عزت الله قنواتی؛ امیر صفاری؛ امیر کرم؛ اسماعیل نجفی؛ غلامحسین جهاندار
دوره 3، شماره 6 ، خرداد 1395، ، صفحه 33-54
چکیده
بررسی و شناخت عوامل و ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک و چگونگی تأثیر آنها در مدیریت حوضههای آبریز در جهت کاهش خسارت ناشی از رخداد سیل، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تحقیق حاضر، با هدف بررسی ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک حوضههای آبریز کلانشهر تهران با تأکید بر سیلخیزی از طریق برآورد و بررسی خصوصیات فیزیوگرافیک حوضههای ...
بیشتر
بررسی و شناخت عوامل و ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک و چگونگی تأثیر آنها در مدیریت حوضههای آبریز در جهت کاهش خسارت ناشی از رخداد سیل، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تحقیق حاضر، با هدف بررسی ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک حوضههای آبریز کلانشهر تهران با تأکید بر سیلخیزی از طریق برآورد و بررسی خصوصیات فیزیوگرافیک حوضههای آبخیز مسلط بر کلانشهر تهران انجام گرفته است. در این مقاله، برای بررسی سیلخیزی حوضه، نقشههای ژئومورفولوژی منطقهی تهران تحلیل و نقشهی واحدهای پاسخ هیدرولوژیک، ترسیم و نمودارهای دبیهای حدبیشتر لحظهای در ایستگاههای هیدومتری هفتحوض (درکه)، سولقان (کن)، پل تجریش (دربند) و قلاک (دارآباد) ترسیم شده است. این تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانهای، نقشههای توپوگرافی1:50000 و زمینشناسی 1:100000، DEM 30 متری منطقهی D مورد مطالعه، عکسهایهوایی سال1334 و تصاویر ماهوارهایGoogle Earth و با به کارگیری نرمافزارهایArc GIS ،FreeHand , WMS و Excel انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد، به علت تأثیرات خصوصیات فیزیوگرافیک حوضههای آبریز مسلط بر کلانشهر تهران، از جمله، شکل حوضهها، مساحت و طول کم آبراهههای اصلی، وجود اختلاف ارتفاع و شیب زیاد شمالی- جنوبی، فاصلهی کم بین حوضه دریافت و بخش خروجی حوضهها و کوتاهی زمان تمرکز و مداخلات انسانی، روانابهای حاصل از بارندگی در مدت زمان اندک وارد پیکرهی شهری میگردد. نقشهی HRUS حوضههای مورد مطالعه، نیز نشاندهندهی تنوع زیاد واحدهای پاسخ هیدرولوژیک بیشتر حوضهها، بهویژه حوضهی کن است. همچنین، بررسی نمودارهای دادههای دبی حدبیشتر لحظهای، نشان داد که در ایستگاههای هفتحوض و قلاک نوسان زیاد بوده و با توجه به پیشینهی سیلخیزی در محدودهی مورد مطالعه، به دلیل وضعیت و ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک حوضههای آبریز در بالادست، کلانشهر تهران به شدت متأثر از رخداد سیلاب است و این مخاطره پدیدهی همیشگی آن خواهد بود.