سعید جهانبخش اصل؛ مجید رضایی بنفشه؛ هاشم رستم زاده؛ محمدحسین عالی نژاد
دوره 5، شماره 16 ، آذر 1397، ، صفحه 101-118
چکیده
چکیده
در محاسـبات هیدرولوژیکی یـک حوضه تعیین ارتباط بین بارش- رواناب بسیار مـهم است. محاسبهی دقیق بارش-رواناب در سطح حوضه به شناخت مؤلفهها و متغیرهای شکلدهندهی آن و همچنین استفاده از یک مدل مناسب وابسته است. در این مطالعه، بارش-رواناب پیوستهی حوضهی شهرچای ارومیه با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS شبیهسازی شد. ...
بیشتر
چکیده
در محاسـبات هیدرولوژیکی یـک حوضه تعیین ارتباط بین بارش- رواناب بسیار مـهم است. محاسبهی دقیق بارش-رواناب در سطح حوضه به شناخت مؤلفهها و متغیرهای شکلدهندهی آن و همچنین استفاده از یک مدل مناسب وابسته است. در این مطالعه، بارش-رواناب پیوستهی حوضهی شهرچای ارومیه با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS شبیهسازی شد. برای این منظور ابتدا مدل حوضهی آبخیز با استفاده از نقشهی DEM منطقهی مورد مطالعه با استفاده از الحاقیهی HEC-GeoHMS در محیط GIS ساخته شد. بعد از ایجاد مدل حوضه، برای محاسبهی پارامترهای تأثیرگذار در مدل HEC-HMS اقدام شد و برای تلفات از روش رطوبت خاک (SMA)، برای روندیابی رودخانه از روش ماسکینگهام و برای جریان پایه از روش بازگشتی استفاده شد. با به دست آمدن مدل حوضه و ایجاد مدلهای هواشناسی، کنترل و وارد کردن سایر پارامترهای لازم، مدل اجرا شد. شبیهسازی در دورهی 2013-2004، انجام شد که دورهی پایه به دو دورهی واسنجی (2010-2004) و اعتبارسنجی (2013-2011) تقسیم شد. مدل با دقت نسبتاً بالایی شبیهسازی را انجام داد. بهطوری که ضریب تعیین برای دورهی واسنجی 72/0 و برای دورهی اعتبارسنجی 78/0 بود. نتایج پژوهش حاضر دلالت بر توانایی مدل HEC-HMS در شبیهسازی رفتار هیدرولوژیک حوضهی شهرچای و همچنین قابلیت استفاده از سامانهی اطلاعات جغرافیایی به منظور دقت در تأمین ورودیهای مدل را دارد.
محمد امیدفر؛ هاشم رستم زاده؛ بهروز ساری صراف
دوره 5، شماره 15 ، شهریور 1397، ، صفحه 135-152
چکیده
چکیده
پدیدهی سیل یکی از مخاطرات جوی است که فراوانی آن در شمالغرب ایران قابل توجه بوده و همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی بر مناطق مختلف وارد میکند. فناوری جدید رادار هواشناسی به دلیل دارا بودن مقیاس مناسب قدرت تفکیک مکانی1000 متر و تفکیک زمانی 15دقیقهای، میتواند به عنوان یک ابزار سودمند سنجش از ...
