بهروز سبحانی؛ لیلا جعفرزاده علی آباد؛ وحید صفریان زنگیر
دوره 6، شماره 21 ، اسفند 1398، ، صفحه 181-202
چکیده
پدیدهی خشکسالی مختص ناحیه ای خاص نبوده و مناطق مختلف جهان از آن متأثر میباشد، یکی از این مناطق، ایران در جنوب غرب آسیا میباشد که در چند سال اخیر از این پدیده رنج میبرد. هدف پژوهش حاضر مدلسازی، تحلیل و پیشبینی خشکسالی در ایران میباشد. برای این کار ابتدا پارامترهای اقلیمی: بارش، دما، ساعات آفتابی، حداقل رطوبت نسبی و ...
بیشتر
پدیدهی خشکسالی مختص ناحیه ای خاص نبوده و مناطق مختلف جهان از آن متأثر میباشد، یکی از این مناطق، ایران در جنوب غرب آسیا میباشد که در چند سال اخیر از این پدیده رنج میبرد. هدف پژوهش حاضر مدلسازی، تحلیل و پیشبینی خشکسالی در ایران میباشد. برای این کار ابتدا پارامترهای اقلیمی: بارش، دما، ساعات آفتابی، حداقل رطوبت نسبی و سرعت باد در بازهی زمانی 29 ساله (2018- 1990) در 30 ایستگاه ایران مورد استفاده قرار گرفت. برای مدلسازی، شاخص فازی T.I.B.I ابتدا چهار شاخص (SET, SPI, SEB, MCZI) با استفاده منطق فازی در نرمافزار Matlab فازیسازی شدند و در نهایت برای پیش بینی از مدل شبکه ی عصبی مصنوعی تطبیقی Anfis بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان داد شاخص فازی نوین T.I.B.I طبقات خشکسالی، چهار شاخص مذکور را با دقت بالا در خود منعکس کرد. از بین 5 پارامتر اقلیمی مورد استفاده در این پژوهش، پارامتر دما و بارش در نوسان شدت خشکسالی بیشترین تأثیر را داشت. شدت خشکسالی براساس مدلسازی صورت گرفته در مقیاس 6 ماهه بیشتر از 12 ماهه بود، بیشترین درصد رخداد خشکسالی در ایستگاه بندرعباس با مقدار (30/24) در مقیاس 12 ماهه و کمترین آن در ایستگاه شهرکرد با مقدار درصد فراوانی خشکسالی (36/0) درصد در مقیاس 6 ماهه اتفاق افـتاده است. پیشبینی خشکسالی شـاخص فازی T.I.B.I بر اساس مـدل Anfis ایستگاههای بندرعباس، بوشهر و زاهدان به ترتیب با مقدار شاخص T.I.B.I (62/0، 96/0 و 97/0) در نیمه جنوبی ایران بیشتر در معرض خشکسالی قرار گرفتند. براساس نتایج کلی پژوهش در هر دو مقیاس 6 و 12 ماهه مناطق نیمه جنوبی ایران از شدت بیشتر خشکسالی برخوردار شد که نیازمند مدیریت دقیق و کارآمد در مدیریت منایع آبی در این مناطق میباشد.
عطا غفاری گیلانده؛ بهروز سبحانی؛ الناز استادی باباکندی
دوره 3، شماره 9 ، اسفند 1395، ، صفحه 159-175
چکیده
سیل از جمله مخاطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی در اکثر نقاط دنیاست که سالانه خسارات بسیار زیادی بر جوامع تحمیل میکند. برای مدیریت و پیشبینی سیل خیزی یک منطقه، تخمین پتانسیل ارتفاع رواناب نقش مهمی دارد؛ در این راستا سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) یکی از مؤثرترین روش ها را ارائه داده است که برای حوضه های فاقد آمار ...
بیشتر
سیل از جمله مخاطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی در اکثر نقاط دنیاست که سالانه خسارات بسیار زیادی بر جوامع تحمیل میکند. برای مدیریت و پیشبینی سیل خیزی یک منطقه، تخمین پتانسیل ارتفاع رواناب نقش مهمی دارد؛ در این راستا سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) یکی از مؤثرترین روش ها را ارائه داده است که برای حوضه های فاقد آمار بسیار مناسب میباشد. مطالعه ی حاضر نیز با هدف محاسبه و تحلیل پتانسیل سیل خیزی در داخل شهر مشکین شهر و حوضهی پیرامونی با استفاده از روش (SCS) انجام شد. با توجه به اینکه محدوده ی مورد مطالعه شامل داخل شهر و حوضه ی پیرامون است و تنوع کاربری بالایی دارد؛ تخمین ضریب رواناب با روشهای دستی به سختی امکان پذیر است. بنابراین به منظور سرعت و دقت در انجام کار، از نرمافزار ArcGIS و الحاقیه های Arc-Hydro و ArcCN-Runoff استفاده گردید. در گام اول نقشهی کاربری اراضی منطقه با جدول شاخص مقایسه و با اطلاعات گروه هیدرولوژیکی خاک تلفیق شد، سپس شماره ی منحنی (CN) که یک عامل مهم در روش SCS است به دست آمد. در گام بعد با لحاظ میانگین بارش و CN، پتانسیل رواناب محدوده محاسبه گردید و نتایج به صورت دو نقشه CN و ارتفاع رواناب، پهنه بندی شد؛ که CN از شمارهی منحنی 32 تا 98 (میانگین 88/76) در 5 کلاس و ارتفاع رواناب نیز از صفر تا 99/0 (با میانگین 28/0 برای کل منطقه و 31/0 برای محدودهی داخل شهر)، در 5 کلاس طبقه بندی گردید.