ژئومورفولوژی
نعیمه رحیمی؛ سمیه خالقی؛ علیرضا صالحی پور میلانی
چکیده
در شرق شهرستان جاسک، در فاصله سال‌های 1387 تا 1398 چهار سیلاب شدید در رودخانه سدیج رخ‌داده است که بالاترین دبی را در بین سایر سیلاب‌های دوره موردمطالعه به خود اختصاص داده‌اند. هدف این تحقیق ارزیابی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه سدیج در اثر رخداد سیلاب‌ها در یک دوره 11 ساله و در چهار سیلاب شاخص در سال‌های 1387، 1392، 1395 و 1397 در قاعده دلتای ...
بیشتر
در شرق شهرستان جاسک، در فاصله سال‌های 1387 تا 1398 چهار سیلاب شدید در رودخانه سدیج رخ‌داده است که بالاترین دبی را در بین سایر سیلاب‌های دوره موردمطالعه به خود اختصاص داده‌اند. هدف این تحقیق ارزیابی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه سدیج در اثر رخداد سیلاب‌ها در یک دوره 11 ساله و در چهار سیلاب شاخص در سال‌های 1387، 1392، 1395 و 1397 در قاعده دلتای سدیج است. به‌منظور استخراج اثرات ژئومورفیک در رودخانه موردمطالعه از داده‌های ماهواره‌ای لندست و گوگل ارث استفاده شد. تغییرات مورفولوژیکی ناشی از سیلاب در رودخانه و کرانه آن با بهره‌گیری از نرم‌افزار GIS10.5 استخراج و از افزونه فلوویال کریدور جهت محاسبه تغییرات عرض رودخانه استفاده گردید. علاوه بر آن از مدل RNCI به‌منظور ارزیابی میزان فرسایش و رسوب‌گذاری کانال رودخانه سدیج استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که سیلاب سال 1397 نسبت به دیگر سیلاب‌ها ، تأثیرات زیادتری بر تغییرات ژئومورفولوژیکی عرض کانال و فرسایش شدید کرانه رودخانه داشته است. در حدفاصل سیلاب‌های سال 1387 تا 1397 متوسط عرض کانال حدود 38 متر کاهش‌یافته است و طول رودخانه در حدود 3510 متر افزایش‌یافته است که با افزایش ضریب خمیدگی رودخانه از 40/1 به 56/1 انطباق دارد. همچنین بر اساس نتایج RNCI سیلاب سال 1397 با دبی 73/1167 مترمکعب بر ثانیه و میزان 19/8، بیشترین میزان فرسایش را نسبت به دیگر سیلاب‌ها داشته است. همچنین در بین بازه‌های موردمطالعه در حدفاصل سیلاب‌های 1387 تا 1397 بازه B بیشترین تغییرات پارامترهای هندسی را داشته است.
هیدروژئومورفولوژی
محمد مهدی حسین زاده؛ علیرضا صالحی پور؛ فاطمه رضائیان زرندینی
چکیده
سیلاب به‌عنوان یک رخداد طبیعی و غیرمنتظره، در دهه‌های اخیر به فراوانی رخ‌داده است. در راستای کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی احتمال خطر و تهیه نقشه‌های مناطق احتمال خطر امری ضروری میباشد. در دهه های اخیر در حوضه آبخیز نکارود سیل های مخرب زیادی رخ داده است. به همین دلیل جهت مدیریت سیلاب، کاهش خسارات و استفاده درست ...
