هیدرولوژی
رئوف مصطفی‌زاده؛ مصطفی ذبیحی سیلابی؛ محمد کاظمی
چکیده
افزایش نیاز به آب و تغییر الگوهای اقلیمی باعث تشدید ساخت سازه‌های ذخیره آبی برای تأمین تقاضا در بسیاری از مناطق جهان شده است، لذا رژیم‌های هیدرولوژیکی رودخانه‌ها بر اثر فعالیت‌های انسانی و احداث سدها تغییر کرده‌اند. برهمین اساس درک اثرات سدها بر رژیم هیدرولوژیکی رودخانه‌ها به‌منظور مدیریت جریان رودخانه، تامین نیاز آبی و ...
بیشتر
افزایش نیاز به آب و تغییر الگوهای اقلیمی باعث تشدید ساخت سازه‌های ذخیره آبی برای تأمین تقاضا در بسیاری از مناطق جهان شده است، لذا رژیم‌های هیدرولوژیکی رودخانه‌ها بر اثر فعالیت‌های انسانی و احداث سدها تغییر کرده‌اند. برهمین اساس درک اثرات سدها بر رژیم هیدرولوژیکی رودخانه‌ها به‌منظور مدیریت جریان رودخانه، تامین نیاز آبی و حفظ ارزش‌های اکولوژیکی رودخانه ضروری است. در پژوهش حاضر، تغییرات سلامت هیدرولوژیک جریان رودخانه شهرچای ارومیه در سه دوره قبل از احداث سد، دوره ساخت سد و دوره بهرهبرداری از سد شهرچای در بازه زمانی 1951 الی 2017 ارزیابی شده است. نتایج پژوهش نشان داد میزان انحراف همه زیرشاخص‌های هیدرولوژیک در دوره بعد از احداث سد بیشتر از دوره قبل از احداث سد است. در همین راستا میزان انحراف زیرشاخص‌های سلامت هیدرولوژیک جریان از شرایط طبیعی تا سال 1998 غالباً در محدوده خیلی کم تا متوسط و از سال 1998 به بعد در محدوده خیلی کم تا خیلی زیاد بوده است. هم‌چنین، بر اساس نتایج، بیشترین میزان انحراف در زیرشاخص‌ها در دوره‌های مرجع و بهرهبرداری از سد مربوط به شاخص وقوع جریان‌های سیلابی و در دوره ساخت سد مربوط به جریان حداقل ماهانه بود. هم‌چنین نتایچ حاکی از آن بود که سلامت هیدرولوژیک جریان رودخانه شهرچای در دوره‌های ساخت و بهرهبرداری از سد شهرچای بهترتیب در حدود 16 و 45 درصد در مقایسه با دوره مرجع کاهش داشته است. یافته‌های پژوهش حاضر می‌تواند در درک تغییرات رژیم تنظیمی جریان رودخانه، مدیریت و تنظیم پایدار رژیم جریان رودخانه شهرچای استفاده شود.
احمد نوحه‌گر؛ محمد کاظمی؛ سیدجواد احمدی
دوره 4، شماره 12 ، آذر 1396، ، صفحه 67-87
چکیده
چکیده روش انگشتنگاری رسوب بر پایهی ردیابهای ژئوشیمیایی، آلی، نسبتهای ایزوتوپی و نیز استفاده از مدلهای ترکیبی مختلف باعث شناخت سهم منابع مختلف رسوب در یک ناحیه میشود. در تحقیق حاضر با استفاده از ترکیب بهینهی ردیابهای آلی و نسبتهای ایزوتوپی اقدام به تفکیک منابع مختلف فرسایش، تولید رسوب و سپس تعیین سهم این منابع ...
