هیدروژئومورفولوژی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

هزینه ی بررسی مقالات

صورتجلسه پاییز1400

اطلاعات آماری نشریه

صورت جلسه زمستان 1401

افشای تعارض منافع

تعهد اخلاق نشر

داوران فعال در سال 1401

داوران فعال 1400

مدل‌سازی مکانی سازند زمین‌شناسی بر اساس پارامتر‌های کیفی آب در حوضه آبریز پریشان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشکده منایع طبیعی .گروه محیط زیست و شیلات دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه محیط زیست، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

حفاظت کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزش‌ترین منابع ملی امری حیاتی می‌باشد. بدین منظور در این پژوهش حوضه‌ُی پریشان به‌عنوان نمونه‌ای از حوضه‌های نیمه بسته‌ داخلی زاگرس انتخاب شد و با استفاده از تعداد 25 حلقه چاه مشاهداتی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب با سازند‌های زمین‌شناسی، مدل‌سازی رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) انجام گرفت. در این مدل پارامترهای کیفیت آب مانند (EC،TDS ،SAR ،CL ، Na ،K ، 4SO) به عنوان متغیرهای وابسته و از سازندهای زمین‌شناسی به‌عنوان متغیر مستقل استفاده شده است. نتایج مدل‌سازی نشان داد که بیشترین میزان همبستگی بر اساس پارامترهای کیفی مانند پتاسیم، کلر و هدایت الکتریکی مربوط به مرکز و شرق حوضه پریشان است که گستره‌ی سازند‌های گچساران و رسوبات تبخیری (گچ و نمک) سطح وسیعی از تالاب پریشان را تشکیل می‌دهد و در تغییر کیفیت آب نیز مؤثر هستند. در ادامه با تشکیل ماتریس خود همبستگی شاخص موران ارتباط بین پارامتر‌های کیفی آب با سازند‌های زمین‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت که مدل با دقت تغییرپذیری بالا ارتباط مستقیمی بین این دو پارامتر برقرار کرد و با انجام این مرحله­ی صحت­سنجی مدل مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت با استناد به نقشه‌های تهیه شده و  قدرت بالای مدلGWR ، مدیران و برنامه­ریزان می‌توانند برای شناسایی نقاط حساس تغییر منابع آبی جهت مدل‌سازی مکانی از آن استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Spatial modeling of geological formations based on water quality parameters in Parishan catchment

نویسندگان [English]

