دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
برآورد میزان فرسایش خاک با استفاده از مدل (RUSLE)، مطالعهی موردی حوضهی آبریز نورآباد ممسنی
1
21
FA
لیلا
گلی مختاری
استادیار دانشگاه حکیم سبزواری
l_mokgtari@hsu.ac.ir
نجمه
شفیعی
دانشجوی دکترا ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری
najmehshafiei2015@gmail.com
ابوالفضل
رحمانی
دانشجوی دکترا ی ژئومورفولوژی دانشگاه حکیم سبزواری
rahmani870916@gmail.com
<strong>چکیده</strong>
فرسایش یک پدیدهی طبیعی ناشی از حذف ذرات خاک توسط آب و یا باد و انتقال آنها به مناطق دیگر است و عوامل مختلف طبیعی و انسانی آن را تشدید میکند. از آنجایی که خاک یکی از مهمترین منابع طبیعی هر کشور میباشد، فرایند فرسایش سبب تنزل خاک شده و خسارات جبران ناپذیری را بر جای میگذارد. تمرکز اصلی این تحقیق برآورد میزان فرسایش در حوضه ی آبریز نورآباد ممسنی واقع در شمال غرب استان فارس با استفاده از مدل (RUSLE) است. بررسی نقشه ی فاکتور فرسایندگی باران در سطح حوضه نشان داد که مقادیر این فاکتور از 11 تا 31 متغیر است. مقادیر فرسایندگی از قسمتهای مرکزی حوضه تا نیمه ی شمالی روند کاهشی داشته و در قسمت های جنوبی که ارتفاعات و بارش بیشتر است، فرسایندگی افزایش یافته است. میزان فرسایشپذیری خاک حوضه از 25/0 تا 48/0متغیر بوده است. نتیجه ی حاصل از بررسی فاکتور پوشش گیاهی نشان داد که مقادیر این فاکتور از 7/0 تا 35/1 متغیر است بخش عمدهای از نقش عوامل مخرب بر فرسایش آبی خاک، در اراضی دیم و مرتعی مربوط به عوامل انسانی میباشد .بررسی نقشه ی خطر فرسایش خاک که از ترکیب لایه های فرسایندگی، فرسایش پذیری خاک،توپوگرافی و پوشش گیاهی تولید گردید، نشان داد که میزان خطر فرسایش خاک در سطح حوضه بر حسب تن در هکتار در سال از 8 تا 75 متغیر است. مـطابق نقشهی خطر فـرسایش خاک تهیه شده، مناطق با خطر فرسایش تا زیاد، در بخش های جنوبی به علت ارتفاعات بیشتر، شیب تند و لیتولوژی مستعد، شدیدتر است. علاوه بر این، تحلیل رگرسیون از لایههای مختلف نشان داد که عامل طول شیب (LS) نقش بیشتری در فرسایش نسبت به بقیه عوامل دارد.
کلمات کلیدی: فرسایش,حفاظت خاک,حوضه ی آبریز نورآباد ممسنی,RUSLE
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8601.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8601_bdcae205e0711afa44105744d1bf14fc.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی شاخصهای تغییرپذیری دبی جریان رودخانه در برخی از حوضههای آبخیز استان اردبیل
23
44
FA
رئوف
مصطفیزاده
0000-0002-0401-0260
استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
raoofmostafazadeh@uma.ac.ir
علی
نصیری خیاوی
دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس،تهران
ali.nasirikhiavi@modares.ac.ir
<strong>چکیده</strong>
هدف این پژوهش، ارزیابی تغییرات زمانی-مکانی شاخصهای تغییرپذیری دبی جریان رودخانه در حوضههای آبخیز استان اردبیل است. مقادیر شاخصهای تغییرپذیری دبی ماهانه ی رودخانهی شامل شانون، بریلویین، سیمپسون، مکاینتاش، برگر-پارکر، شاخص تغییرپذیری، شاخص ناهمسانی دبی و شاخص تغییرپذیری دبی محاسبه شدند. ضمن ارزیابی تغییرات مکانی، از نمودار سه متغیره برای تعیین ارتباط بین تغییرات دبی سالانه استفاده شد. براساس نتایج میزان تغییرپذیری شاخصها در مناطق بالادست بیشتر است که با شرایط طبیعی جریان رودخانه و سرعت عکسالعمل هیدرولوژیک در بالادست مرتبط است. نتایج نمودار سهمتغیره نشان داد که میزان تغییرپذیری شاخصها در دبیهای پایین بیشتر است. همبستگی میان شاخصهای تغییرپذیری دبی در نرمافزار R نشان داد که بین شاخص بریلویین و شاخص تغییرپذیری همبستگی (42/0-) وجود دارد و میان شاخص برگر-پارکر و شاخص تغییرپذیری همبستگی مستقیم (91/0) دارند. همچنین بین شاخص ناهمسان دبی مثبت و شاخص ناهمسان دبی منفی هم همبستگی مستقیم معنیدار (62/0) وجود دارد و ارتباط بین شاخص ناهمسان دبی منفی و شاخص تغییرپذیری دبی همبستگی مستقیم معنیدار (64/0) میباشد. بهطور کلی شاخص شانون و سیمپسون، بهترتیب از دسته ابزارهای نظریه ی اطلاعات و چیرگی، نتایج متفاوتی با شاخصهای دیگر ارائه داده است.
