هیدروژئولوژی
حمیدرضا باباعلی
چکیده
در سال های اخیر افت منابع آب زیرزمینی به عنوان مهمترین چالش در مسائل مدیریت منابع آب مطرح است. اولین گام در جهت مدیریت آب زیرزمینی، شـبیهسازی سطح آب زیرزمینی و شناسایی عوامل مؤثر بر سطح آب زیرزمینی است. از این رو در این پژوهش جهت شبـیهسازی سطح آب زیرزمینی دشت سلسله واقع در استان لرستان از مدل ترکیبی رگرسیون بردار پشتیبان ...
بیشتر
در سال های اخیر افت منابع آب زیرزمینی به عنوان مهمترین چالش در مسائل مدیریت منابع آب مطرح است. اولین گام در جهت مدیریت آب زیرزمینی، شـبیهسازی سطح آب زیرزمینی و شناسایی عوامل مؤثر بر سطح آب زیرزمینی است. از این رو در این پژوهش جهت شبـیهسازی سطح آب زیرزمینی دشت سلسله واقع در استان لرستان از مدل ترکیبی رگرسیون بردار پشتیبان (SVR) با موجک و الگوریتمهای فرا ابتـکاری گرگ خاکـستری (GWO) و خفاش (BA) در مقیاس زمانـی ماهانه طی دوره ی آماری 2020-2010 استفاده شـد. مـعیارهای ضریب همبستگی (R2)، مـجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) ، میانگین مطلق خطا (MAE)، ضریب بهرهوری نش-ساتکلیف (NSE)، درصد بایاس (PBIAS) برای ارزیابی و مقایسه ی عملکرد مدلها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد هر سه مدل هیبریدی، در الگوهای ترکیبی نتایج بهتری نسبت به سایر الگوهای تعیینشده دارند. همچنین، با توجه به معیارهای ارزیابی مشخص شد که از بین مدلهای بهکاررفته در شبیه سازی سطح آب زیرزمینی، مدل رگرسیون بردار پشتیبان-موجک با ضریب تعیین (988/0-975/0R2=)، ریـشه ی میانگین مربعات خطا (146/0-112/0RMSE=)، میانـگین قدرمطلق خطا (m093/0-076/0MAE=) ضریب نش ساتکلیف (978/0-963/0NS=) و درصد بایاس (001/0PBIAS=) در مرحله ی صحت سنجی عملکرد بهتری نسبت به سایر مدل ها از خود نشان داده است.
مهدی حیات زاده؛ سحر امینی؛ علی فتح زاده؛ مریم اسدی
چکیده
بار رسوبی معلق یکی از مهمترین عناصر رودخانهای است که علاوه بر تاثیر بر کیفیت آب، نقش موثری در مدیریت منابع آبی و سازههای احداثی بر روی این منابع دارد. پارامترهای فیزیوگرافی که بیانگر ویژگیهای فیزیکی حوضه آبریز هستند میتواند به عنوان یک فاکتور تعیین کننده در میزان رسوبزایی حوضه آبریز مطرح گردد. روشهای متعددی به منظور ...
بیشتر
بار رسوبی معلق یکی از مهمترین عناصر رودخانهای است که علاوه بر تاثیر بر کیفیت آب، نقش موثری در مدیریت منابع آبی و سازههای احداثی بر روی این منابع دارد. پارامترهای فیزیوگرافی که بیانگر ویژگیهای فیزیکی حوضه آبریز هستند میتواند به عنوان یک فاکتور تعیین کننده در میزان رسوبزایی حوضه آبریز مطرح گردد. روشهای متعددی به منظور برآورد بار معلق رودخانهها وجود دارد. از جمله این روشها استفاده از مدلهای دادهکاوی میباشد که در حل مسایل هیدرولوژی رسوب بسیار پرکاربرد میباشد. لذا در این پژوهش با تلفیق مدلهای دادهکاوی و پارامترهای فیزیوگرافی، بار رسوب 30 حوضه آبریز در استان لرستان با دوره آماری 33 ساله برآورد گردید. به منظور بررسی اثر شاخصهای مختلف فیزیوگرافی بر میزان برآورد رسوب در گام نخست دبی جریان به عنوان تنها ورودی مدلها و در گام بعدی شاخصهای مختلف فیزیوگرافی حوضه به عنوان ورودیهای مدلهای مختلف دادهکاوی انتخاب گردید. در این مطالعه از پنج مدل دادهکاوی از جمله شبکه عصبی مصنوعی، ماشینبردار پشتیبان تکاملی، درخت تصمیم، فرآیند گوسی و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد تمامی مدلها از دقت قابل قبولی برخوردار بودند. در هر دو مجموعه داده، مدل ماشینبردار پشتیبان تکاملی دارای بهترین دقت بود. با بهکارگیری شاخصهای مورد اشاره دقت در تمامی مدلها افزایش یافت به طوریکه در مدل ماشینبردار پشتیبان تکاملی میزان میانگین مربعات خطا از 74/6 به 3 کاهش یافت و ضریب همبستگی از 994/0 به 999/0 افزایش یافت. وزندهی پارامترها نیز نشان داد که بیشترین وکمترین وزن به ترتیب مزبوط به شاخص زبری و نسبت کشیدگی بوده است.
