ژئومورفولوژی
مریم بیاتی خطیبی؛ بهروز ساری صراف
چکیده
امروزه در شمال غرب کشور، به دنبال خشک شدن دریاچه ارومیه، کانون‌های جدیدی در فرسایش بادی تشکیل گردیده و این کانون‌ها به سرمنشا تولیدگرد و غبارهای خطرناک تبدیل شده است. با ادامه روند خشکی و مدیریت غیر اصولی آب و خاک، تشکیل کانون‌های فرسایش بادی در قسمت جنوب شرق دریاچه ارومیه، پیامدهای منفی برای طبیعت و سلامت انسان در ابعاد بزرگتر ...
بیشتر
امروزه در شمال غرب کشور، به دنبال خشک شدن دریاچه ارومیه، کانون‌های جدیدی در فرسایش بادی تشکیل گردیده و این کانون‌ها به سرمنشا تولیدگرد و غبارهای خطرناک تبدیل شده است. با ادامه روند خشکی و مدیریت غیر اصولی آب و خاک، تشکیل کانون‌های فرسایش بادی در قسمت جنوب شرق دریاچه ارومیه، پیامدهای منفی برای طبیعت و سلامت انسان در ابعاد بزرگتر خواهد داشت. در این مطالعه، به منظورشناسایی کانون‌های فرسایش بادی، تغییرات تراز آب دریاچه ارومیه بر اساس الگوی نوسانات پارامترهای اقلیمی و با استفاده از دادههای دراز مدت ایستگاه‌های موجود در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه بررسی شد. برای شناسایی مناطق منشا تولید ریزگرد و ردیابی طوفان‌های گردو غباردر محدوده مورد مطالعه، از دادههای هواشناسی دید افقی زیر1000 متر و مدل لاگرانژی HYSPLITحالت‌پسگرد و از REANALYSISبرای ردیابی بیشترین میزان فراوانی گرد و غبار(با بازه 5 ساله)در 26 تزار فشاری ( 100-1000هکتوپاسکال)، مورد استفاده قرارگرفت. در محدوده مورد مطالعه (شهرستان بناب و ملکان)کانون فرسایش بادی با استفاده از دادههای AODپایگاه MACCبا دقت مکانی0.125 × 0.125درجه جغرافیای و مقیاس زمانی روزانه، بررسی شد. در این مطالعه از پایگاه ماهوارههای ترا و آکوا MODISبا طول موج550 نانومتر برای تولیدداده‌های AOD بهره گرفته شد. بررسی تصاویر ماهواره مودیس و اجرای شاخص بارزسازی ریزگرد، وقوع توفان‌های مشخص گرد و غبار در فراز دریاچه ارومیه و همچنین جنوب شرق دریاچه در روزهای مختلف را اثبات کرد. بررسی‌ها نشان دادکه ریزگردهای نمکی گستردهای در تمامی بخش‌های دریاچه ارومیه و از جمله جنوب شرق دریاچه در محدوده شهرستان بناب در حال گسترش هستند و ریزگردهای این بخش در بستر جریانات جوی به سمت شرق و جنوب شرق تا مسافتی بیش از 140 کیلومتر و در جهت شمال شرق در مسافتی بیش از150 کیلومتر در طی 12 ساعت منتشر می شوند .
عباس مالیان؛ علی محمدی؛ عباس علی‌محمدی؛ جلال ولی‌اللهی
دوره 3، شماره 9 ، اسفند 1395، ، صفحه 43-62
چکیده
خشک شدن تدریجی دریاچهی ارومیه، چند سالی است که به مسألهای ملی و بینالمللی تبدیل شده است. در دهههای اخیر توسعهی صنعتی ناپایدار و بهرهبرداری بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی از علل اصلی خشک شدن دریاچهی ارومیه بوده است. در این پژوهش به بررسی و آشکارسازی و پایش تغییرات دریاچهی ارومیه و محیط پیرامونی آن با ...
بیشتر
خشک شدن تدریجی دریاچهی ارومیه، چند سالی است که به مسألهای ملی و بینالمللی تبدیل شده است. در دهههای اخیر توسعهی صنعتی ناپایدار و بهرهبرداری بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی از علل اصلی خشک شدن دریاچهی ارومیه بوده است. در این پژوهش به بررسی و آشکارسازی و پایش تغییرات دریاچهی ارومیه و محیط پیرامونی آن با تلفیق سامانه اطلاعات مکانی و دورکاوی طی بازهی زمانی بیش از نیم قرن پرداخته شده است. برای نیل به این هدف، از عکسهای فتوگرامتری هوایی سال ۱۹۵۵و نقشهی توپوگرافی تهیه شده از آن عکسها، دادههای مدل ارتفاعی رقومی (DEM) منطقهی مورد مطالعه، اطلاعات مربوط به چاههای آب پیرامون غربی دریاچه، اطلاعات کیفی آب دریاچه و تصاویر سنجندههای TM ، ETM+و OLI ماهوارههای لندست ۵، ۷و ۸ استفاده شده است. بازهی زمانی تحقیق شصت سال در فاصلهی سالهای 1955 تا سال ۲۰۱۴ میلادی است. بدین منظور 12 تصویر مختلف مربوط به دورههای متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان میدهد که مساحت و محیط پیرامونی دریاچهی ارومیه تغییرات گستردهای در سالهای اخیر داشته است. مساحت دریاچه از ۴۵۱۸۰۰ هکتار در سال ۱۹۵۵ به ۸۹۷۳۰ هکتار در سال ۲۰۱۴ کاهش یافته است. در این تحقیق مشخص گردید بیشترین پسروی دریاچه در قسمت جنوبی آن به وقوع پیوسته است. این پسرویها همراه با گسترش پهنههای نمکی در سواحل این دریاچه همراه است. پایین آمدن سطح آب دریاچه رابطهی مستقیم با گسترش زمینهای کشاورزی پیرامون دریاچه و رابطهی معکوس با شاخص هدایت الکتریکی آب دریاچه (EC) دارد. این نوسانات اثرات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی مهمی را به دنبال دارد. بررسی روند تغییرات دریاچه نشان میدهد که اگرروند به همین صورت ادامه یابد و اقدام مؤثری انجام نشود تا سال ۱۴۱۲ دریاچهی ارومیه از بین خواهد رفت و به شورهزار تبدیل خواهد شد.
