کاهش یافته است. بر این اساس لازم است تا مدیران با اتخاذ استراتژیهای مناسب به مدیریت منابع آب حوضه در زمانهای آتی بپردازند چرا که کاهش دبی، پیامدهای جبران‌ناپذیر زیست محیطی در داخل حوضه بوجود خواهد آورد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation of the Discharge and Sediment Load Trend in Mordaghchai Using Non-Parametric Tests
نویسندگان [English]
- habibeh Abbasi 1
- Mohammad Taghi Aalami 2
- Mohammad faraji 3
1 Assistant Professor, Department of civil Engineering, Marand Faculty of Technical and Engineering, University of Tabriz
2 Professor of Civil Engineering department of Tabriz University
3 Master student of Tabriz University
چکیده [English]
This article aims to analyze the trend of monthly, seasonal and annual changes in the flow and sediment of the Mordaghchai. located in East-Azerbaijan province. In this regard, using non-parametric methods, discharge and sediment data of Gheshlagh-Amir hydrometric station have been analyzed in three time scales: annual, seasonal and monthly. The modified Mann-Kendall test was used to analyze the trend of gradual changes in discharge and sediment data. Also, the Sen's slope estimator was used to estimate the slope of the trend line and the non-parametric Pettitt test was used to investigate the abrupt changes in the discharge and sediment time series. The modified Mann-Kendall test was used to analyze the trend of gradual changes in discharge and sediment, and the Sen' slope estimator test was used to estimate the slope of trend line. Also, Pettit test was used to investigate abrupt changes in the river discharge and sediment time series. The results show that annual, monthly and spring, summer and winter discharges significantly decrease at the level of 5%. The annual and all-season sediment load data significantly decreased by 5%. There is a significant decrease in sediment load in all months except March, April and October. The results of the Pettitt test show that the average annual discharge in the period after the breaking point (1998) has decreased by 45% compared to the period before the breaking point. Also, the average annual sediment load after the breaking point (1996) has decreased by about 52% compared to the previous period.
کلیدواژه‌ها [English]
- Runoff
- Sediment
- Modified Man-Kendall
- Sen’ slope estimator
- Pettitt test
- East Azerbaijan province
)