ژئومورفولوژی
مجتبی یمانی؛ شهناز جودکی
چکیده
پادگانه‌ها آرشیوهای مهمی برای دیرینه‌شناسی به شمار می‌روند. در این پژوهش، تغییرات دمای دیرینه و تناوب دبی حوضه جاجرود در شمال شرق تهران بر اساس ویژگی‌های رسوب‌شناسی و ژئوشیمی پادگانه‌ها بررسی شده است. ابتدا با تکنیک‌های کلسیمتری، EC، XRF و PH نمونه های رسوبی آنالیز و سپس این داده ها با اندیس‌های میزان شوری، هوازدگی شیمیایی، اسیدیته ...
بیشتر
پادگانه‌ها آرشیوهای مهمی برای دیرینه‌شناسی به شمار می‌روند. در این پژوهش، تغییرات دمای دیرینه و تناوب دبی حوضه جاجرود در شمال شرق تهران بر اساس ویژگی‌های رسوب‌شناسی و ژئوشیمی پادگانه‌ها بررسی شده است. ابتدا با تکنیک‌های کلسیمتری، EC، XRF و PH نمونه های رسوبی آنالیز و سپس این داده ها با اندیس‌های میزان شوری، هوازدگی شیمیایی، اسیدیته و بلوغ لایههای رسوبی پادگانه‌ها ارتباط داده شده‌اند. نتایج نمایانگر سه دوره تغییرات دبی، طی تناوب دوره‌های سرد و گرم رود داده است. یکی در اوج دوره یخچالی که انباشت برف و یخ در بخش کوهستانی کاهش دبی را به همراه داشته است(قبل از هولوسن). در مرحله دوم، با گذر از دوره یخچالی به گرم (11 تا 8 هزار سال قبل) جاجرود بیشترین دبی خود را تجربه کرده است. زیرا ذوب یخچال‌ها با دبی بارش توأم بوده است. وجود لایه‌بندی بسیار درشت‌بافت در پادگانههای اوایل هولوسن نشانگر وقوع سیلابهای در این دوره است. در مرحله سوم، تسلط شرایط گرم و خشک اخیر(8 هزار سال پیش تاکنون) و فقدان ذخایر یخچالی، منجر به کاهش دبی رودها شده است. زیرا امروزه دبی جاجرود صرفاً از بارش تأمین می‌شود و وقوع سیلابهای دوره‌ای نیز نتیجه مستقیم خروج از آستانه‌های شدت و مدت بارش‌ها است. بر این اساس، مطالعات ژئوشیمی پادگانه ها می‌تواند داده‌های ارزشمندی را برای بازیابی تغییرات دینامیکی جریان و دبی، طی دوره کواترنری فراهم کرده و قابل تعمیم به سایر حوضه های مشابه است.
غلام حسن جعفری؛ مهدی عباسی
دوره 5، شماره 14 ، خرداد 1397، ، صفحه 1-22
چکیده
چکیده بررسی پادگانههای رودخانهای از عمدهترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانـهای میباشد؛ ازاین‌رو به عنوان یکی از لندفرم‌های محیط‌های آبرفتی و میراثی از چینه‌شناسی، به‌منظور درک زمان تکتونیکی و آب و هوایی به طور گسترده توسط ژئومورفولوژیست‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. رودخانهی قزلاوزن به عنوان یکی ...
بیشتر
چکیده بررسی پادگانههای رودخانهای از عمدهترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانـهای میباشد؛ ازاین‌رو به عنوان یکی از لندفرم‌های محیط‌های آبرفتی و میراثی از چینه‌شناسی، به‌منظور درک زمان تکتونیکی و آب و هوایی به طور گسترده توسط ژئومورفولوژیست‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. رودخانهی قزلاوزن به عنوان یکی از طویلترین سیستمهای رودخانهای، به عوامل لیتولوژیکی و تکتونیکی به‌خوبی پاسخ داده است. بر این اساس به کمک نقشههای توپوگرافی 1:50000 و زمینشناسی 1:100000 منطقه و استفاده از نرم افزارهای رایانهای مانند Arc GIS -Global Mapper و Excel پادگانههای این رودخانه از نظر لیتولوژی به بازههای مارنی، متبلور و کنگلومرایی و از نظر لیتولوژی و تکتونیک، مسیر رودخانه به هشت بازه تقسیم شد و نیمرخ عرضی پادگانههای هر بازه، تفسیر گردید. نتایج نشان داد که از بین لیتولوژی پادگانههای قزلاوزن (مارن، متبلور و کنگلومرا) پادگانههای مارنی نامتقارنتر و پادگانههای متبلور، در مناطق فاقد حرکات زمینساختی، متقارنتر هستند. در مناطق فاقد حرکات تکتونیکی، یا مناطقی با حرکات تکتونیکی یکسان در دو طرف بـستر با لیتولوژی مقاوم، پادگانـههای متقارن ایـجاد شـده و در مـکانهایی که فعالیتهای تکتونیکی دو طرف بستر یکسان نبوده، یا در بین لایههای زمینشناسی ﻣﺎرن وجود دارد پادگانههای نامتقارن شکل‌گرفته‌اند. لیتولوژی مارنی که بیشترین لیتولوژی حوضه را نیز تشکیل داده، بیشترین تأثیر را در نامتقارنی پادگانههای این رودخانه داشته است. تکتونیک در بازههای A, C, E, F & H فعال و در بازههای B, D & G غیرفعال بوده است.