  • kamran Razaei Tavabe 1
  • azam heydari 2
  • mohamad javad sayahpour 3

1 Faculty of Natural Resources, Department of Environment and Fisheries, University of Tehran

2 Ph.D. Student, Department of Geomorphology, faculty Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran

3 Master student, Department of Environment, Faculty of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

Quality protection of surface and groundwater as one of the most valuable national resources is vital. For this purpose, Parishan basin was selected as a sample of semi-closed inland Zagros basins and geographical weight regression (GWR) modeling was performed using 25 observation wells of the relationship between water quality parameters and geological constructs. In this model, water quality parameters such as (EC, TDS, SAR, CL, Na, K, 4 SO) are used as dependent variables and geological formations are used as independent variables. The modeling results showed that the highest correlation based on qualitative parameters such as potassium, chlorine and electrical conductivity is related to the center and east of Parishan basin. Water quality is also effective. Then, by forming the Moran index autocorrelation, the relationship between water quality parameters and geological structures was evaluated. The model with high variability accuracy established a direct relationship between these two parameters and by doing this step, the model validation was confirmed. Finally, based on the prepared maps and the high power of the GWR model, managers and planners can use it to identify sensitive points of changing water resources for spatial modeling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • GWR. Modeling
  • water quality
  • geological formation
  • Parishan basin
  • Fars province
مراجع
Azizi, F., Asghari Moghaddam, A., & Nazemi, A. (2019). Groundwater Flow and Salinity Intrusion Simulation in Malekan Plain Aquifer, Iranian journal of watershed management science, 45(13), 32-43.
Ansari, M.; Jabari, I. Sargordi, f; (2021). Spatial modeling of water quality parameters based on geological formations; Journal of Hydrogeomorphology, 8 (26), 137-117.
Brunsdon, H., Fotheringham, S., & Charlton, M. (1996). Geographically Weighted Regression: A method for exploring spatial nonstationarity, Geographical Analysis, 28(4), 281-298.
Drever, J. I. (1988). The geochemistry of natural waters, the University of Michigan, Prentice-Hall, 2, 437 p.
Erfanian, M. , Hosseinkhah, M,. And Alijanpour, A. (2013). Introduction of OVS and GWR multivariate regression methods in spatial modeling of land use effects on water quality, watershed development and development, 1 (1), 33-39.
Fars Regional Water Joint Organization (2015). Water Balance Report of Kazerun Study Area (2647), 1-63.
Fars Regional Water Authority (2010), "Management of Research and Basic Studies of Water Resources, Global List of Water Resources and Uses of Shapur Dalaki", Inventory Study Report of Parishan.
Feng, C., Mao, Z., Yang, H., Fui, J., Shi, Y., Cheng, Y., Zhang, H., Niu, L., & Ashraf, M.A. (2016). Original of formation water salinity variation and its geological significance in change 9 stream Jiyuan Oilfield, Sains Malaysiana, 45(1), 9–18.
Granato, G.E., DeSimone, L.A., Barbaro, J.R. and Jeznach, L.C., (2015), Methods for evaluating potential sources of chloride in surface waters and groundwaters of the conterminous United States (No. 2015-1080). US Geological Survey.
Heydari, A. Rezaei Tavabe, K. Sayahpour, M. (2021). Assessing the environmental flow and presenting a comprehensive approach by examining the quantitative and qualitative parameters of groundwater Case study: Parishan Lake Basin. The first national conference on water quality management and the third national conference on water consumption management, Tehran, University of Tehran.
Hosseinkhah, M. Erfanian, M., and Alijanpour, A. (2016). Modeling the effects of land use on water quality parameters using multivariate regression methods OLS and GWR in watersheds of Fars province, Journal of Environmental Studies, 42 (2), 353-373.
Jehbez, O. (1994). Hidrochemical evaluation of Sarvestan basin with emphasis on the role of geological formations, MSc in Hydrology, University of Shiraz, 436 p.
Mirkazehi Rige, M. (2013). Effect of geological formations on groundwater quality Khash Plain, MSc in Watershed Management, Faculty of Water and Soil, Department of Range and Watershed Management, University of Zabol, 120 p.
Okkonen, J., & Klove, B. (2012). Assessment of temporal and spatial variation in chemical composition of groundwater in an unconfined esker aquifer in the cold temperate climate of Northern Finland, Cold Regions Science and Technology, 71, 118-128.
Pasculli, A., Palermi, S., Sarra, A., Piacentini, T., & Miccadei, E. (2014). A modelling methodology for the analysis of radon potential based on environmental geology and geographically weighted regression, Environmental Modelling and Software, 54, p. 165-181.
Porowski, A., Porowska, D. and Halas, S., (2019), “Identification of sulfate sources and biogeochemical processes in an aquifer affected by Peatland: Insights from monitoring the isotopic composition of groundwater sulfate in Kampinos National Park, Poland”, Water, 11 (7), p.1388.
Pratt, B., & Changa, H. (2012). Effects of land cover, topography, and built structure on seasonal water quality at multiple spatial scales, Journal of Hazardous Materials, 209– 210, 48-58.
Program and Budget Organization )2015). Long-term development document of Kazerun city, natural resources and environment, first volume, 1-205.
Rahmati, and. Heydari, F. Masoudi M ahmudi, N. (2015). Assessing the effect of land use and lithology on spring water quality in Piranshahr waters, Iranian Journal of Watershed Management, 27 (8), 19.
Ranjbar, Gholam Hassan, Pirasteh Anousheh, Hadi (2015); A Look at Salinity Research in Iran with Emphasis on Improving Crop Production, Iranian Journal of Crop Science, Volume 17, Number 2, 165-178.
Rezaei Tavabe, K., and Samadi Kouchaksarai, B., (2021). Investigation of salinity changes and electrical conductivity in the rehabilitation of Parishan wetland by water transfer from Nargesi dam, the first national conference on water quality management and the third national conference on water consumption management, Tehran. University of Tehran.
Rogerson, M., Mercedes-Martín, R., Brasier, A.T., McGill, R.A., Prior, T.J., Vonhof, H., Fellows, S.M., Reijmer, J.J., McClymont, E., Billing, I. and Matthews, A., (2017), “Are spherulitic lacustrine carbonates an expression of large-scale mineral carbonation? A case study from the East Kirkton Limestone, Scotland”, Gondwana Research, 48, 101-109.
Teymouri, M. , And Asadi Nalivan, he. (2020). Assessing the Impact of Land Use and Geology on Groundwater Quality Using Multivariate Statistical Models and Geostatistical Analysis (Case Study: Part of the Hubble River Basin), Journal of Hydrogeomorphology, (25), 97-121.
Tran, D., Xu, D., Dang, V., & Alwah, A.Q. (2020). Predicting urban waterlogging risks by regression models and internet open-data sources, Water, 879(12), 1-23.
Water Transfer Studies from Nargesi Dam to Parishan Wetland: Part 1 (Recognition Stage)., (2021), Parishan Wetland Rehabilitation Project, Client: General Department of Environmental Protection, Fars Province, Consultant: Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Supervisor: Consulting Engineers Company Royan.
Xie, Z., Zhang, C., & Berry, L. (2013). Geographically weighted modelling of surface salinity in Florida Bay using Landsat TM data, Remote Sensing Letters, 4(1), 75-83.
Xu, H., & Zhang, C. (2021). Investigating spatially varying relationships between total organic carbon contents and pH values in European agricultural soil using geographically weighted regression, Science of the Total Environment, 752, 1-11.
هیدروژئومورفولوژی
دوره 9، شماره 30 - شماره پیاپی 30
خرداد 1401
صفحه 86-65
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 24 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری: 27 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 28 فروردین 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 28 فروردین 1401
اشتراک گذاری
ارجاع به این مقاله
آمار