امیرحسین حلبیان؛ شمس اله عسگری
دوره 4، شماره 12 ، آذر 1396، ، صفحه 153-177
چکیده
چکیده سیل یکی از انواع بلایای طبیعی میباشد که همه ساله خسارات زیانباری را در سراسر جهان و از جمله ایران به وجود میآورد. بنابراین، شناسایی این پدیده و پارامترهای موثر در وقوع سیلخیزی در حوضههای آبریز ضرورتی اجتنابناپذیر است. پژوهش حاضر در صدد ارائه روشی برای پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی در حوضهی آبریز میشخاص در ...
بیشتر
چکیده سیل یکی از انواع بلایای طبیعی میباشد که همه ساله خسارات زیانباری را در سراسر جهان و از جمله ایران به وجود میآورد. بنابراین، شناسایی این پدیده و پارامترهای موثر در وقوع سیلخیزی در حوضههای آبریز ضرورتی اجتنابناپذیر است. پژوهش حاضر در صدد ارائه روشی برای پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی در حوضهی آبریز میشخاص در ایلام میباشد. در این تحقیق حوضهی آبریز میشخاص در استان ایلام به 12 زیرحوضه تقسیم و برای هر زیرحوضه 28 پارامتر ژئومتری، اقلیمی، نفوذپذیری و فیزیوگرافی مانند؛ مساحت، محیط، طول و شیب آبراههی اصلی، طول و شیب حوضه، زمان تمرکز، ضریب شکل و متغیر بارش، تاج پوشش گیاهی ،CN و دبی با استفاده از نرمافزار ArcGIS محاسبه شد. برای تعیین شدت سیلخیزی زیرحوضهها از روش آماری تحلیل عاملی- خوشهای استفاده و دادههای 28 متغیر زیرحوضهها توسط نرمافزار SPSS پردازش و در قالب 5 عامل اصلی (شکل، آبراهه، شیب، زهکشی و رواناب) خلاصه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که عامل شکل با مقدار ویژه 64/7 مهمترین عامل در سیلخیزی حوضهی مورد مطالعه است، عوامل آبراهه، شیب، زهکشی و رواناب بـه ترتیب با مـقدار ویژه 65/4، 56/2،75/1 و 61/1 در رتبههای بعدی قرار دارند. در ادامه، حوضهی مورد مطالعه بر اساس امتیاز عاملی به 3 طبقهی سیلخیزی زیاد، متوسط و کم تقسیم و نقشهی پهنهبندی شدت سیلخیزی زیرحوضهها ترسیم شد. زیرحوضههای (9،8،5،3) در عامل شکل، زیرحوضههای (1،6،11) در عامل شیب، زیرحوضههای (2، 7) در عامل زهکشی و در عامل رواناب نیز زیرحوضههای (4،10،12) دارای شدت سیلخیزی زیادی هستند. زیرحوضهها از نظر مشابهت پتانسیل سیلخیزی، فرسایش، پوشش گیاهی و تأثیرات عملکرد انسانی نیز به 3 گروه با شدت سیلخیزی زیاد، متوسط و کم تفکیک شدهاند.