بیشتر
چکیده
پدیدهی سیل یکی از مخاطرات جوی است که فراوانی آن در شمالغرب ایران قابل توجه بوده و همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی بر مناطق مختلف وارد میکند. فناوری جدید رادار هواشناسی به دلیل دارا بودن مقیاس مناسب قدرت تفکیک مکانی1000 متر و تفکیک زمانی 15دقیقهای، میتواند به عنوان یک ابزار سودمند سنجش از دور در کاهش خسارات وارده بسیار مفید و کارا باشد. هدف از پژوهش حاضر، امکانسنجی استفاده کاربردی از فناوری جدید رادارداپلر برای پیشبینی کوتاهمدت پدیدهی سیل و اعلام هشدار بهموقع به سازمانها و ساکنان مناطق دارای احتمال وقوع سیل است. برای این منظور داده هایاتی از رادار داپلر تبریز که میتواند گسترش سهبعدی، سمت و سرعت حرکت و مقدار بارندگی حاصل از سلولهای ابر بارشی را با دقّت و مقیاس مناسب تشخیص دهد، انتخاب و زمان و مکان تشکیل، سمت و سرعت و ابعاد سلولهای ابر بارشی در رویداد سیل روستای غلّهزار آذرشهر به طور دقیق مورد پایش قرار گرفت. نتایج نشانداد بـرآورد بارندگی شش ساعـته رادار تبـریز هـمبستگی بالایی با دادههای متـناظر ایستگاههای هواشناسی دارد، اما در حالت کلی رادار، مقدار بارندگی را کمتر از ایستگاههای هواشناسی برآورد میکند. همچنین با توجه به قابلیت نفوذ به داخل ابر امواج رادار و دارا بودن قدرت تفکیک مکانی و زمانی مناسب، بسته به محل تشکیل و سرعت توسعهی سلولهای ابر مولد بارشهای شدید، میتوان در محدودهی دید رادار تبریز پدیدهی سیل را چند ساعت قبل تشخیصداده و در صورت هماهنگی سازمانهای مربوطه و اعلام هشدار سریع، خسارات آن را به حداقل رساند.
هاشم رستم زاده؛ محمدرضا نیکجو؛ اسماعیل اسدی؛ جعفر جعفرزاده
دوره 2، شماره 3 ، شهریور 1394، ، صفحه 43-60
چکیده
چکیده دشت اردبیل یک دشت میانکوهی به وسعت تقریبی 820 کیلومترمربع است که در شمال غربی ایران و در شرق فلات آذربایجان در داخل استان اردبیل قرارگرفته است. آب موردنیاز دشت به منظور مصارف کشاورزی، صنعت و شرب از رودخانههای جاری و همچنین از چاههای عمیق و نیمه عمیق و چشمهها تأمین میگردد. برای بررسی کیفیت آب زیرزمینی دشت اردبیل از ...
بیشتر
چکیده دشت اردبیل یک دشت میانکوهی به وسعت تقریبی 820 کیلومترمربع است که در شمال غربی ایران و در شرق فلات آذربایجان در داخل استان اردبیل قرارگرفته است. آب موردنیاز دشت به منظور مصارف کشاورزی، صنعت و شرب از رودخانههای جاری و همچنین از چاههای عمیق و نیمه عمیق و چشمهها تأمین میگردد. برای بررسی کیفیت آب زیرزمینی دشت اردبیل از اطلاعات 56 چاه عمیق، 3 چاه نیمه عمیق، 3 رشته قنات و 7 دهنه چشمه از داده های سازمان آب منطقه ای مربوط به سال 1389 استفاده شده است. هدف از پژوهش حاضر، ارائه یک نمای کلی از کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل از لحاظ شرب با استفاده از پارامترهای EC، PH ، SO4-- ،Cl- ، Na و TH (برحسب CaCo3) میباشد که در نهایت با استفاده از روشهای زمین آمار درGIS از طریق نرمافزارArcGIS10.3 اقدام به تولید نقشه موضوعی کیفیت آب زیرزمینی دشت اردبیل شده است. در این پژوهش از روش درونیابی کریجینگ معمولی برای به دست آوردن توزیع فضایی پارامترها و روش وزندهی جمعی ساده برای وزندهی و رتبه بندی لایه ها استفادهشده است. در نهایت با توجه به نقشه نهایی کیفیت، میتوان اظهار داشت که تقریباً 34 درصد (معادل 280 کیلومترمربع) آب زیرزمینی دشت اردبیل از لحاظ شرب در حد مطلوب واقع شده است که در قسمت شرقی دشت قرار دارد. کیفیت پایین آب نیز مربوط به قسمت جنوب غربی و شمال غربی دشت میباشد. همچنین بین تراکم جمعیت و تراکم چاه های موجود در سطح دشت و افت کیفیت آب رابطه مستقیمی وجود دارد.