محمدحسین رضائی مقدم؛ اسدالله حجازی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ توحید رحیم پور
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل نقش شاخصهای هیدروژئومورفیک در حساسیت سیلخیزی این حوضه میباشد. جهت نیل به این هدف ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی 5/12 متر به 15 زیر حوضه تقسیم شده است. در مرحله بعد با استفاده از قوانین ژئومورفولوژیکی هورتن، شوم و استرالر خصوصیات ژئومورفولوژیکی هر یک از ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل نقش شاخصهای هیدروژئومورفیک در حساسیت سیلخیزی این حوضه میباشد. جهت نیل به این هدف ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی 5/12 متر به 15 زیر حوضه تقسیم شده است. در مرحله بعد با استفاده از قوانین ژئومورفولوژیکی هورتن، شوم و استرالر خصوصیات ژئومورفولوژیکی هر یک از زیر حوضهها از سه جنبه خصوصیات شبکه زهکشی (شامل رتبه آبراهه، تعداد آبراهه، طول آبراهه، تناوب آبراهه، نسبت انشعاب، طول جریان در روی زمین، تراکم زهکشی، بافت زهکشی، نسبت بافت، شماره نفوذ، ثابت نگه داشت کانال و ضریب رو)، خصوصیات شکلی (شامل مساحت، ضریب فشردگی، نسبت مدور بودن، نسبت کشیدگی، ضریب شکل و شاخص شکل) و خصوصیات برجستگی (شامل برجستگی، نسبت برجستگی، عدد سختی یا زبری و نسبت شیب) در محیط نرمافزار ArcGIS تهیه شدند. جهت تعیین وزن پارامترها از مدل تحلیل تصمیمگیری چند معیاره SWARA استفاده شد. نتایج وزن دهی پارامترها نشان داد که پارامترهای هیدروژئومورفیکی بافت زهکشی، نسبت بافت و تراکم زهکشی با مقادیر 273/0، 273/0 و 156/0 بیشترین وزن و تأثیر را در سیلخیزی منطقه مورد مطالعه دارند. به منظور اولویتبندی 15 زیر حوضه الندچای از مدل تصمیمگیری WASPAS استفاده شد. نتایج نشان داد که زیر حوضههای 1، 3 و 2 به ترتیب با ضرایب 907778/0، 858988/0 و 818645/0 از حساسیت سیلخیزی بیشتری برخوردار هستند. در مقابل زیر حوضههای 6 و 13 با ضرایب 250252/0 و 374716/0 کمترین مقادیر را داشتهاند که نشاندهنده حساسیت بسیار پایین این زیر حوضهها به سیلخیزی است.
عزت الله قنواتی؛ امیر صفاری؛ امیر کرم؛ اسماعیل نجفی؛ غلامحسین جهاندار
دوره 3، شماره 6 ، خرداد 1395، ، صفحه 33-54
چکیده
بررسی و شناخت عوامل و ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک و چگونگی تأثیر آنها در مدیریت حوضههای آبریز در جهت کاهش خسارت ناشی از رخداد سیل، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تحقیق حاضر، با هدف بررسی ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک حوضههای آبریز کلانشهر تهران با تأکید بر سیلخیزی از طریق برآورد و بررسی خصوصیات فیزیوگرافیک حوضههای ...