بیشتر
چکیده روش انگشتنگاری رسوب بر پایهی ردیابهای ژئوشیمیایی، آلی، نسبتهای ایزوتوپی و نیز استفاده از مدلهای ترکیبی مختلف باعث شناخت سهم منابع مختلف رسوب در یک ناحیه میشود. در تحقیق حاضر با استفاده از ترکیب بهینهی ردیابهای آلی و نسبتهای ایزوتوپی اقدام به تفکیک منابع مختلف فرسایش، تولید رسوب و سپس تعیین سهم این منابع با استفاده از مدلهای کالینز (Collins)، کالینز اصلاحشده (M Collins)، موتا (Motha)، لاندور (Landwehr) و اسلاتری (Slattery) در دو واحد سازندها و کابریهای اراضی بر پایهی بهینهسازی الگوریتم ژنتیک و سپس تهیهی نقشهی سهم مناطق مختلف (زیرحوضهها) در سامانهی اطلاعات جغرافیایی شد. برای تعیین بهترین مدل در این باره از شاخصهای GOF و MEاستفاده شد. عناصر کربن، مس، تیتانیوم، سیلیکون و عناصر استرانسیوم، تیتانیوم، مس، نسبت ایزوتوپی نئودیمیوم 144/143 به عنوان ردیابهای تفکیککنندهی کاربریها و سازندها شناخته شدند. مدلهای ترکیبی کالینز اصلاح شده (MCollins) در واحد کاربریاراضی و کالینز (Collins) در واحد سازندها با شاخصهای GOF، 95/99% و 996/99% و ضریبکارآیی 16/99% و 977/99% به عنوان بهترین مدلها انتخاب شدند. بیشترین سهم در فرسایش و رسوب حوضهی مربوط به اراضی مرتعی و سازند آسماری به ترتیب با 65% و 5/56% میباشد. زیرحوضههای شمارهی 6 و 5 بهترتیب با 11/59% و 7/58% بیشترین و زیرحوضهی شماره 31 با 54/7% کمترین سهم را بر فرسایش و رسوب حوضه داشتند.
احمد نوحه‌گر؛ محمد کاظمی؛ سیدجواد احمدی؛ حمید غلامی؛ رسول مهدوی
دوره 4، شماره 10 ، خرداد 1396، ، صفحه 99-119
چکیده
شناسایی مناطق مولّد رسوب و تعیین سهم آنها در تولید رسوب از مهمترین مصادیق مدیریت خاک به منظور بهرهبرداری مطلوب آن میباشد. هدف از تحقیق حاضر تعیین واحدهای همگن بر روی کاربریهای اراضی و سازندهای زمینشناسی جهت اندازهگیری میزان مشارکت و اهمیّتنسبی آنها بر رسوب خروجی بود. بر این اساس از مدلهای Fargas، BLM و اندازهگیری ...
بیشتر
شناسایی مناطق مولّد رسوب و تعیین سهم آنها در تولید رسوب از مهمترین مصادیق مدیریت خاک به منظور بهرهبرداری مطلوب آن میباشد. هدف از تحقیق حاضر تعیین واحدهای همگن بر روی کاربریهای اراضی و سازندهای زمینشناسی جهت اندازهگیری میزان مشارکت و اهمیّتنسبی آنها بر رسوب خروجی بود. بر این اساس از مدلهای Fargas، BLM و اندازهگیری مستقیم رسوب استفاده شد. سپس با استفاده از نقشهی سیمای فرسایش واحدهای همگن روی نقشهی کاربریهای اراضی و سازندهای زمینشناسی استـخراج شد و میزان رسوبات تولیدی حاصل از فرسایش سطحی، شـیاری و خندقی اندازهگیری شد. با احتساب مجموع میانگین رسوب اندازهگیری شده در هر کاربری، سازند و نیز احتساب مساحت هر کدام، میزان مشارکت از کل رسوب تولیدی مشخص شد. نتایج نشان داد کاربری اراضی مرتع با کدهای B S33R42G21، C S34R43G32 و D S34R43G32با مجموع میانگین73/38 تن در هکتار و سازند رازک با کدهایC S43R42G21 وD s44R43G32 با مجموع میانگین 83/17 تن در هکتار بیشترین مقدار تولید رسوب داشتند. بیشترین سهم تولید رسوب مربوط به کاربری اراضی مرتع با مقدار 9/64% و سازند آسماری با مقدار 43/55% میباشد. سازند بختیاری و اراضی زراعی کمترین اهمیّت نسبی را در فرسایش و تولید رسوب دارند.