بیشتر
سیلاب به‌عنوان یک رخداد طبیعی و غیرمنتظره، در دهه‌های اخیر به فراوانی رخ‌داده است. در راستای کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی احتمال خطر و تهیه نقشه‌های مناطق احتمال خطر امری ضروری میباشد. در دهه های اخیر در حوضه آبخیز نکارود سیل های مخرب زیادی رخ داده است. به همین دلیل جهت مدیریت سیلاب، کاهش خسارات و استفاده درست از منابع آبی، پتانسیل سیل‌خیزی زیرحوضه‌های حوضه آبریز نکارود مورد مطالعه قرار گرفته است. رودخانه نکا به طول 176 کیلومتر یکی از رودخانه‌های مهم استان مازندران و حوضه‌ی آبخیز نکا از حوضه‌های آبخیز دریای خزر است. در این پژوهش به منظور تهیه نقشه حساسیت زیرحوضه‌ها نسبت به سیلاب خیزی حوضه از 11 لایه اطلاعاتی فاکتورهای تجمع جریان، فاصله از شبکه زهکشی، طبقات ارتفاعی، شیب و جهت شیب، تراکم شبکه زهکشی، نقشه بارش، نقشه کاربری اراضی، زمین شناسی، شاخص قدرت جریان، شاخص رطوبت توپوگرافی و شاخص انحنای توپوگرافی استفاده شده‌است. لایه‌ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، وزندهی و و در نهایت با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی در نرم‌افزار ArcGIS لایه های استاندارد شده به وزن مربوطه ضرب و سپس نتایج تمام متغیرها با همدیگر جمع و رویهم گذاری شدند و نقشه حساسیت نهایی به پنج طبقه تقسیم گردید. نتایج پژوهش نشان میدهند حساسیت سیلاب در زیرحوضه‌های رودخانه نکا متفاوت میباشد. از میان عوامل محیطی موثر در مبحث سیل‌خیزی عوامل ارتفاع و تراکم آبراهه تاثیرگذارترین عوامل در خطر رخداد سیلاب بوده‌اند.
هیدروژئومورفولوژی
ابوالفضل فرجی منفرد؛ شهرام روستایی؛ داود مختاری
چکیده
مخروط‌افکنه‌ها به واسطه ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی جزء محدوده با خطر سیلاب محسوب می‌شوند و فعالیت‌های انسانی در این محدوده‌ها عاملی بر تشدید ناپایداری جریانها است. در این پژوهش با روش کاربردی - تجربی به بررسی و جانمایی فعالیت‌های انسانی در فضای جغرافیایی پردیسان در محدوده سیلاب پرداختیم. جهت رسیدن به این هدف از مدل هیدرولیکی HEC-RAS-6 ...
بیشتر
مخروط‌افکنه‌ها به واسطه ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی جزء محدوده با خطر سیلاب محسوب می‌شوند و فعالیت‌های انسانی در این محدوده‌ها عاملی بر تشدید ناپایداری جریانها است. در این پژوهش با روش کاربردی - تجربی به بررسی و جانمایی فعالیت‌های انسانی در فضای جغرافیایی پردیسان در محدوده سیلاب پرداختیم. جهت رسیدن به این هدف از مدل هیدرولیکی HEC-RAS-6 بعنوان ابزار کار و از تصاویر میدانی و ماهواره‌ای، گزارش‌ها، نقشه‌های کاربری اراضی و توپوگرافی بعنوان مواد در این پژوهش استفاده شده است. با جانمایی پدیده‌ها و اجرای مدل با دوره بازگشت 100 ساله مشخص گردید؛ حوضه‌های 15p و 14p و 9p، 7p، 2p بیشترین حجم جریان را وارد منطقه می‌کنندکه نیاز به توجه بیشتری در مباحث توسعه شهری دارد. سیلاب در محدوده خطوط ریلی و ارتباطی، بخش شرقی کانال اصلی و همچنین زمین‌های کشاورزی دارای نرخ آسیب‌پذیری بالایی است. همچنین تعبیه خاکریزها بعنوان محدود اقداماتی است که اثر مثبتی در کنترل سیلاب در منطقه داشته است. در بحث تعبیه سازه‌هایی مثل پل‌ها، شرایط با جریان سیلاب100 ساله مطابقت دارد و در برخی سازه‌ها مثل کانال اصلی به سبب عدم مطابقت حجم سیلاب با ابعاد کانال، قابلیت عبور کل جریان را نداشته و از حاشیه شرقی خود طغیان می‌کند. علاوه بر این مسیر انتخابی کانال نیز بدرستی انتخاب نشده است. همچنین اکثر بندهای احداثی در بالادست پردیسان بخاطر شرایط زمین‌شناسی و حجم سیلاب، انباشته از مواد آواری و در واقع فاقد عملکرد مناسب است. در مجموع علیرغم تازه تأسیس بودن شهرک پردیسان، طراحی شهری و متعاقب آن مطالعه و اصلاح مسیر با ویژگی‌های جغرافیایی منطقه همخوانی نداشته و چشم‌انداز ناپایداری بر فضای جغرافیایی محدوده حاکم گردیده است. جهت توسعه آتی شهر پیشنهاد میشود اصلاح و نظارت مسیر سیلاب در بالادست جهت حفظ پایداری محیطی صورت گیرد.
