نظام اصغری پور دشت بزرگ؛ محمدرضا ثروتی؛ پرویز کردوانی؛ سیاوش شایان
دوره 5، شماره 17 ، اسفند 1397، ، صفحه 65-84
چکیده
چکیده
مخروط افکنهها از عوارض متنوع ژئومورفولوژیکی است که به دلیل تخلخل زیاد از جنبهی تشکیل و تغذیه ی طبیعی سفرههای آب زیرزمینی اهمیت فراوانی دارند و گسترش تمدن ها و مناطق مسکونی را در حاشیهی خود با بهره برداری از این منابع آبی به وسیله ی حفر قنات و چاه به دنبال داشته است. از سوی دیگر برداشت بیرویه از این سفره ...
بیشتر
چکیده
مخروط افکنهها از عوارض متنوع ژئومورفولوژیکی است که به دلیل تخلخل زیاد از جنبهی تشکیل و تغذیه ی طبیعی سفرههای آب زیرزمینی اهمیت فراوانی دارند و گسترش تمدن ها و مناطق مسکونی را در حاشیهی خود با بهره برداری از این منابع آبی به وسیله ی حفر قنات و چاه به دنبال داشته است. از سوی دیگر برداشت بیرویه از این سفره های آب زیرزمینی، باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی شده است. تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب راهکاری است که با آن میتوان سطح ایستابی آب زیرزمینی را افزایش و روند افت سطح آن را کاهش داد. در این پژوهش با تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل فازی، مناسبترین عرصههای تغذیهی مصنوعی در دشت سبزاب و گتوند شناسایی و میزان انطباق آنها با مخروطهافکنه ها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا نقشه ی عوامل مؤثر در تغذیهی مصنوعی شامل- شیب، نفوذپذیری، هدایت الکتریکی، ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، تراکم زهکشی - در محیط GIS آمادهسازی و با استفاده از تابع عضویت خطی فازی شده و با استفاده از عملگرهای اشتراک، جمع، ضرب و گاما با همدیگر تلفیق و نقشه ی نهایی تهیه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد، اراضی منطقه در چهار طبقه تناسب بالا تا نامناسب از جهت تغذیه ی مصنوعی به روش پخش سیلاب هستند و مناطق با تناسب بالا غالباً در پاییندست سازند زمینشناسی کنگلومرای بختیاری بوده و سطح مخروطافکنه دارای انطباق متوسط 83 درصدی در عملگرهای مختلف فازی با طبقات تناسب بالا جهت تغذیه ی مصنوعی میباشد که نشاندهندهی اهمیت این لندفرم ژئومورفولوژی از جهت تغذیه ی مصنوعی سفرهی آب زیرزمینی میباشد.
امیر صفاری؛ حمید گنجائیان؛ زهرا حیدری؛ مژده فریدونی کردستانی
دوره 5، شماره 15 ، شهریور 1397، ، صفحه 95-114
چکیده
چکیده
در ایران آب بسیاری از شهرها خصوصاً مناطق غربی از طریق منابع کارست تأمین میشود. بر این اساس در تحقیق حاضر به ارزیابی توسعه فرایندها و آبخوانهای کارستیک در حوضه ی قره سو پرداخته شده است. این تحقیق مبتنی بر روشهای میدانی، ابزاری و کتابخانهای است که به منظور تعیین مناطق کارستیک توسعهیافته در حوضه ی قره سو ...
بیشتر
چکیده
در ایران آب بسیاری از شهرها خصوصاً مناطق غربی از طریق منابع کارست تأمین میشود. بر این اساس در تحقیق حاضر به ارزیابی توسعه فرایندها و آبخوانهای کارستیک در حوضه ی قره سو پرداخته شده است. این تحقیق مبتنی بر روشهای میدانی، ابزاری و کتابخانهای است که به منظور تعیین مناطق کارستیک توسعهیافته در حوضه ی قره سو از 8 عامل: سنگ شناسی، گسل، شیب توپوگرافی، جهتشیب، ارتفاع، رودخانه، بارش و اقلیم (دما و رطوبت) استفاده شده است. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش نرمافزاری (ARC GIS و IDRISI) اقدام به تهیهی لایههای اطلاعاتی شده است. پس از تهیهی لایه های اطلاعاتی، این لایه ها بر اساس نظر کارشناسان وزندهی و سپس با استفاده از مدل ANP استانداردسازی شدهاند، سپس با استفاده از دو مدل منطق فازی و میانگین گیری وزندار ترتیبی نقشههایی نهایی حاصل شده است. بر پایه نتایج حاصل از عوامل موثر در توسعه یافتگی کارست، حوضهی مورد مطالعه از نظر میزان توسعهیافتگی به 5 طبقهی زیاد، نسبتاً زیاد، متوسط، کم و خیلی کم تقسیم شده است. با تـوجه به اینکه در روش مـنطق فازی و میانگینگـیری وزندار تـرتیبی (OWA) اختلافهایی در تلفیق و ترکیب لایههای اطلاعاتی وجود دارد، نتایج نهایی دارای اختلافاتی از نظر وسعت طبقات هستند به طوری که در روش OWA به دلیل اینکه تعدیل بیشتری صورت میگیرد اختلاف طبقات کمتر از روش منطق فازی است اما روند کلی میزان توسعهیافتگی در هر دو روش تقریباً منطبق بر هم است و میزان توسعهیافتگی از شمال و شمال شرق به سمت جنوب و جنوب غرب کاهش میباید.
