نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 هیات علمی دانشکده منایع طبیعی .گروه محیط زیست و شیلات دانشگاه تهران
2 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
3 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه محیط زیست، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
حفاظت کیفی آبهای سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزشترین منابع ملی امری حیاتی میباشد. بدین منظور در این پژوهش حوضهُی پریشان بهعنوان نمونهای از حوضههای نیمه بسته داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازندهای زمینشناسی، مدلسازی رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) انجام گرفت. در این مدل پارامترهای کیفیت آب مانند (EC،TDS ،SAR ،CL ، Na ،K ، 4SO) به عنوان متغیرهای وابسته و از سازندهای زمینشناسی بهعنوان متغیر مستقل استفاده شده است. نتایج مدلسازی نشان داد که بیشترین میزان همبستگی بر اساس پارامترهای کیفی مانند پتاسیم، کلر و هدایت الکتریکی مربوط به مرکز و شرق حوضه پریشان است که گسترهی سازندهای گچساران و رسوبات تبخیری (گچ و نمک) سطح وسیعی از تالاب پریشان را تشکیل میدهد و در تغییر کیفیت آب نیز مؤثر هستند. در ادامه با تشکیل ماتریس خود همبستگی شاخص موران ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازندهای زمینشناسی مورد ارزیابی قرار گرفت که مدل با دقت تغییرپذیری بالا ارتباط مستقیمی بین این دو پارامتر برقرار کرد و با انجام این مرحلهی صحتسنجی مدل مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت با استناد به نقشههای تهیه شده و قدرت بالای مدلGWR ، مدیران و برنامهریزان میتوانند برای شناسایی نقاط حساس تغییر منابع آبی جهت مدلسازی مکانی از آن استفاده کنند.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Spatial modeling of geological formations based on water quality parameters in Parishan catchment
نویسندگان [English]
- kamran Razaei Tavabe 1
- azam heydari 2
- mohamad javad sayahpour 3
1 Faculty of Natural Resources, Department of Environment and Fisheries, University of Tehran
2 Ph.D. Student, Department of Geomorphology, faculty Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Master student, Department of Environment, Faculty of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]
Quality protection of surface and groundwater as one of the most valuable national resources is vital. For this purpose, Parishan basin was selected as a sample of semi-closed inland Zagros basins and geographical weight regression (GWR) modeling was performed using 25 observation wells of the relationship between water quality parameters and geological constructs. In this model, water quality parameters such as (EC, TDS, SAR, CL, Na, K, 4 SO) are used as dependent variables and geological formations are used as independent variables. The modeling results showed that the highest correlation based on qualitative parameters such as potassium, chlorine and electrical conductivity is related to the center and east of Parishan basin. Water quality is also effective. Then, by forming the Moran index autocorrelation, the relationship between water quality parameters and geological structures was evaluated. The model with high variability accuracy established a direct relationship between these two parameters and by doing this step, the model validation was confirmed. Finally, based on the prepared maps and the high power of the GWR model, managers and planners can use it to identify sensitive points of changing water resources for spatial modeling.
کلیدواژهها [English]
- GWR. Modeling
- water quality
- geological formation
- Parishan basin
- Fars province