بابک شاهی نژاد؛ زهره ایزدی؛ بهزاد جوادی
چکیده
در این پژوهش به شبیهسازی کیفیت آب رودخانه خرمآباد به کمک مدل یک بعدی QUAL2Kw در طول یک بازه 35 کیلومتری از رودخانه پرداخته شد. به همین منظور از پارامترهای مهم کیفی آب از جمله اکسیژن محلول (DO)، اکسیژنخواهی زیستشیمیایی کربنی (CBODf)، اکسیژنخواهی شیمیایی (COD)، نیترات (NO3)، هدایت الکتریکی (EC) و اسیدیته (pH) و پارامتر دما در دو ماه تیر و شهریور ...
بیشتر
در این پژوهش به شبیهسازی کیفیت آب رودخانه خرمآباد به کمک مدل یک بعدی QUAL2Kw در طول یک بازه 35 کیلومتری از رودخانه پرداخته شد. به همین منظور از پارامترهای مهم کیفی آب از جمله اکسیژن محلول (DO)، اکسیژنخواهی زیستشیمیایی کربنی (CBODf)، اکسیژنخواهی شیمیایی (COD)، نیترات (NO3)، هدایت الکتریکی (EC) و اسیدیته (pH) و پارامتر دما در دو ماه تیر و شهریور سال 1397 به ترتیب برای واسنجی و صحتسنجی مدل استفاده گردید. نتایج نشان داد که با پیوستن رودخانه فرعی به رودخانه اصلی و تخلیه پساب منابع آلاینده صنعتی، شهری و کشاورزی به رودخانه، پارامترهای کیفی COD، NO3 و CBODf روند صعودی پیدا میکنند. نتایج حاصل از شاخص های ارزیابی نشان داد شاخص NRMSE در مرحله واسنجی و صحتسنجی مدل برای pH کمترین مقدار و برابر 83/8 و 22/9 درصد بدست آمد و برای EC به ترتیب 05/11 و 86/13 درصد محاسبه شد. شبیهسازی پارامتر DO نیز در طول رودخانه دارای نوساناتی بود این در حالی است که شاخصهای آماری NRMSE، RMSE و MAE برای این پارامتر در هر دو مرحله واسنجی و صحتسنجی در حد قابل قبولی بدست آمدند، به طوری که شاخصهای فوق در مرحله واسنجی مدل به ترتیب 49/12، 917/0 و 72/0 و در مرحله صحتسنجی مدل به ترتیب 65/24، 78/1، 55/1 محاسبه شد. همچنین مدل توانست با دقت خوبی پارامتر دما را در تیرماه (92/1 RMSE=و 57/1=MAE) و شهریورماه (77/2 RMSE=و 5709/2=MAE) شبیهسازی کند. در نهایت نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر دقت مناسب مدل QUAL2Kw در شبیهسازی پارامترهای فوق در رودخانه خرمآباد بود.
مهدی تیموری؛ امید اسدی نلیوان
دوره 6، شماره 21 ، اسفند 1398، ، صفحه 155-179
چکیده
زمین لغزش یکی از مهمترین خطرات طبیعی با خسارات اقتصادی و اکولوژیکی قابل توجه است. استان لرستان به دلیل شرایط کوهستانی و پرباران از جمله مناطق مستعد وقوع زمی نلغزش میباشد. هدف اصلی این تحقیق اولویت بندی عوامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش و پهنه بندی حساسیت آن در استان لرستان با استفاده از روش حداکثر آنتروپی و مدل MaxEnt است. ...
بیشتر
زمین لغزش یکی از مهمترین خطرات طبیعی با خسارات اقتصادی و اکولوژیکی قابل توجه است. استان لرستان به دلیل شرایط کوهستانی و پرباران از جمله مناطق مستعد وقوع زمی نلغزش میباشد. هدف اصلی این تحقیق اولویت بندی عوامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش و پهنه بندی حساسیت آن در استان لرستان با استفاده از روش حداکثر آنتروپی و مدل MaxEnt است. جهت انجام این تحقیق از 11 عامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، انحنای سطح، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از جاده، لیتولوژی، کاربری اراضی، بارندگی و شاخص رطوبت توپوگرافیک استفاده شده است. در این تحقیق تقسیم بندی 30، 40، 50، 60 و 70 درصد زمینلغزش ها برای اعتبارسنجی جهت تعیین حساسیت و دقت مدل مورد بررسی قرار گرفت و برای ارزیابی مدل از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) استفاده شد. از مجموع 176 زمین لغزش، با استفاده از روش فاصله ماهالانوبیس 70درصد به عنوان داده های آزمون و 30 درصد به عنوان دادههای اعتبارسنجی بهترین تقسیم بندی شد و دقت مدل در مراحل آزمون و اعتبارسنجی بر اساس سطح زیر منحنی در سایر تقسیم بندی ها کاهش پیدا کرد. نتایج نشان داد که 5/35درصد استان لرستان دارای حساسیت وقوع زمین لغزش است. همچنین بر اساس نمودار Jackknife لایه های بارندگی، فاصله از جاده، لیتولوژی و کاربری اراضی به ترتیب مهمترین عوامل تأثیرگذار بر حساسیت وقوع زمین لغزش بودند. سطح زیر منحنی (AUC) بر اساس منحنی تشخیص عملکرد نسبی، نشان دهنده ی دقت 90درصد (عالی) روش حداکثر آنتروپی در مرحله ی آموزش و 83درصد (خیلی خوب) در مرحله ی اعتبارسنجی برای تعیین مناطق دارای حساسیت وقوع زمین لغزش بود. نتایج این تحقیق جهت آمایش سرزمین و کاهش خسارات ناشی از وقوع زمین لغزش، قابل استفاده برای مدیران و مسئولان استانی خواهد بود.