مجتبی یمانی؛ ابوالقاسم گورابی؛ شیرین محمدخان؛ حمید گنجائیان
دوره 4، شماره 12 ، آذر 1396، ، صفحه 1-23
چکیده
چکیده رشد جمعیت و به تبع آن رشد مراکز مسکونی، صنعتی و غیره سبب گسترش نامتوازن مناطق مسکونی و پیشروی به سمت مناطق نامساعد شده است. شهرستان قروه از جمله شهرستانهایی است که به دلیل رشد چشمگیر جمعیت در سالهای اخیر گسترش زیادی داشته است، که بسیاری از آنها بدون توجه به مسائل هیدروژئومورفولوژیکی صورت گرفته است. بنابراین هدف اصلی ...
بیشتر
چکیده رشد جمعیت و به تبع آن رشد مراکز مسکونی، صنعتی و غیره سبب گسترش نامتوازن مناطق مسکونی و پیشروی به سمت مناطق نامساعد شده است. شهرستان قروه از جمله شهرستانهایی است که به دلیل رشد چشمگیر جمعیت در سالهای اخیر گسترش زیادی داشته است، که بسیاری از آنها بدون توجه به مسائل هیدروژئومورفولوژیکی صورت گرفته است. بنابراین هدف اصلی این پزوهش شناسایی مناطق مستعد حوضهی رودخانهی شور جهت اهداف توسعهی شهری میباشد. این تحقیق مبتنی بر روشهای میدانی کتابخانهای و نرمافزاری میباشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی و پهنهبندی مناطق مساعد برای توسعهی شهری شهرستان قروه از 8 عامل، لیتولوژِی، گسل، شیب، جهتشیب، ارتفاع، فاصله از رودخانه، پوششگیاهی و کاربری اراضی استفاده شده است. روش کار بهگونهای است که پس از تهیهی لایههای اطلاعاتی، ضرایب و تعیین ارزش آنها با استفاده از مدل ANP برآورد شده است. سپس در محیط GIS نقشههای همپوشانی تهیه و یکسانسازی عوامل و تهیهی نقشهی فازی با استفاده از گامای فازی انجام شده است. در پایان منطقهی مورد مطالعه از نظر مساعد بودن به منظور اهداف توسعهی شهری به پنج منطقه تقسیم شده است. نتایج حاصل بیانگر آن است که مناطق مرکزی و حاشیهی نزدیک رودخانهی اصلی و محدودهی اطراف شهر قروه، به دلیل دسترسی به رودخانهی اصلی، تغییرپذیر بودن نوع کاربری اراضی موجود در منطقه، ارتفاع پایین و نداشتن شیب زیاد، دارای بالاترین امتیاز جهت اهداف توسعهی شهری هستند.
عزت اله قنواتی؛ فریدون بابائی اقدم؛ طاهر همتی؛ مسعود رحیمی
دوره 2، شماره 3 ، شهریور 1394، ، صفحه 121-135
چکیده
چکیده
حوضه خیاوچای در استان اردبیل و از زیرشاخههای رودخانه قرهسو میباشد. رودخانه اصلی این حوضه خیاوچای نام دارد که از ارتفاعات سبلان (هزار میخ، آیی قاری، دلی آلی، جنوار داغی) سرچشمه میگیرد و سرتاسر دره موئیل را طی نموده و به رودخانه قرهسو از زیر حوضههای روخانه ارس میریزد. با توجه به اینکه شهر مشکینشهر در پایین ...
بیشتر
چکیده
حوضه خیاوچای در استان اردبیل و از زیرشاخههای رودخانه قرهسو میباشد. رودخانه اصلی این حوضه خیاوچای نام دارد که از ارتفاعات سبلان (هزار میخ، آیی قاری، دلی آلی، جنوار داغی) سرچشمه میگیرد و سرتاسر دره موئیل را طی نموده و به رودخانه قرهسو از زیر حوضههای روخانه ارس میریزد. با توجه به اینکه شهر مشکینشهر در پایین دست این حوضه قرار گرفته است و در هر لحظه با خطر سیلاب این حوضه مواجه است، لزوم توجه به خطر سیلاب این حوضه بیش از پیش امری ضروری میباشد. در این پژوهش به پهنهبندی پتانسیل سیلگیری حوضه خیاوچای مشکینشهر با استفاده از مدل منطق فازی پرداخته شده است. برای این منظور از 8 پارامتر شامل : تراکم پوشش گیاهی – تراکم زهکشی- فاصله از آبراهه- لیتولوژی- کاربری اراضی- بارش- ارتفاع و شیب استفاده شده است. در این مدل ابتدا تمامی لایهها با فرمت رستر وارد نرمافزار Arc GIS گردید، سپس فازی سازی معیارها با توجه به توابع مورد نظر صورت گرفته و در مرحله بعد با استفاده از عملگرهای مختلف مدل فازی، اقدام به پهنهبندی سیلگیری حوضه مورد نظر گردید. نتیجه تحقق نشان داد که درهها، خطالقعرها با دامنههای مقعر و مناطق پایین دست مؤثرترین سطح سیلگیری حوضه میباشند. در پایان استفاده از نتایج این پژوهش میتواند کمک شایانی در کاهش خسارات جانی و مالی ساکنان پایین دست حوضه کرده، همچنین میتواند پیش زمینهای برای انجام مطالعات بعدی در رابطه با مخاطرات طبیعی باشد.