کلمات کلیدی: درونیابی,شاخص شانون,شاخصهای تغییرپذیری دبی
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8602.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8602_3fc83798751972a9ec5e9d6aeb01cc22.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
استفاده از مدل های ترکیبی ماشین بردار پشتیبان - موجکی و شبکه عصبی -موجکی در پیشبینی تراز آب زیرزمینی دشت اردبیل
45
64
FA
فرناز
دانشور وثوقی
دکترای تخصصی عمران-سازه های هیدرولیکی-ضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
fdaneshvar.vousoughi@gmail.com
وحید
منافیان آذر
کارشناسی ارشد مهندسی عمران-مهندسی و مدیریت منابع آب دانشگاه آزاد اهر.
vahidmanafianazar@gmail.com
<strong>چکیده</strong>
آبهای زیرزمینی همواره به عنوان یکی از منابع مهم و عمده ی تأمین آب شرب و کشاورزی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مطرح بودهاند. به منظور آگاهی از وضعیت این منابع و مدیریت بهینه ی آنها، لازم است پیشبینی دقیقی از نوسانات سطح آب زیرزمینی صورت گیرد. در این تحقیق اطلاعات 15 پیزومتر موجود در دشت اردبیل مورد استفاده قرارگرفت. از تبدیل موجک و روش خوشهبندی به ترتیب برای پیشپردازش زمانی و مکانی استفاده گردید. روش مدلسازی مورد استفاده در این تحقیق، ماشین بردار پشتیبان و شبکه عصبی مصنوعی برای پیشبینی یک ماه آینده میباشد. در ابتدا پیزومترهای موجود با روش خوشه بندی نقشه خود سازمانده کلاس بندی شده و برای پیزومترهای مرکزی هر کلاس دو مدل فوق به صورت تکی و در ترکیب با تبدیل موجک به کار رفت. نتایج حاصله ضریب تبیین متوسط 94/0 برای آموزش و 89/0 برای صحتسنجی را در مرحلهی مدلسازی با ماشین بردار پشتیبان نشان داد. استفاده از تبدیل موجک باعث افزایش 5/3 درصدی دقت مدل گردید. در ضمن مدلسازی از طریق شبکه عصبی مصنوعی نیز با ضریب تبیین متوسط 94/0 برای آموزش و 88/0 برای صحتسنجی از دقت بالایی برخوردار بوده و استفاده از تبدیل موجک باعث افزایش 5 درصدی دقت مدل شد.
