هیدروژئولوژی
موسی عابدینی؛ سجاد جوادی؛ رئوف مصطفیزاده؛ امیر حسام پاسبان
چکیده
فرسایش خاک یک فرایند ژئومورفیک غالب است که امنیت غذایی را در بخشهای وسیعی از کره زمین را تهدید میکند. ویژگیهای ژئومورفیک حوضه در هیدرولوژی، فرسایش خاک و تولید رسوب نقش مهمی دارد و میتواند شاخصی از وضعیت فرسایش و رسوبگذاری حوضه باشد. بنابراین هدف از این پژوهش ارتباط شاخصهای پوشش گیاهی و ژئومورفیک با مقادیر فرسایش و رسوب در ...
بیشتر
فرسایش خاک یک فرایند ژئومورفیک غالب است که امنیت غذایی را در بخشهای وسیعی از کره زمین را تهدید میکند. ویژگیهای ژئومورفیک حوضه در هیدرولوژی، فرسایش خاک و تولید رسوب نقش مهمی دارد و میتواند شاخصی از وضعیت فرسایش و رسوبگذاری حوضه باشد. بنابراین هدف از این پژوهش ارتباط شاخصهای پوشش گیاهی و ژئومورفیک با مقادیر فرسایش و رسوب در حوضه آبریز کوزهتوپراقی است که با بهرهگیری از قابلیتهای سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت استخراج خصوصیات ژئومورفیک حوضه انجام شد. بدین منظور مقادیر فرسایش و رسوب با استفاده از مدل پسیاک اصلاح شده (MPSIAC)، محاسبه شد. همچنین بهمنظور استخراج خصوصیات فیزیوگرافی و ژئومورفیک (شامل: رطوبت توپوگرافی TWI، قدرت جریان SPI، شیب SLOPE، انحناء دامنه، انحناء پروفیل و انحناء پلان) زیرحوضهها، از مدل رقومی ارتفاع با دقت مکانی 30 متر و نیز سایر لایههای مورد استفاده در مدل MPSIAC شامل نقشههای توپوگرافی 1:25000، زمینشناسی 1:100000 و نیز نقشههای موضوعی: خاکشناسی، پوشش گیاهی و تصاویر ماهوارهای، آمار ایستگاههای هواشناسی، بارانسنجی مناطق مجاور حوضه آبریز استفاده شد. نتایج نشان داد که که ارتباط میان مقادیر فرسایش و رسوب در زیرحوضههای مورد مطالعه معنیدار است. علاوه براین، مقدار فرسایس و رسوب با مقادیر شیب نیز دارای رابطهی معکوس و معنیدار هستند. همچنین میان شیب و نیز شاخص قدرت آبراهه رابطهی مثبت و معنیدار از نظر آماری وجود دارد. شاخصهای مرتبط با انحناء دارای تغییرات اندکی در منطقه مورد مطالعه هستند. اما بهدلیل توپوگرافی متنوع منطقه، مقادیر شیب دارای تغییرات قابل توجهی در میان زیرحوزهها است.
موسی عابدینی؛ فریبا کرمی؛ نادر سرمستی
دوره 2، شماره 5 ، اسفند 1394، ، صفحه 17-40
چکیده
کلانشهر تبریز در حریم گسل فعال تبریز قرار دارد و از بخش انتهایی حوضههای آبریز گمانابچای و ورکشچای در شمال شهر نیز عبور میکند. پژوهش حاضر، با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک، تکنیک سنجش از دور و GIS به بررسی فعالیتهای تکتونیکی این گسل در محدودهی کلانشهر تبریز میپردازد. بدین منظور شاخصهای ژئومورفیک شامل تراکم زهکشی، ...
بیشتر
کلانشهر تبریز در حریم گسل فعال تبریز قرار دارد و از بخش انتهایی حوضههای آبریز گمانابچای و ورکشچای در شمال شهر نیز عبور میکند. پژوهش حاضر، با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک، تکنیک سنجش از دور و GIS به بررسی فعالیتهای تکتونیکی این گسل در محدودهی کلانشهر تبریز میپردازد. بدین منظور شاخصهای ژئومورفیک شامل تراکم زهکشی، نسبت انشعاب، نسبت شکل حوضه، عدم تقارن حوضه، تقارن توپوگرافی معکوس، انتگرال هیپسومتری، سینوسی جبههی کوهستان، سینوسی رودخانه، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره، گرادیان طولی رود و شاخص ارزیابی نسبی تکتونیکی فعال به عنوان ابزارهای مدلی و مفهومی استفاده شد. تصویر ماهوارهای سنجندهی ASTER، نقشهی زمینشناسی، مدل رقومی ارتفاع و نرمافزارهای ENVI4.8 و ArcGIS10.2 دیگر ابزارهای فیزیکی این پژوهش است. طبق نتایج، مقادیر کمّی شاخصهای تراکم زهکشی 51/0 و 57/0، نسبت انشعاب 2 و 1/2، نسبت شکل حوضه 2/2 و 8/1، عدم تقارن حوضه 7/39 و 2/23، تقارن توپوگرافی معکوس 36/0 و 59/0، انتگرال هیپسومتری 28/0 و 39/0، سینوسی جبهه کوهستان 4/1 و 93/0، سینوسی رودخانه 1/1 و 3/1، پهنای کف دره به ارتفاع دره 08/1 و 2/1، گرادیان طولی رود 1202 و 318 به ترتیب برای حوضههای آبریز گمانابچای و ورکشچای به دست آمد. بر اساس شاخص ارزیابی نسبی تکتونیک فعال، حوضههای آبریز گمانابچای و ورکشچای به ترتیب با مقادیر عددی 9/1 و 7/1 دارای حرکات تکتونیکی زیاد هستند. نتایج شاخصهای مورد بررسی، حاکی از تأثیرپذیری مورفولوژی حوضههای آبریز گمانابچای و ورکشچای از حرکات تکتونیکی گسل تبریز است. با پردازش دادههای ماهوارهای شواهد تکتونیکی گسل تبریز همچون انحراف آبراهه آجیچای، پرتگاه گسل و پدیدهی عدسی شکل در محدودهی کلانشـهر تبریز نیز تفسیر شدند. نتایج بـه دست آمده با شواهد میدانی منطقه تأیید گردید. بنابراین، کلانشهر تبریز از نظر حرکات تکتونیکی در یک منطقهی مخاطرهآمیز واقع شده است.