بیشتر
بررسی و شناخت عوامل و ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک و چگونگی تأثیر آنها در مدیریت حوضههای آبریز در جهت کاهش خسارت ناشی از رخداد سیل، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تحقیق حاضر، با هدف بررسی ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک حوضههای آبریز کلانشهر تهران با تأکید بر سیلخیزی از طریق برآورد و بررسی خصوصیات فیزیوگرافیک حوضههای آبخیز مسلط بر کلانشهر تهران انجام گرفته است. در این مقاله، برای بررسی سیلخیزی حوضه، نقشههای ژئومورفولوژی منطقهی تهران تحلیل و نقشهی واحدهای پاسخ هیدرولوژیک، ترسیم و نمودارهای دبیهای حدبیشتر لحظهای در ایستگاههای هیدومتری هفتحوض (درکه)، سولقان (کن)، پل تجریش (دربند) و قلاک (دارآباد) ترسیم شده است. این تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانهای، نقشههای توپوگرافی1:50000 و زمینشناسی 1:100000، DEM 30 متری منطقهی D مورد مطالعه، عکسهایهوایی سال1334 و تصاویر ماهوارهایGoogle Earth و با به کارگیری نرمافزارهایArc GIS ،FreeHand , WMS و Excel انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد، به علت تأثیرات خصوصیات فیزیوگرافیک حوضههای آبریز مسلط بر کلانشهر تهران، از جمله، شکل حوضهها، مساحت و طول کم آبراهههای اصلی، وجود اختلاف ارتفاع و شیب زیاد شمالی- جنوبی، فاصلهی کم بین حوضه دریافت و بخش خروجی حوضهها و کوتاهی زمان تمرکز و مداخلات انسانی، روانابهای حاصل از بارندگی در مدت زمان اندک وارد پیکرهی شهری میگردد. نقشهی HRUS حوضههای مورد مطالعه، نیز نشاندهندهی تنوع زیاد واحدهای پاسخ هیدرولوژیک بیشتر حوضهها، بهویژه حوضهی کن است. همچنین، بررسی نمودارهای دادههای دبی حدبیشتر لحظهای، نشان داد که در ایستگاههای هفتحوض و قلاک نوسان زیاد بوده و با توجه به پیشینهی سیلخیزی در محدودهی مورد مطالعه، به دلیل وضعیت و ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیک حوضههای آبریز در بالادست، کلانشهر تهران به شدت متأثر از رخداد سیلاب است و این مخاطره پدیدهی همیشگی آن خواهد بود.
محمد رضایی مقدم؛ صغری اندریانی؛ فرهاد الماس پور؛ خلیل ولی زاده کامران؛ ابوالفضل مختاری اصل
دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1393، ، صفحه 41-57
چکیده
چکیده تغییرات کاربری و پوشش اراضی تأثیر مستقیمی بر تغییر رژیم هیدرولوژیکی حوضه دارد. به عبارتی میتواند با افزایش سطوح زمینهای بایر و کاربریهای مشابه آن باعث سیلخیزی حوضه شده، با افزایش سطوح کاربری باغ و کاربریهای مشابه آن باعث مصرف و نفوذ بیشتر آب شود و بر کاهش دبی، نقش موثری داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر تغییرات ...
بیشتر
چکیده تغییرات کاربری و پوشش اراضی تأثیر مستقیمی بر تغییر رژیم هیدرولوژیکی حوضه دارد. به عبارتی میتواند با افزایش سطوح زمینهای بایر و کاربریهای مشابه آن باعث سیلخیزی حوضه شده، با افزایش سطوح کاربری باغ و کاربریهای مشابه آن باعث مصرف و نفوذ بیشتر آب شود و بر کاهش دبی، نقش موثری داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر تغییرات بهوجود آمده در کاربری و پوشش اراضی حوضه آبریز سد علویان در بازه زمانی 2013-1987، بر روی سیلخیزی حوضه و دبی رواناب است و بدین منظور ابتدا با استفاده از نقشه گروه هیدرولوژیکی خاک که نشان از حساس بودن منطقه دارد و نقشه کاربری و پوشش اراضی مربوط به دورههای زمانی 1987، 2000 و 2013 شماره منحنی (CN) منطقه برای هر دوره زمانی به دست آوردیم و سپس با استفاده از این نقشهها، میزان نگهداشت خاک (S) را محاسبه کردیم و در نهایت میزان رواناب حاصل از شبیهسازی بارش 100 میلیمتری از طریق مدلSCS برآورد گردید که نتیجه حاکی از افزایش رواناب یا به عبارتی سیلخیز شدن حوضه بر اثر تغییر کاربری و پوشش اراضی است. با توجه به وجود رابطه بین بارش و دبی در بازههای زمانی تعیین شده، تغییر کاربری باغ به عنوان یکی از عوامل موثر در کاهش دبی مورد بررسی قرار گرفت و بعد از جداسازی جریان پایه و جریان حاصل از ذوب برف با استفاده از تصاویر ماهوارهای مودیس از دبی کل، بقیه دبی بهعنوان دبی حاصل از بارش در نظر گرفته شد. نتیجه حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که افزایش در مساحت کاربری باغ باعث کاهش رابطه بین بارش و دبی حاصل از آن در حوضه آبریز سد علویان شده است.