لمات کلیدی: SVM,تبدیل موجک,SOM,تراز آب زیرزمینی,دشت اردبیل
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8603.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8603_e290471f7e1c8ef5a08e311758418add.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
پهنه بندی سطوح مناسب تغذیه ی مصنوعی آبخوان های دشت سبزاب و گتوند با استفاده از مدل فازی و تطبیق آن با مخروطه افکنه های منطقه
65
84
FA
نظام
اصغری پور دشت بزرگ
0000-0002-0006-6785
دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات گروه جغرافیای طبیعی، تهران، ایران
nasgharipour@gmail.com
محمدرضا
ثروتی
استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران
m-sarvati@sbu.ac.ir
پرویز
کردوانی
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
kardavani@yahoo.com
سیاوش
شایان
استادیار دانشگاه تربیت مدرس
shayan@modares.ac.ir
<strong>چکیده</strong>
مخروط افکنهها از عوارض متنوع ژئومورفولوژیکی است که به دلیل تخلخل زیاد از جنبهی تشکیل و تغذیه ی طبیعی سفرههای آب زیرزمینی اهمیت فراوانی دارند و گسترش تمدن ها و مناطق مسکونی را در حاشیهی خود با بهره برداری از این منابع آبی به وسیله ی حفر قنات و چاه به دنبال داشته است. از سوی دیگر برداشت بیرویه از این سفره های آب زیرزمینی، باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی شده است. تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب راهکاری است که با آن میتوان سطح ایستابی آب زیرزمینی را افزایش و روند افت سطح آن را کاهش داد. در این پژوهش با تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل فازی، مناسبترین عرصههای تغذیهی مصنوعی در دشت سبزاب و گتوند شناسایی و میزان انطباق آنها با مخروطهافکنه ها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا نقشه ی عوامل مؤثر در تغذیهی مصنوعی شامل- شیب، نفوذپذیری، هدایت الکتریکی، ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، تراکم زهکشی - در محیط GIS آمادهسازی و با استفاده از تابع عضویت خطی فازی شده و با استفاده از عملگرهای اشتراک، جمع، ضرب و گاما با همدیگر تلفیق و نقشه ی نهایی تهیه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد، اراضی منطقه در چهار طبقه تناسب بالا تا نامناسب از جهت تغذیه ی مصنوعی به روش پخش سیلاب هستند و مناطق با تناسب بالا غالباً در پاییندست سازند زمینشناسی کنگلومرای بختیاری بوده و سطح مخروطافکنه دارای انطباق متوسط 83 درصدی در عملگرهای مختلف فازی با طبقات تناسب بالا جهت تغذیه ی مصنوعی میباشد که نشاندهندهی اهمیت این لندفرم ژئومورفولوژی از جهت تغذیه ی مصنوعی سفرهی آب زیرزمینی میباشد.
کلمات کلیدی: مخروط افکنه,تغذیه ی مصنوعی,دشت گتوند و سبزاب,مدل فازی
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8604.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8604_45d5fe4c962648b336a0902b61104c4b.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
پهنه بندی خطر سیلاب با استفاده از تلفیق روش های SCS-CN و WLC (مطالعه ی موردی: حوضه ی خیاو چای مشکین شهر)
85
102
FA
عقیل
مددی
هیات علمی- دانشگاه محقق اردبیلی
aghil48madadi@yahoo.com
الناز
پیروزی
دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی،دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
piroozielnaz@gmail.com
لیلا
آقایاری
دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
aghayary.leila@yahoo.com
<strong>چکیده</strong>
سیلاب یکی از مهمترین مخاطرات ژئومورفولوژیکی حوضههای آبخیز میباشد. حوضه ی خیاو چای مشکین شهر به لحاظ شرایط اقلیمی و توپوگرافی، بسیار مستعد جهت شکل گیری سیلاب میباشد. بنابراین هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی حوضه ی خیاو چای از لحاظ پتانسیل وقوع سیلاب میباشد. در این مطالعه ابتدا، ده عامل شیب، ارتفاع، بارش، CN، ارتفاع رواناب، فاصله از رودخانه، خاک، لیتولوژی، پوشش گیاهی و کاربری. اراضی، به عنوان عوامل مؤثر برای ایجاد سیلاب در منطقه شناسایی شدند. ابتدا نقشه ی کاربری اراضی منطقه با استفاده از روش نظارت شده به دست آمد و سپس نقشه ی کاربری با جدول شاخص مقایسه و با اطلاعات گروه هیدرولوژیکی خاک تلفیق شد، سپس شمارهی منحنی CN تهیه شد و در مرحله ی بعد، با لحاظ میانگین بارش و CN، ارتفاع رواناب محدوده با روش SCS محاسبه شد. همچنین، با استفاده از شاخص NDVI، نسبت به تهیه ی نقشه ی پوشش گیاهی حوضه اقدام شد و سپس سایر لایه های اطلاعاتی در محیط GIS تهیه گردید. وزندهی لایه ها با استفاده از روش کرتیک انجام شد. تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از مدل WLC، انجام گردید. نتایج مطالعه نشان داد، عوامل ارتفاع، لیتولوژی، شیب و بارش به ترتیب با ضریب وزنی 173/0، 163/0، 139/0 و 133/0، بیشترین تأثیر را بر ایجاد سیل در حوضه ی مطالعاتی دارند. همچنین، با توجه به نتایج به دست آمده به ترتیب 457/41 و 875/75 کیلومترمربع از مساحت محدوده، در طبقه ی بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارند.
