محمد حسین رضایی مقدم؛ اسدالله حجازی؛ مهدی مزبانی
چکیده
امروزه فرسایش خاک به عنوان یکی از مباحث مهم مدیریت حوضه های آبریز در سطح ملی و جهانی مطرح میباشد. در این پژوهش به منظور شناسایی توزیع مکانی فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضهی آبریز سراب سیکان از معادله‌ی جهانی اصلاح شده هدر رفت خاک استفاده شده است. با استفاده از داده های بارندگی 17 ساله (1397-1380)، اطلاعات خاکشناسی و مدل رقومی ...
بیشتر
امروزه فرسایش خاک به عنوان یکی از مباحث مهم مدیریت حوضه های آبریز در سطح ملی و جهانی مطرح میباشد. در این پژوهش به منظور شناسایی توزیع مکانی فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضهی آبریز سراب سیکان از معادله‌ی جهانی اصلاح شده هدر رفت خاک استفاده شده است. با استفاده از داده های بارندگی 17 ساله (1397-1380)، اطلاعات خاکشناسی و مدل رقومی ارتفاعی با تفکیک 10 متری هر یک از فاکتورهای فرسایندگی (R)، فرسایش پذیری (K)، شیب و طول شیب (LS) و حفاظت خاک (P) در محیط ArcGIS تهیه شدند. از سنجنده ی ماهواره سنتینل 2 نیز جهت استخراج و تهیه فاکتور پوشش گیاهی حوضه (C) در محیط نرم افزارENVI 5.3 استفاده شد. در نهایت با ترکیب این فاکتورها در محیط نرمافزار ArcGIS مقدار فرسایش حوضه محاسبه گردید سپس با روش های مختلف نسبت تحویل رسوب (SDR) میزان رسوب تولید شده در حوضه به دست آمد. نتایج نشان داد که مقدار فرسایش در سطح حوضه از 003/0 تا 4/248 تن در هکتار در سال در سطح پیکسل متغیر بوده و میانگین هدر رفت خاک در حوضه 3/22 تن در هکتار در سال میباشد. در بین فاکتورهای مدل، فاکتور LS با ضریب همبستگی 92/0=R2 بیشترین تأثیرگذاری در فرسایش خاک را نشان داد. همچنین مقدار نسبت SDR با روش های مختلف بین 12/0 تا 36/0 محاسبه گردید که پس از تلفیق با نقشه فرسایش، بار رسوب حوضه محاسبه شد. میانگین بار رسوب با روش بویس 8/2 تن در هکتار در سال میباشد که نسبت به روش های دیگر به مقدار رسوب ایستگاه (65/1 تن در هکتار در سال) نزدیکتر میباشد.
احمد نجفی ایگدیر؛ شهرام روستایی؛ سید اسدالله حجازی؛ معصومه رجبی؛ نادر جلالی
چکیده
چکیدهشناسایی عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش و پهنهبندی خطر آن جهت برنامه‌ریزی و انجام اقدامات کنترلی از اهداف تحقیق حاضر میباشد. شناسایی این عوامل و ارزش گذاری هر عامل می تواند به پهنهبندی مناسب خطر زمین لغزش کمک کند. بنابر‌‌این برای مدیریت خطر در حوضه نازلوچای در شمال غرب ایران، کارایی روش های آماری دو متغیره مورد ارزیابی قرار ...
بیشتر
چکیدهشناسایی عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش و پهنهبندی خطر آن جهت برنامه‌ریزی و انجام اقدامات کنترلی از اهداف تحقیق حاضر میباشد. شناسایی این عوامل و ارزش گذاری هر عامل می تواند به پهنهبندی مناسب خطر زمین لغزش کمک کند. بنابر‌‌این برای مدیریت خطر در حوضه نازلوچای در شمال غرب ایران، کارایی روش های آماری دو متغیره مورد ارزیابی قرار گرفته است. لذا از طریق بازدیدهای میدانی و استفاده از اطلاعات محلی، عکس های هوایی، تصاویر ماهوارهای Google Earth، نقشه پراکنش زمین‌لغزش ها تهیه گردید. در ادامه عوامل مؤثر در زمین‌لغزش شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، بارش، پوشش گیاهی، زمین‌شناسی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه و فاصله از جاده با استفاده از نقشه توپوگرافی، عکس هوایی و تصاویر ماهوارهای تهیه و وارد مدل گردیدند. سـپس از طریـق همپوشـانی و انطبـاق نقشـه‌های عامـل بـا نقشـه پراکنش زمین‌لغزش بطور مستقل و جداگانـه، پهنه‌بنـدی خطـر زمین‌لغـزش بـا روشهای آماری دو متغیره (مدل‌های گوپتا- جوشی و ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح) انجام شد. در نهایت نقشه پهنه‌بنـدی خطـر زمین‌لغـزش با همپوشانی لایههای مختلف بدست آمده است. نتایج نشان می‌دهد که مدل تراکم سطح وارزش اطلاعاتی از کارایی بالایی برای پهنه‌بنـدی خطـر زمین‌لغـزش در مناطق نیمه خشک و مرطوب برخوردار هستند.