هیدروژئومورفولوژی
امیر صفاری؛ سارا محمدی؛ علی احمدآبادی؛ سحر دارابی
چکیده
سیلاب یکی از مهمترین خطرات طبیعی است که اغلب با تأثیرات عظیم سالانه میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار میدهد. در سال‌های اخیر به دلیل وقوع سیلاب‌هـای مکـرر در حوضۀ آبخیز رودخانه چشمه‌کیله و متعاقـب آن ایجـاد خسـارات ناشـی از سیلاب، لزوم توجه به پهنه‌بندی خطر سیل‌خیزی حوضـۀ مـورد بررسی بیش از پیش نمایان میشود. در ...
بیشتر
سیلاب یکی از مهمترین خطرات طبیعی است که اغلب با تأثیرات عظیم سالانه میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار میدهد. در سال‌های اخیر به دلیل وقوع سیلاب‌هـای مکـرر در حوضۀ آبخیز رودخانه چشمه‌کیله و متعاقـب آن ایجـاد خسـارات ناشـی از سیلاب، لزوم توجه به پهنه‌بندی خطر سیل‌خیزی حوضـۀ مـورد بررسی بیش از پیش نمایان میشود. در بین روش‌های مختلف برای تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب، روش‌های آماری به علت سادگی در عمل و نیز دقت قابل قبول، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. هدف از این پژوهش مقایسه قابلیت اعتماد مدل‌های آنتروپی شانون، نسبت فراوانی و وزن شاهد در زمینه پهنه‌بندی سیل‌خیزی حوضه آبخیز چشمه‌کیله است. در این تحقیق از معیارهای شیب، طبقات ارتفاعی، جنس خاک، شاخص رطوبت توپوگرافی، فاصله از رودخانه، زمین‌شناسی، کاربری اراضی، تراکم آبراهه، NDVI و بارندگی استفاده شده است. احتمال رخداد سیلاب برای هر کلاس از هر پارامتر محاسبه شده است. وزن‌های محاسبه شده برای هر کلاس در نرم‌افزار GIS ARCدر لایه‌های مربوطه اعمال شده و نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب منطقه به دست آمد. نقشه‌های نهایی حاصل از اجرای این سه مدل در منطقه به 3 طبقه کم خطر، متوسط و پرخطر تقسیم شدند. و نهایتا قابلیت اعتماد هر یک از مدل‌ها با استفاده از منحنی مشخصه عملکرد سیستم (ROC) ارزیابی شدند. نتایج نشان داده است که تکنیک نسبت فراوانی (FR)، وزن شاهد (WOE) و آنتروپی شانون (SE) به ترتیب اولویت، دارای بیشترین دقت در پیش‌بینی وقوع سیلاب هستند.