کلمات کلیدی: مخاطرات ژئومورفولوژیکی,ترکیب خطی وزنی,شاخص پوشش گیاهی,GIS
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8605.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8605_9507c9b7159cbb627936cb4107128eec.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
بهینه سازی روش SINTACSبا استفاده از مدل فازی جهت ارزیابی آسیب پذیری آبخوان دشت بیلوردی
103
123
FA
عطاالله
ندیری
دانشیار گروه علوم زمین، دانشکده علومطبیعی،دانشگاه تبریز ، تبریز، ایران
nadiri.ata@gamil.com
اسفندیار
عباس نوینپور
استادیار گروه زمینشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
رعنا
فعالاقدم
دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
زهرا
صدقی
دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
sedghizahra93@gmail.com
<strong>چکیده</strong>
ارزیابی آسیب پذیری آبخوان به منظور تعیین مناطق دارای پتانسیل آلودگی برای مدیریت منابع آبزیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش، از روش SINTACS برای ارزیابی آسیبپذیری آبـخوان دشت بیلوردی اسـتفاده شده است. در روش SINTACS پارامترهای مؤثر در ارزیابی آسیبپذیری سفره ی آب زیرزمینی، شامل عمق سطح ایستابی، تغذیه ی خالص، جنس سفره، نوع خاک، شیب توپوگرافی، مواد تشکیلدهنده ی منطقه ی غیراشباع و هدایت هیدرولیکی استفاده میشود که به صورت 7 لایه در محیط ArcGIS تهیه شدند که پس از اختصاص وزن و رتبه بندی و تلفیق 7 لایه یاد شده، نقشه ی نهایی آسیبپذیری آبخوان تهیه و شاخص SINTACS برای کل منطقه بین 79-169برآورد شد. برای صحت سنجی روش از داده های غلظت نیترات در منطقه استفاده شد. برای بهبود نتایج روش SINTACS، از مدل فازی ممدانی استفاده و به این منظور دادههای ورودی (پارامترهای SINTACS) و خروجی (شاخص آسیبپذیری تصحیح شده) و مقادیر نیترات مربوطه به 2 دسته آموزش و آزمایش تقسیم شد و پس از آموزش مدل، با استفاده از مقادیر نیترات نتایج مدل در مرحله ی آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفت. مدلMFL با افزایش ضریب تعیین روش SINTACS از 61/0به 85/0 که حاصل حذف خطای نظر کارشناسی اعمال شده در روش کلاسیک می باشد، توانایی خود را در بهبود نتایج روش SINTACS اولیه نشان داد.
کلمات کلیدی: آسیبپذیری,آبخوان دشت بیلوردی,مدل فازی ممدانی (MFL),روش SINTACS
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8606.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8606_16cbc9c53d4598f44717d887c2b00d25.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
نفوذ عمقی رسوب و اثرات آن بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در پخش سیلاب کاشمر
125
144
FA
مریم
آذرخشی
دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
m.azarakhshi@torbath.ac.ir
مجید
ابوطالبی
دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران.