محمدحسین رضائی مقدم؛ اسدالله حجازی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ توحید رحیم پور
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل نقش شاخص‌های هیدروژئومورفیک در حساسیت سیل‌خیزی این حوضه میباشد. جهت نیل به این هدف ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی 5/12 متر به 15 زیر حوضه تقسیم شده است. در مرحله بعد با استفاده از قوانین ژئومورفولوژیکی هورتن، شوم و استرالر خصوصیات ژئومورفولوژیکی هر یک از ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل نقش شاخص‌های هیدروژئومورفیک در حساسیت سیل‌خیزی این حوضه میباشد. جهت نیل به این هدف ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی 5/12 متر به 15 زیر حوضه تقسیم شده است. در مرحله بعد با استفاده از قوانین ژئومورفولوژیکی هورتن، شوم و استرالر خصوصیات ژئومورفولوژیکی هر یک از زیر حوضه‌ها از سه جنبه خصوصیات شبکه زهکشی (شامل رتبه آبراهه، تعداد آبراهه، طول آبراهه، تناوب آبراهه، نسبت انشعاب، طول جریان در روی زمین، تراکم زهکشی، بافت زهکشی، نسبت بافت، شماره نفوذ، ثابت نگه داشت کانال و ضریب رو)، خصوصیات شکلی (شامل مساحت، ضریب فشردگی، نسبت مدور بودن، نسبت کشیدگی، ضریب شکل و شاخص شکل) و خصوصیات برجستگی (شامل برجستگی، نسبت برجستگی، عدد سختی یا زبری و نسبت شیب) در محیط نرمافزار ArcGIS تهیه شدند. جهت تعیین وزن پارامترها از مدل تحلیل تصمیم‌گیری چند معیاره SWARA استفاده شد. نتایج وزن دهی پارامترها نشان داد که پارامترهای هیدروژئومورفیکی بافت زهکشی، نسبت بافت و تراکم زهکشی با مقادیر 273/0، 273/0 و 156/0 بیشترین وزن و تأثیر را در سیل‌خیزی منطقه مورد مطالعه دارند. به منظور اولویت‌بندی 15 زیر حوضه الندچای از مدل تصمیم‌گیری WASPAS استفاده شد. نتایج نشان داد که زیر حوضه‌های 1، 3 و 2 به ترتیب با ضرایب 907778/0، 858988/0 و 818645/0 از حساسیت سیل‌خیزی بیشتری برخوردار هستند. در مقابل زیر حوضه‌های 6 و 13 با ضرایب 250252/0 و 374716/0 کمترین مقادیر را داشته‌اند که نشان‌دهنده حساسیت بسیار پایین این زیر حوضه‌ها به سیل‌خیزی است.
سید اسدالله حجازی؛ زهرا زنگنه تبار؛ زهرا زمانی
دوره 6، شماره 20 ، آذر 1398، ، صفحه 121-140
چکیده
زمین لغزشها به عنوان یکی از مخاطرات ژئومورفولوژی محسوب میشوند که میتوانند با خسارات زیادی همراه باشند. این مخاطره همزمان با دست‌کاری انسان درسیستم‌های طبیعی در دهه‌های اخیر شتاب فزاینده‌ای داشته است. اهمیت زمین لغزشها سبب شده است تا در این تحقیق به شناسایی مناطق مستعد وقوع زمین لغزش در حوضهی سرپلذهاب پرداخته شود. ...
بیشتر
زمین لغزشها به عنوان یکی از مخاطرات ژئومورفولوژی محسوب میشوند که میتوانند با خسارات زیادی همراه باشند. این مخاطره همزمان با دست‌کاری انسان درسیستم‌های طبیعی در دهه‌های اخیر شتاب فزاینده‌ای داشته است. اهمیت زمین لغزشها سبب شده است تا در این تحقیق به شناسایی مناطق مستعد وقوع زمین لغزش در حوضهی سرپلذهاب پرداخته شود. در این تحقیق به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر از سه مدل منطق فازی، OWA و WLCبرای پهنهبندی و همچنین از مدل تحلیل سلسله مراتبی برای وزندهی به لایهها استفاده شده است. روش کار به این صورت است که ابتدا لایههای اطلاعاتی تهیه و بر اساس نظر کارشناسان و با استفاده از مدل AHP وزندهی شده است و سپس وزن بدست آمده بر روی لایههای اطلاعاتی اعمال شده است و در نهایت لایههای اطلاعاتی با استفاده از سه روش منطق فازی، OWA و WLC با هم تلفیق شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که به دلیل به وجود مناطق پرشیب و همچنین فراهم بودن سایر پارامترها، حوضهی مورد مطالعه دارای پتانسیل بالایی جهت وقوع حرکات دامنهای بخصوص لغزش است و همین امر سبب شده است تا بخش عمدهای از مناطق شرقی حوضه در طبقه با پتانسیل زیاد و خیلی زیاد وقوع زمین لغزش قرار گیرد. مقایسهی روشهای پتانسیلسنجی بیانگر این است که در هر سه روش مناطق شرقی دارای بالاترین و مناطق غربی دارای کمترین پتانسیل جهت وقوع زمین لغزش هستند.