هیدروژئولوژی
فریبا اسفندیاری؛ زینب پورگنجی؛ رئوف مصطفی‌زاده؛ مریم آقایی
چکیده
سیلاب از جمله مخاطرات طبیعی است که پیش‌بینی آن نیازمند ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به مقادیر بارش است. با توجه به تنوع مدل‌های بارش-رواناب، انتخاب مدل مناسب شبیه‌سازی رفتار هیدرولوژیکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مطالعه در حوضه ننه‌کران در استان اردبیل با هدف ارزیابی انواع روش‌های تبدیل بارش به رواناب سطحی، شامل هیدروگراف ...
بیشتر
سیلاب از جمله مخاطرات طبیعی است که پیش‌بینی آن نیازمند ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به مقادیر بارش است. با توجه به تنوع مدل‌های بارش-رواناب، انتخاب مدل مناسب شبیه‌سازی رفتار هیدرولوژیکی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این مطالعه در حوضه ننه‌کران در استان اردبیل با هدف ارزیابی انواع روش‌های تبدیل بارش به رواناب سطحی، شامل هیدروگراف واحد مثلثی، مثلثی شکسته، مثلثی متغیر و SCS با مدل هیدرولوژیکی Wildcat5 پرداخته شده است. مقادیر بارش در دوره بازگشت 25 ساله با استفاده از نرم‌افزار Cumfreq محاسبه شد. پس از استخراج نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، مساحت هر کاربری در حوضه با نرم‌افزارArcGIS محاسبه شده است. در همه روش‌های تبدیل بارش به رواناب مقادیر بارش، زمان تمرکز ثابت بوده تا بهتر میزان تغییرات در مولفه‌های هیدروگراف نمایان شود. نتایج نشان داد که روش SCS بیشترین دبی به مقدار 50/44 مترمکعب بر ثانیه، حداقل زمان تا اوج به مقدار 19/2 ساعت داشته و روش مثلثی متغیر هم از کم‌ترین میزان دبی اوج برخوردار بوده است. همچنین روش مثلثی ساده حداکثر زمان تا اوج به مقدار 51/4 ساعت را به خود اختصاص داده که حاکی از تفاوت بسیار زیاد هیدروگراف روش SCS با سه روش دیگر بود. در مجموع روش SCS برای تخمین مولفه‌های هیدروگراف توصیه میشود، چون از پارامترهای مورفومتریک مانند شیب حوضه و شماره منحنی که تابعی از ویژگی‌های خاک و پوشش گیاهی حوضه استفاده می‌کند. در انتخاب روش تبدیل بارش موثر به رواناب باید دقت بیشتری در تخمین شماره منحنی و زمان تمرکز مدنظر قرار گیرد.
هیدروژئومورفولوژی
احد حبیب زاده؛ مسعود گودرزی؛ مالک رفیعی
چکیده
بحران کمبود آب و شوری خاک مشکلات کلیدی هستند که توسعه‌ی پایدار کشاورزی در مناطق خشک را محدود می‌کند. ترویج و توسعه استفاده از سیلاب راهکاری مناسب در تأمین آب کشاورزی، مناطق خشک و نیمه‌خشک است. بررسی آمار و اطلاعات مربوط به شرایط اقلیمی شمال دریاچه‌ی ارومیه نشان میدهد اقلیم منطقه از نوع نیمه‌خشک سرد بوده، بارش‌های شدید، رگبارهای ...