abutalebi.majid@gmail.com
علی اکبر
نظری سامانی
دانشیار آبخیزداری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
aknazari@ut.ac.ir
بهرام
محمدی گلرنگ
استادیار مرکز تحقیقات آبخیزداری، مشهد، ایران
b_golrang@yahoo.com
<strong>چکیده</strong>
علاوه بر کـمبود بارندگی، وقوع سیلاب های شدیـد از ویژگـی های اقلیمی مناطق خشک و نیمه خشک است. رسوبات موجود در سیلاب ها موجب تغییر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک میشوند. در این تحقیق آثار پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک سطحی و عمقی کانالهای پخش سیلاب کاشمر بررسی شد. از اعماق 50-0 و 100-50 سانتیمتری از سطح خاک پنج کانال ابتدایی پخش سیلاب و عرصه ی بالادست آن به عنوان شاهد نمونه برداری شد. درصد شن، ماسه و رس و مقدار EC، pH، بیکربنات، سولفات، کلر، پتاسیم و سدیم در آزمایشگاه تعیین شد. نفوذپذیری خاک با استوانههای دوتایی اندازهگیری شد. تجزیه و تحلیل آماری نمونه ها در قالب طرح بلوک تصادفی - سیستماتیک و مقایسه ی میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد میزان نفوذپذیری در بین کانالها در سطح احتمال 1% تفاوت معنیدار دارند. به طوری که کانالهای 1 و 2 با کمترین نفوذپذیری در یک گروه و کانال های 3، 4، 5 و عرصه ی شاهد با نفوذپذیری زیاد در گروه دیگری قرار گرفتند. درصد شن، سیلت و رس در عمق 50 سانتیمتری خاک تفاوت معنی داری در سطح 5% بین کانال های عرصه ی پخش و شاهد نداشتند. مقدار pH در عرصه ی پخش نسبت به عرصه ی شاهد افزایش معنی دار و مقدار EC، بیکربنات، کلر، سولفات و سدیم کاهش معنی دار در سطح 1% داشتند. مقدار پتاسیم خاک در عرصه ی پخش نسبت به شاهد تفاوت معنیداری در سطح 5% نداشت. به طور کلی پخش سیلاب، نفوذپذیری خاک کانال های پخش را بیشتر تحت تأثیر قرار داده است و بیشترین تغییرات فیزیکی و شیمیایی در خاک سطحی اتفاق افتاده است.
کلمات کلیدی: پخش سیلاب,نفوذپذیری,بافت خاک,آزمون دانکن و کاشمر
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8607.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8607_6359b4c0cd729dc2067306b81f3c93d6.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
کاربرد مدل شماره ی منحنی اصلاح شده (میشرا-سینگ سه پارامتری) برای برآورد سیلاب
145
163
FA
ساناز
دایی
دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشکده ی مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
sanazdaei826@yahoo.com
میثم
سالاری جزی
ـ استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
meysam.salarigazi@gmail.com
خلیل
قربانی
دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
ghorbani.khalil@yahoo.com
مهدی
مفتاح هلقی
دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
meftahhalaghi@gmail.com
کلمات کلیدی: دبی اوج,سیلاب, شمارهی منحنی SCS-CN,شمارهی منحنی اصلاح شده (میشرا-سینگ سه پارامتری),هیدروگراف
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8608.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8608_837faf444494859993263abeb872ab8f.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
شناسایی و رتبهبندی مناطق تحت خطر سیل در مخروط افکنههای شمال ایذه، استان خوزستان
163
183
FA
رضا
اسماعیلی
دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
r.esmaili@umz.ac.ir
مریم
قریشوندی
کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
re_esmaili@yahoo.com
عیسی
جوکار سرهنگی
دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
e.jokar@umz.ac.ir
چکیده
سیل یکی از مهمترین مخاطراتی است که در مخروط افکنهها ایجاد میشود و تحلیل آن با پیچیدگیهای زیادی همراه است. از طرفی دیگر تعداد زیادی از شهرها و روستاهای ایران بر روی مخروط افکنهها واقع شدهاند و بالقوه در خطر وقوع سیلاب قرار دارند. در این تحقیق خطر سیل در مخروط افکنههای شمال ایذه در استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا سیستم حوضه – مخروطافکنه در محدودهی مورد مطالعه مشخص شد و کار در سه گام اصلی به انجام رسید. گام اول، شناسایی قسمتهای فعال مخروط افکنهها با استفاده از شاخصهای ژئومورفولوژیکی، گام دوم، تحلیل مقدار و مدت بارندگی، تخمین رواناب، دبی اوج و زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب و گام سوم، رتبهبندی مناطق خطر با روش تصمیمگیری چند شاخصهی تاپسیس. تحلیل نهایی بر اساس چهار متغیر مساحت مخروط افکنهی فعال، مساحت روستاهای مستقر در مخروطهای فعال، دبی اوج سیل و مدت زمان رسیدن به دبی اوج سیلاب. تقریباً نود درصد مخروط افکنههای منطقه حالت تحمیلی داشته و رأس توپوگرافیک با نقطهی تقاطع یکسان داشته است. مخروط افکنههای 2 و 5 با ضریب نزدیکی 1 و 448/0 به ترتیب در رتبهها اول و دوم خطر سیلاب در منطقه قرار گرفتند. دو متغیر مساحت مخروط افکنه و مساحت روستاهای واقع بر آنها هفتادوهفت درصد وزن تأثیرگذاری را در رتبهبندی خطر سیلاب داشتهاند.
