ابراهیم عسگری؛ اباذر اسمعلی؛ رئوف مصطفیزاده؛ غلامرضا احمدزاده
چکیده
فرسایش عامل اصلی هدررفت منابع آب و خاک و بروز خسارتهای محیط زیستی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسهی سازندهای زمینشناسی از نظر میزان رواناب، غلظت رسوب و آستانهی شروع رواناب در آبخیز قرهشیران استان اردبیل با استفاده از دستگاه شبیهساز باران صورت گرفت. پس از برداشت تعداد 45 نمونه، نتایج آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد ...
بیشتر
فرسایش عامل اصلی هدررفت منابع آب و خاک و بروز خسارتهای محیط زیستی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسهی سازندهای زمینشناسی از نظر میزان رواناب، غلظت رسوب و آستانهی شروع رواناب در آبخیز قرهشیران استان اردبیل با استفاده از دستگاه شبیهساز باران صورت گرفت. پس از برداشت تعداد 45 نمونه، نتایج آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد که تفاوت معنیداری بین سازندهای مختلف از نظر میزان رواناب، غلظت رسوب وجود ندارد اما از نظر آستانهی شروع رواناب دارای تفاوت معنیداری (p Value<0.05) هستند. با مقایسهی مقادیر متوسط آستانهی شروع رواناب با استفاده از آزمون دانکن مشخص شد که بیشترین و کمترین آستانهی شروع رواناب بهترتیب با مقادیر 22/8 و 38/2 دقیقه مربوط به سازند Qt2 (پادگانههای آبرفتی جوان) و Qb (گدازههای بازالتی) است. نتایج نشان داد که رابطهی بین متغیرهای رواناب و رسوب در سازندهای مختلف از نوع عکس و کاهشی و رابطهی بین آستانهی شروع رواناب با مقدار رواناب معکوس با ضریب همبستگی 318/0- است و رابطهی بین آستانهی شروع رواناب با غلظت رسوب از نوع مستقیم و افزایشی (r=0.327) در سطح اطمینان 5 درصد است. در مجموع میتوان گفت که در بیشتر مناطق، سطح سازندهای قدیمیتر با تحول بیشتر در طول زمان، توسط رسوبات و سازندهای کواترنری پوشیده شده است. همین عامل باعث شده است تا بیشتر سازندها رفتاری مشابه از خود نشان دهند در حالیکه تفاوت ترکیب و کانیشناسی سازندهای مختلف به اندازهای است که سبب تفاوت در زمان شروع رواناب شده است.
وحید نورانی؛ صالح محسنزاده
دوره 4، شماره 11 ، شهریور 1396، ، صفحه 83-103
چکیده
در این مقاله جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب در زیرحوضههای حوضهی آجیچای با توجه به نبود آمار کافی بار رسوب -که یـکی از مسائل اساسی حوضههای کشور میباشد- از مدل تجربی پسیاک اصلاح شده استفاده شده است. از آنجائی که میزان رسوب حاصل از این مدل متوسط سالانه میباشد، لذا در مرحلهی اول جهت محاسبه رسوب برای هر سال چگونگی تغییرات ...
بیشتر
در این مقاله جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب در زیرحوضههای حوضهی آجیچای با توجه به نبود آمار کافی بار رسوب -که یـکی از مسائل اساسی حوضههای کشور میباشد- از مدل تجربی پسیاک اصلاح شده استفاده شده است. از آنجائی که میزان رسوب حاصل از این مدل متوسط سالانه میباشد، لذا در مرحلهی اول جهت محاسبه رسوب برای هر سال چگونگی تغییرات فاکتورهای نهگانه مدل فوق نسبت به زمان مورد بررسی قرار داده شده است. فاکتورهای که ماهانه (مثل بارش و رواناب) و یا سالانه (مثل پوشش گیاهی و کاربری اراضی) دستخوش تغییر هستند، نقش مستقیمی در محاسبه رسوب برای هر سال دارند. در مرحلهی دوم برای ریزمقیاس کردن رسوب سالانهی حاصل از مدلسازی مرحلهی اول و با توجه به اینکه نمیتوان رسوب سالانه را به نسبت مساوی برای تمام ماههای سال توزیع کرد، با استفاده از روش آبشاری میزان رسوب سالانه به ماهانه ریزمقیاس گردید. نتایج حاصل نشان میدهد بین بار رسوب برآورد شده با مدل پسیاک اصلاح شده و ریزمقیاس شده با مدل آبشاری، با نتایج مشاهداتی و ثبت شده همبستگی بالایی وجود دارد. از طرفی همانطوری که انتظار میرفت از بین عوامل نه گانه مدل، دو عامل فرسایش رودخانهای و فرسایش سطحی به ترتیب 6/13 و 4/13 بیشترین امتیاز را دارند همچنین کاربری اراضی و پوشش گیاهی با امتیازهای 4/13 و 5/11 نقش خود را در تولید و یا مهار رسوب به خوبی نشان می دهند. میزان رسوبدهی سالانه در کل حوضه 92/1 تن در هکتار میباشد که زیرحوضه 22 با توجه به شیب تند و پوشش گیاهی کاملا ضعیف با 88/3 تن در هکتار در سال بیشترین و زیرحوضه 1-14 با 0/1 تن در هکتار در سال کمترین مقدار تولید رسوب را در حوضه به خود اختصاص دادند.