بیشتر
بحران کمبود آب و شوری خاک مشکلات کلیدی هستند که توسعه‌ی پایدار کشاورزی در مناطق خشک را محدود می‌کند. ترویج و توسعه استفاده از سیلاب راهکاری مناسب در تأمین آب کشاورزی، مناطق خشک و نیمه‌خشک است. بررسی آمار و اطلاعات مربوط به شرایط اقلیمی شمال دریاچه‌ی ارومیه نشان میدهد اقلیم منطقه از نوع نیمه‌خشک سرد بوده، بارش‌های شدید، رگبارهای بهاره به همراه دوره‌های خشک چند ماهه در تابستان حکمفرما است. برآورد نیاز آبی منطقه در فصل کشت و برداشت، اهمیت آبیاری سیلابی و تناسب حجم سیلاب‌ها را نشان میدهد. از 6300 میلیون مترمکعب بارش منطقه، 5/4 میلیون‌مترمکعب جریان سیلابی بوده، که 5/2 میلیون‌مترمکعب آن مربوط به رودخانه‌های امستجان و انگشتجان است. هدف این پژوهش تحلیل کیفی سیلاب‌ها، کنترل و استفاده از سیلاب در تأمین آب کشاورزی در دشت‌های کشاورزی شمال دریاچه‌ی ارومیه است. جهت اجرای پروژه، نمونه‌بردارهای سیلاب، همراه اشل‌های اندازه‌گیری عمق نصب گردید؛ از سیلاب‌ها نمونه‌برداری شده، آزمایشات هیدروشیمیایی انجام شد، به منظور تحلیل داده‌های کیفی از دیاگرام‌های هیدروشیمیایی ویلکوکس، استیف و پایپر استفاده شد. نتایج نشان میدهد بیشترین مقدار هدایت الکتریکی مربوط به نمونه‌های رودخانه‌ی انگشتجان، با 487 و470 میکروموهوس برسانتی‌متر است. تیپ اغلب نمونه‌های سیلابی بی‌کربنات و رخساره سدیک-کلسیک است. همچنین سیلاب‌ها از سختی موقت و یا کربناته برخوردار بوده، به علت دارا بودن مقدار بالای آنیون کربناته در طبقه‌ی آب‌های سخت هستند. براساس طبقه‌بندی ویلکوکس کیفیت آب کشاورزی همه‌ی نمونه‌ها در محدودهی C2S1 قراردارند. آبیاری با این آب برای کلیهی خاک‌ها بدون اشکال بوده، خطری ایجاد نمی‌کند. بنابراین از نظر کشاورزی در محدودهی آب‌های خوب هستند.
محمدحسین رضائی مقدم؛ داود مختاری؛ مجید شفیعی مهر
چکیده
سیلاب یکی از رایج‌ترین مخاطرات طبیعی است که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سراسر جهان می‌گردد. پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی یکی از روش‌هایی است که جهت کاهش خطرات ناشی از سیل می‌توان اتخاذ نمود. در این منطقه مطالعه ی جامعی در این زمینه صورت نگرفته است و هرسال وقوع سیلاب خسارات زیادی به بار می‌آورد بنابراین هدف از این ...
بیشتر
سیلاب یکی از رایج‌ترین مخاطرات طبیعی است که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سراسر جهان می‌گردد. پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی یکی از روش‌هایی است که جهت کاهش خطرات ناشی از سیل می‌توان اتخاذ نمود. در این منطقه مطالعه ی جامعی در این زمینه صورت نگرفته است و هرسال وقوع سیلاب خسارات زیادی به بار می‌آورد بنابراین هدف از این پژوهش، تعیین پهنههای خطر سیلاب در حوضه‌ی آبریز شهرچای میانه (بستان آباد - میانه) واقع در شمال غرب ایران میباشد. جهت اجرای این مدل از لایه‌های مختلفی همچون شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، لیتولوژی، بارندگی و خاک استفاده گردید. استانداردسازی با استفاده از روش فازی در محیط نرم‌افزار Arc Map صورت گرفت. تحلیل و مدلسازی نهایی با استفاده از مدل ویکور انجام گردید. نتایج نشان داد که شیب، بارندگی و جهت شیب بیشترین تأثیر را در وقوع سیلاب، در این حوضه دارند. همچنین با توجه به نتایج بهدستآمده به ترتیب 02/6 و 45/10 درصد از محدوده ی موردمطالعه در طبقه بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارند.