کلمات کلیدی: سیلاب,مخروط افکنه,تاپسیس,ایذه,خوزستان
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8609.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8609_ce7358778aecc578e3f0949ea279a8f0.pdf
دانشگاه تبریز
هیدروژئومورفولوژی
2383-3254
2676-4571
5
17
2019
03
16
مقایسه و تحلیل گسترش نمکزارهای شمال غربی دریاچه ی ارومیه با استفاده از داده های میدانی، تصاویر ماهواره ای و رخساره های ژئومورفیک منطقه
185
203
FA
شیرین
محمدخان
استادیارگروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
mohamadkh@ut.ac.ir
فاطمه
مرادی پور
دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، ایران
fatemehmoradipour@yahoo.com
انور
مرادی
دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، ایران
anvar.moradi@ut.ac.ir
<strong>چکیده</strong>
دریاچهی ارومیه در شمال غرب ایران طی دهه های اخیر با یک خشکی تدریجی مواجه شده است. این مسئله باعث افزایش سطح زمین های شوره زار و بهتبع آن مشکلات اجتماعی-محیط زیستی فراوانی شده است. پایش مناطق ساحلی و استخراج تغییرات این مناطق در فاصله های زمانی مختلف دارای اهمیت زیادی است؛ زیرا ماهیت خطوط ساحلی دینامیکی است و مدیریت چنین محیط های بوم شناختی حساسی، به کسب اطلاعات دقیق در فاصله های زمانی مختلف نیاز دارد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی گسترش نمکزارهای شمال غربی دریاچه ی ارومیه با استفاده از داده های میدانی، تصاویر ماهوارهای لندست (MSS, TM, ETM+, OLI) و رخساره های ژئومورفیک منطقه است. برای انجام این تحقیق، نمونه هایی از رسوب دریاچه به صورت سطحی (عمق 0 تا 15 سانتی متر) در ترانسکت های مختلف از یک محدوده ی مشخص در شمال غربی دریاچه برداشت شد. در مرحله ی بعد با استفاده از تصاویر ماهوارهای و پیمایش میدانی، میزان شوری، گسترش نمکزارها و رخسارههای ژئومورفیک استخراج گردید. در نهایت نتایج دادههای میدانی و آزمایشگاهی، تصاویر ماهوارهای و همچنین رخساره های ژئومورفیک مقایسه و اعتبارسنجی شد. نتایج نشان داد مساحت سطح آب دریاچه بسیار کاهش یافته و در مقابل نمکزارها در سطح وسیعی گسترش یافـته اند و مناطقی که دارای تراکم نـمک بالاتری میباشند با خطوط نمکزار به دست آمده از تصاویر ماهوارهای و رخسارههای ژئومورفیک مطابقت میکنند. بر اساس نقشهی رخسارهها، محدودهی مورد مطالعه دارای ۱۲ رخساره است که زمینهای شورهزار با مساحت 1724 هکتار، از نظر وسعت در بین رخسارههای محدوده، سومین رخساره میباشند؛ منطقه برداشت با مساحت 2641 هکتار و پهنه های ماسهای به مساحت ۱۴ هکتار، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین وسعت رخنمون رخساره در منطقه مورد بررسی میباشند.
کلمات کلیدی: شوری خاک,رخساره های ژئومورفیک,تصاویر ماهواره ای لندست,همبستگی,دریاچه ی ارومیه
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8610.html
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_8610_64810c93fc3bcb5006ed51d772d18443.pdf