نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• محمد سعیدی ¹
• مهدی کماسی ²
• شهاب حسن پور ³

¹ گروه عمران دانشگاه آیت اله العظمی بروجردی(ره)

² دانشیار گروه مهندسی عمران - دانشگاه آیت اله العظمی بروجردی (ره)

³ گروه عمران دانشگاه آیت اله بروجردی (ره)

چکیده

طی چند دهه گذشته، در نتیجه افزایش جمعیت، صنعتی شدن، شهرنشینی و ... تقاضا برای آب افزایش یافته که عمده‌ی این نیاز با بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی تأمین گردیده است. از این رو، بایستی عدم قطعیت موجود در تقاضا و تأمین آب را با مدیریت صحیح آب‌های زیرزمینی، با تعیین مناطق دارای پتانسیل آب زیرزمینی به حداقل رساند. در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از روش ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس فازی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقاط دارای پتانسیل منابع آب زیرزمینی در دشت سیلاخور را تعیین نمود. در این راستا، یازده لایه‌ی موضوعی شامل لایه‌های لیتولوژی، بارش، پوشش گیاهی، تراکم و فاصله از گسل، ارتفاع، شیب، دما، کاربری اراضی، تراکم و فاصله از آبراهه براساس پردازش تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های آماری تهیه و در ایجاد نقشه‌‌ی پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی به کار گرفته شد. نقشه‌ی پتانسیل منابع آب زیرزمینی در پنج طبقه شامل پتانسیل زیاد، خوب، متوسط، کم و خیلی‌کم پهنه‌بندی گردید. بر این اساس نقاط دارای پتانسیل زیاد تا متوسط بیشتر در مرکز و جنوب غربی دشت قرار گرفته و منطبق بر نواحی آبرفت‌های کواترنری و سازندهای سخت کربناته می‌باشد. اعتبار سنجی توسط تعداد چاه‌های بهره‌برداری موجود در منطقه انجام شد که نتایج بدست آمده بیانگر آن است که، استفاده از رویکرد تلفیقی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس فازی در پتانسیل‌یابی با موقعیت چاه‌ها همخوانی خوبی دارد، به طوری که حدود 87 % از چاه‌های بهره‌برداری در مناطقی با پتانسیل آب زیرزمینی متوسط تا زیاد قرار گرفته‎ است.

کلیدواژه‌ها

• تاپسیس فازی
• فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
• پتانسیل‌یابی
• آب زیرزمینی
• دشت سیلاخور

عنوان مقاله [English]

Potential mapping groundwater resources by using an integrated approach AHP and Fuzzy Topsis (Case Study: Silakhor Plain)

نویسندگان [English]

• Mohammad Saeidi ¹
• Mehdi Komasi ²
• Shahab Hasanpor ³

¹ Civil Engineering Dept, Aytolah Borojrdi

² Associate Professor of Civil Engineering Department, Ayatollah Borujerdi University, Iran

³ Civil Engineering Dept. Ayatolah Borojerdi

چکیده [English]

Over the past few decades, as a result, population growth, industrialization, urbanization, etc., demand for water has increased, most of these requirements have provided by exploiting groundwater resources. Therefore, the uncertainty in the demand and supply of water should be minimized by proper groundwater management, by identifying areas with groundwater potential. In this study, it has been attempted to find the potential groundwater resources in Silakhor plain using combined Analytical Hierarchy Process (AHP) and fuzzy TOPSIS method in GIS environment. In this regard, eleven thematic layers including layers of lithology, rainfall, vegetation cover, lineament density and distance, elevation, slope, land surface temperature, land use and drainage density and distance were prepared based on satellite image processing and statistical data, used to create a groundwater resource potential mapping. Groundwater resource potential map was classified into five categories including high, good, medium, low and very low potential. Accordingly, the high to moderate potential sites are located more in the center and southwest of the plain and correspond to quaternary alluvial and carbonate hard rocks zones. Validation was done by the number of wells in the area and the results indicate that the use of an integrated approach AHP and Fuzzy TOPSIS methods in groundwater potential mapping with the location of the wells is in good agreement, about 87% of the wells are located in areas with moderate to high groundwater potential.

کلیدواژه‌ها [English]

• Analytical Hierarchy Process (AHP)
• Fuzzy TOPSIS
• Groundwater
• Potential
• Silakhor plain