مراد دارابی؛ حسین ملکی نژاد؛ علی طالبی؛ معصومه حیدری
چکیده
در ایران با وجود پنج دهه از اجرای طرحهای آبخیزداری و حفاظت خاک، همچنان روش ارزیابی کمی و کیفی مناسبی جهت بررسی این اقدامات ارائه نشده است. تغییر کاربری، چرای مفرط دام، فرسایش خاک، تغییر هندسه آبراهه‌ها ازجمله عوامل هستند که در اکوسیستم موجب به هم خوردن تعادل هیدرولوژیک آبخیز می‌شوند. عدم تعادل سیستمی در حوزه آبخیز شهری خرمبید سبب ...
بیشتر
در ایران با وجود پنج دهه از اجرای طرحهای آبخیزداری و حفاظت خاک، همچنان روش ارزیابی کمی و کیفی مناسبی جهت بررسی این اقدامات ارائه نشده است. تغییر کاربری، چرای مفرط دام، فرسایش خاک، تغییر هندسه آبراهه‌ها ازجمله عوامل هستند که در اکوسیستم موجب به هم خوردن تعادل هیدرولوژیک آبخیز می‌شوند. عدم تعادل سیستمی در حوزه آبخیز شهری خرمبید سبب تشدید سیلاب‌های شهری، افزایش فرسایش و رسوب‌گذاری خاک در پشت سدهای مخزنی و تخریب اراضی کشاورزی و جاده‌ها و روستاها و در ادامه کاهش توان تولید، منابع تولیدی شده است. این تحقیق با هدف ارزیابی عملکرد پروژه‌های (مدیریتی، بیولوژیک و سازه‌ای) بر رواناب خروجی و منابع آب در آبخیز خرمبید در استان فارس انجام شده است. در این تحقیق ابتدا به‌منظور تعیین طول مسیر حرکت جدید آب ارتفاع چکدم‌ها، طول مخزن و شیب آبراهه‌ها در زیر حوضه‌هایی که پروژه‌های سازه‌ای انجام شده است اندازه‌گیری شد. سپس زمان تمرکز جدید با استفاده از روش برانسی-ویلیامز محاسبه شد. در گام بعدی اطلاعات لایه پوششی خاک از قبیل درصد تاج پوشش گیاهی، گروه‌های هیدرولوژیک و وضعیت پوشش گیاهی برای تعیین شماره منحنی و حداکثر توان نگهداری و نفوذ در خاک به دست آمد. با استفاده از روش SCS و تحلیل منطقه‌ای حجم رواناب برای زیر‌حوزه‌های مختلف بعد از اجرای عملیات آبخیزداری استخراج گردید. نتایج نشان داد که پروژه‌های آبخیزداری منجر به افزایش متغیرهایی ازجمله زمان تمرکز و طول آبراهه اصلی و کاهش 41 و 72 درصدی در حجم سیلاب سالانه به ترتیب در زیر حوضه‌های A و C شده است.
سیدمیثم داوودی؛ رضا قضاوی
چکیده
گسترش حوضه های آبریز شهری از طرفی باعث افزایش نیاز آبی این مناطق و از سوی دیگر با افزایش سطوح نفوذناپذیر باعث پارهای مشکلات از قبیل افزایش حجم و دبی پیک سیلاب، افزایش آلودگی ها، کاهش تغذیه ی سفرههای آب زیرزمینی، ایجاد جزایر گرمایی، افزایش دما و... شده است. این پژوهش با هدف تعیین استراتژیهای مدیریتی مناسب جهت بهره ...
بیشتر
گسترش حوضه های آبریز شهری از طرفی باعث افزایش نیاز آبی این مناطق و از سوی دیگر با افزایش سطوح نفوذناپذیر باعث پارهای مشکلات از قبیل افزایش حجم و دبی پیک سیلاب، افزایش آلودگی ها، کاهش تغذیه ی سفرههای آب زیرزمینی، ایجاد جزایر گرمایی، افزایش دما و... شده است. این پژوهش با هدف تعیین استراتژیهای مدیریتی مناسب جهت بهره برداری بهینه از منابع آب در سطح شهر نطنز با رویکرد SWOT انجام شده است. جهت انجام این تحقیق، مهمترین نقاط ضعف و قوت و همچنین فرصت ها و تهدیدات حوضه ی آبریز شهری نطنز در حوضه ی منابع آب شناسایی و بر اساس آن بهترین استراتژی های مدیریتی قابل اجراء تبیین گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، در حال اجراء بودن سیستم تصفیه ی فاضلاب شهری، برنامه ی شهرداری برای اجرای طرح های جمع آوری رواناب ها و وجود برنامه ی ششم توسعه ی کشور در سطح شهرستان از جمله نقاط قوت و ناکارآمدی سیستم دفع فاضلاب و سیستم زهکشی شهری، عدم توجه به طرحهای توسعه ی شهری و عمرانی با موضوع جمع آوری رواناب های سطحی از نقاط ضعف منطقه است. وجود فعالیت های آبخیزداری در بالادست رودخانه های ورودی به حوضه ی شهری و استفاده مجدد و بر جا از رواناب به منظور افزایش منافع عمومی و کشاورزی، از مهمترین فرصت های منطقه است و وجود سطوح نفوذناپذیر، حفر چاه های متعدد به منظور تأمین آب کارخانجات و عدم وجود تصفیه خانه های فاضلاب شهری از تهدیدهای منطقه است. با توجه به یافتههای این پژوهش، نوع استراتژی ساختاری حوضه ی آبریز شهری نطنز، استراتژی تهاجمی است.
ساناز دایی؛ میثم سالاری جزی؛ خلیل قربانی؛ مهدی مفتاح هلقی
دوره 5، شماره 17 ، اسفند 1397، ، صفحه 145-163
اسدالله حجازی؛ صغری اندریانی؛ فرهاد الماس پور؛ ابوالفضل مختاری اصل
دوره 2، شماره 3 ، شهریور 1394، ، صفحه 61-80
چکیده
چکیده سیل به عنوان مخرب‌ترین پدیده طبیعی در ایران، همه ساله تلفات جانی و خسارات مالی بسیاری در نقاط مختلف کشور به بار می‌آورد. هدف از تحقیق حاضر تعیین مناطق حساس به وقوع سیلاب در حوضه آبریز لیقوان چای میباشد. برای این منظور با توجه به عوامل مؤثر در وقوع سیل، لایه‌های اطلاعاتی منطقه اعم از شیب، فاصله از آبراهه، گروه هیدرولوژیکی ...
بیشتر
چکیده سیل به عنوان مخرب‌ترین پدیده طبیعی در ایران، همه ساله تلفات جانی و خسارات مالی بسیاری در نقاط مختلف کشور به بار می‌آورد. هدف از تحقیق حاضر تعیین مناطق حساس به وقوع سیلاب در حوضه آبریز لیقوان چای میباشد. برای این منظور با توجه به عوامل مؤثر در وقوع سیل، لایه‌های اطلاعاتی منطقه اعم از شیب، فاصله از آبراهه، گروه هیدرولوژیکی خاک، شماره منحنی، ارتفاع رواناب، لیتولوژی، کاربری و پوشش اراضی، تراکم آبراهه، ضریب گراویلیوس در هر یک از 23 زیرحوضه موجود با توجه به بررسی نقشه‌ها، گزارش‌ها، تصاویر ماهواره‌ای و بررسی‌های میدانی تهیه گردید. تمامی لایه‌های اطلاعاتی با توجه به میزان تأثیرگذاری معیارهای مذکور و زیرمعیارهای آن‌ها با نظر کارشناسی وزندهی گردید. جهت وزندهی به معیارها از روش سلسله مراتبی و برای وزندهی به زیرمعیارها، فازی سازی صورت گرفت. سپس با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره و روش ترکیب خطی وزندار (WLC) پهنه بندی خطر وقوع سیل در پنج کلاس استخراج گردید. نتایج حاصله نشان میدهد که 28 درصد از مساحت کل حوضهدر کلاس خطر زیاد و خیلی زیاد واقع شده است و از لحاظ مکانی این پهنه‌ها تقریباً در ورودی محدوده شهر تبریز قرار دارند. با توجه به این که هر سال به دلیل وقوع سیل در مناطق ورودی شهر تبریز آسیب‌ها و خسارت‌های جانی و مالی زیادی وارد میشود لازم است اقدامات اساسی در بالادست حوضه به ویژه در مناطق با پهنه سیل‌خیزی بالا صورت گیرد. این اقدامات را می‌توان در راستای اجرای برنامه‌های مدیریت جامع حوضه آبریز، مدیریت ریسک سیل و آبخیزداری برنامه‌ریزی نمود به گونه‌ای که در دراز مدت علاوه بر بهبود وضعیت پوشش گیاهی در سطح حوضه، منجر به کاهش آسیب‌های جانی و مالی وارده گردد.
موسی عابدینی؛ محمد حسین فتحی
دوره 2، شماره 3 ، شهریور 1394، ، صفحه 99-120
چکیده
چکیده سیلاب یکی از رایج‌ترین مخاطرات طبیعی جهان قلمداد میشود که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سراسر جهان می‌گردد. از این رو توسعه مدل های پهنه‌بندی و پیش‌بینی وقوع سیلاب جهت اتخاذ تصمیمات بهینه پیش از وقوع سیلاب و پس از آن و نیز مدیریت آن بسیار مهم و ضروری میباشد. هدف از این پژوهش، تعیین پهنههای خطر وقوع ...
بیشتر
چکیده سیلاب یکی از رایج‌ترین مخاطرات طبیعی جهان قلمداد میشود که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سراسر جهان می‌گردد. از این رو توسعه مدل های پهنه‌بندی و پیش‌بینی وقوع سیلاب جهت اتخاذ تصمیمات بهینه پیش از وقوع سیلاب و پس از آن و نیز مدیریت آن بسیار مهم و ضروری میباشد. هدف از این پژوهش، تعیین پهنههای خطر وقوع سیلاب، در حوضه رودخانه خیاو چای با استفاده از مدل تحلیل شبکه میباشد. جهت اجرای این مدل در منطقه از داده های مختلفی همچون بارش، کاربری زمین، خصوصیات مورفولوژیک دامنه ها مثل تحدب و تعقر، همگرایی و واگرایی دامنه ها ، شیب دامنه ها، شاخص پوشش گیاهی (NDVI)، فاصله از رودخانه های اصلی و تراکم شبکه زهکشی استفاده‌شده است. نتایج به دست آمده از مدل تحلیل شبکه ای بیانگر این واقعیت میباشد بیش از 15 درصد از حوضه تحت تأثیر خطر وقوع سیلاب با پتانسیل بسیار بالا قرار دارد که به‌طور عمده در پایین‌دست حوضه واقع‌شده است، این سطوح اغلب شیب کمتر از 35 درصد، با درصد پوشش گیاهی کم، سطوح همگرا با پروفیل مقعر، نواحی پست و حاشیه رودخانه ها را تشکیل میدهند. تحلیـل وزن‌های نهایی منتج از مدل ANP، نشان میدهد که در رابطه با خطر وقوع سیلاب، عامل شیب با مقدار (99/0) و عامل سنگ‌شناسی با مقدار 822/0 با توجه به کنترل زیادی که بر میزان و چگونگی نفوذ و تخلیه رواناب از سطح حوضه دارنـد، از بیشـترین میـزان اهمیت و تأثیر برخوردار هستند و شاخص SPI با 226/0 و شاخص STI با 065/0 نسبت بـه عوامـل دیگـر دارای اهمیت کمتری هستند.
